Den Bibel, Inhoudende dat Oude ende Nieuwe Testament (Biestkensbijbel)

¶ Dat .iiij. Capittel.

¶ Als hy haer de goetheydt Godts vertelt heeft, vermaent hyse totter onderhoudinghe zijnder gheboden, ende datse die nemmermeer en souden vergheten. De vrij Steden der dootslaeghers werden weder gheoordineert.

[p. 67r]

1

⁺ ENde nv hoort Israel, de gheboden ende rechten, die ick v leere,^* dat ghyse doen sult. Op dat ghy leuen moecht, ende incomen, ende dat lant innemen, dat v de HEERE uwer Vaderen Godt gheeft.

+ A vers 1

* Mat. 19.c.17.

2

^* Ghy en sult daer niet toe doen, dat ick v ghebiede: Ende en sult daer oock niet af doen: Op dat ghy bewaren moecht de gheboden des HEEren ws Gods, die ick v ghebiede:

* Deut. 17.c.15. 12.d.32. Iosue. 23.b.6. Prou. 30.a.6.

3

^† Vwe oogen hebben ghesien wat de HEERE ghedaen heeft, teghen Baal Peor. Want alle die den Baal Peor volchden, heeft de HEEre uwe God, onder v verdaen.

† Nu. 25.a.4. 31.c.16. Exod. 32.f.27

4

Maer ghy, die den HEEre uwen Gode aenhinct, leeft alle op den dach van heden.

5

Siet, ick heb v gheleert gheboden ende Rechten, soo my de HEEre mijn Godt gheboden heeft,^† dat ghy soo doen sout, inden lande daer ghy in comen sult, dat ghijt inneemt.

† Deut. 5.d.31. 6.a.1. 10.c.12.

6

^* Soo behoudet nv ende doetet. Want dat sal uwe wijsheyt ende verstant zijn by alle Volcken, als si hooren sullen alle dese geboden, dat si moeten seggen: Och hoe wijse ende verstandighe lieden zijn dat, ende een heerlijck volck:

* Psal. 19.b.8.

7

^† Want waer is sulcken heerlijcken volck, totten welcken de Goden aldus nakende zijn, ghelijck de HEEre onse God,^† soo dicwils als wy hem aenroepen?

† 2.Reg. 7.d.23.

† Psal. 145.c.18

8

Ende waer is alsulcken heerlijcken volck, dat soo rechtuaerdighe seden ende gheboden hebbe, ghelijck als dese Wet, die ic v opten dach van heden voorlegge.

9

⁺ Wacht v slechts, ende bewaert uwe siele wel, dat ghy niet en vergheet de gheschiedenissen, dat dijne ooghen gesien hebben, ende dat si wt uwer herten niet en comen, alle uwe leefdaghe. Ende sult uwen^† kinderen ende kints kinderen cont doen,

+ B vers 9

† Deut. 6.d.20.

10

Den dach, doen ghy voor den HEERE uwen Gode stont,^* aen den Berch Horeb. Doen de HEEre tot my sprack: Vergadert my dat volck, dat si mijn woorden hooren, ende leeren my vreesen, alle haer leefdaghe op Aerden, ende si haren kinderen leeren.

* Deut. 9.b.10.

11

^* Ende ghy traedt toe, ende stont onder aenden Berch. Maer den berch bernde tot midden aenden Hemel, ende daer was duysternis, Wolcken ende Donckerheyt.

* Exod. 19.c.17.

12

Ende de HEEre sprack met v, midden wten viere. De stemme zijnder woorden hoordet ghy: Maer gheen ghelijckenesse en saecht ghy buyten de stemme.

13

^† Ende vercondichde v zijn verbont, dat hy v gheboot te doen, te weten, de thien woorden, ende schreefse op twee steenen Tafelen.

† 1.Ioan 4.b.12. Exod. 20.a.1.

14

Ende de HEEre gheboot my ter seluer tijt dat ic v leeren soude Geboden ende Rechten, dat ghy daer nae dedet, inden lande daer ghy in trect, dat ghijt inneemt.

15

⁺ So bewaert nv uwe sielen wel, want ghy en hebt gheen ghelijckenisse ghesien inden daghe, als de HEEre met v sprac, wten viere, opten Berch Horeb.

+ C vers 15

16

Op dat ghy v seluen niet en bederft,^* ende maect v eenich Beelt, dat ghelijc si eenen Man, oft Wijue,

* Deut. 5.a.7.

17

Oft Vee op aerden, oft Vogel onder den Hemel,

18

Oft ghewormte op den Lande, oft Visch inden watere onder der Aerden.

19

Dat^* ghy oock uwe ooghen niet op en heft ten Hemel, ende siet de Sonne, ende de Mane, ende Sterren, dat gantsche Heyr des Hemels, ende valt af, ende bidtse aen, ende dientse.^† Welcke de HEEre uwe Godt veroordineert heeft, Alle volcken onder den gheheelen Hemel.

* Deut. 17.b.8. Sap. 13.a.2. Iob. 31.c.26.

† Gene. 1.b.16. 4.esd. 6.e.45. Mat. 5.e.45.

20

Maer v heeft de HEEre aenghenomen,^† ende wten ijseren Ouen (te weten) wt Egipten geleyt,^* dat ghy zijn erfvolc sout zijn, ghelijct in desen dage is.

† Deut. 6.c.12.

* Deut. 32.b.9

21

Ende de^† HEEre was soo toornich op my, om ws wercx wille, dat hy swoer, ick en soude ouer de Iordane niet gaen, noch in dat goede lant comen, dat v de HEEre uwe God, tot eenen erfdeele gheuen sal.

† Num. 27.c.12. Deut. 1.f.37.

22

Maer ic moet^‡ in dit lant steruen, ende en sal ouer de Iordaen niet gaen. Maer ghy sult daer henen ouer gaen, ende sulcken goeden lant innemen.

‡ Deut. 34.b.5.

23

⁺ So wacht v nv dat ghy des HEEren ws Gods verbont niet en vergheet, dat hy met v ghemaect heeft, ende gheen beelden en maect van eenigherley^† ghestalt, soo de HEEre uwe God geboden heeft.

+ D vers 23

† Faetsoen, maecksel.

24

Want de HEEre uwe^‡ God, is een verteerende vier, ende een^* ijuerich God.

‡ Deut. 9.a.3. zach. 2.a.5. Hebr. 12.d.29

* Ieloers.

25

Als ghy nv kinderen voortbrengt, ende kints kinderen, ende dat lant bewoont, ende v verderft,^‡ ende maeckt v Beelden van eenigherley ghestalt, dat ghy quaet doet voor den HEEre uwen Gode, ende ghy hem vertoornt.

‡ Deut. 8.d.19. Iere. 16.b.11.

26

Soo roep^† ic heden daechs ouer v tot ghetuyghen, Hemel ende Aerde, dat ghy gheringhe vergaen sult, van dien lande, daer ghy ingaet ouer de Iordane, dat ghijt inneemt. Ghy en sult niet langhe daer in blijuen, maer sult vernielt worden,

† Deut. 30.d.19. 31.g.28.

27

Ende de HEEre^† sal v verstroyen onder de volcken, ende ghy sult een ouerblijuende cleyn gemeyn volcxken zijn, onder de Heydenen, daer v de HEEre henen drijuen sal.

† Deut. 28.d.36

28

Aldaer suldy den goden dienen, die^* menschen handen werck zijn, hout ende steen, die niet en sien, noch en hooren, noch en eten, noch en riecken.

* Psal. 115.a.4. 135.c.15. Apoca. 9.c.20.

29

^+† Maer als ghy aldaer den HEEre uwen God sult soecken, so suldy hem vinden, ist dat ghy hem sult van gantscher herten, ende van gantscher sielen soecken.

+ E vers 29

† Deut. 30.a.2. Iere. 29.c.12. Sap. 1.a.1. 2.Par. 15.a.4.

30

Als ghy beancxt zijn sult, ende alle dese dingen v treffen sullen, inden laetsten dagen, so suldy v bekeeren totten HEEre uwen God, ende zijn stemme hooren.

31

Want de HEEre uwe Godt, is een bermhertich God, hy en sal v niet verlaten, noch verderuen,^* en sal ooc niet vergheten des verbonts, dat hy uwen vaderen ghesworen heeft.

* Gen. 12.a.2. 15.a.5. 22.c.16.

32

Want vraecht nae de voorleden tijden, die voor v gheweest zijn, van dien dage aen, doen God den mensche op Aerden geschapen heeft, vanden eenen eynde des Hemels totten anderen, oft oyt sulcken grooten dinc geschiet, oft des gelijcx

[p. 67v]

oyt gehoort sy,

33

Dat eenich volc Gods stemme ghehoort hebbe, wten viere spreken, soo ghy ghehoort hebt, ende nochtans leeft.

34

Oft dat Godt beproeft hebbe in te gaen, ende hem een volc midden wt eenen volcke te nemen, door versoeckinge, door teekenen, door wonderen, door strijt, ende door een machtighe HANT, ende door eenen wtgherecten arm, ende door seer verschrickelijcke daden. Soo dat altemael de HEERE uwe Godt voor v gedaen heeft, in Egipten voor uwen ooghen.

35

⁺ Ghy hebbet gesien,^* op dat ghi weet dat de HEEre alleen Godt is, ende gheen meer.

+ F vers 35

* Deut. 6.b.4. 32.f.29.

36

Vanden Hemel heeft hy^† zijn stemme laten hooren, dat hi v onderwese. Ende op Aerden heeft hy v ghethoont zijn groot vier, ende zijn woort hebdy wten viere ghehoort,

† Exo. 19.c.16.

37

^* Om dat hy uwe vaderen lief ghehadt, ende haer saet nae hen vercoren heeft. Ende heeft v wtgeleyt, met sinen aensichte, door zijn groote cracht wt Egipten,

* Deut. 10.c.15. Ephe. 1.a.4.

38

Dat hy verderue voor v groote volcken, ende stercker dan ghy zijt, ende v daer in brochte, dat hi v haer lant gaue, tot een erfdeel, soot opten dach van heden blijct.

39

Soo suldy nv heden weten, ende ter herten nemen,^† dat de HEEre een God is bouen inden Hemel, ende onder op Aerden, ende gheen meer.

† 3.Reg. 20.e.28

40

Dat ghy hout zijn Rechten ende gheboden, die ic v heden ghebiede, so salt v ende uwen kinderen nae v, wel gaen, dat uwe leuen lange duere, in dat lant dat v de HEEre uwe God gheeft eewelijck.

41

^+* Doen scheyde Moses drie steden wt op gene zijde der Iordanen, tegen der Sonnen opganc,

+ G vers 41

* Exod. 21.b.13. Num. 35.b.11. Deut. 19.a.2.

42

Dat aldaer henen vliede, wie sinen naesten doot slaet onuersiens, ende hem te voren niet Viant gheweest en is. Die sal in een van dien steden vlien, dat hy leuendich blijue.

43

Bezer, inder woestijnen, int effen lant, onder de Rubeniten, ende Ramoth in Gilead, onder de Gadditen, ende Golan in Basan, onder de Manassiten.

44

Dat is de Wet, die Mose den kinderen Israels voor leyde.

45

Dat is dat getuychenisse, ghebot ende rechten, die Mose den kinderen Israels seyde, doen sy wt Egipten getrocken waren,

46

Op de ander zijde vander Iordanen, in dat dal teghent huys Peor, inden lande Sihon, des Conincks der Amoriten, die te Hesbon woonde,^† den welcken Moses ende de kinderen Israels sloegen, doen si wt Egipten getrocken waren,

† Num. 21.d.24

47

Ende namen zijn lant in. Daer toe dat lant Og, des Conincx tot Balan, van die twee Coninghen der Amoriten, die op dander zijde der Iordanen waren, teghen der sonnen opganck.

48

Van Aroar aen, welc aenden oeuer leyt, van de beke by Arnon, tot aenden berghe Sion dat is de Hermon,

49

Ende al dat vlack velt op dander zijde der Iordanen teghen den opganc der sonnen, tot aen de zee inden vlacken velde, beneden aenden Berch Pisga.