Een pelgrimsteken van Sint-Donaas?
In januari jl. werden er in Veere (Zeeland) opgravingen uitgevoerd en een aantal metalen voorwerpen ontdekt. Op zeker moment liep de opgravingssleuf dwars door een aantal menselijke skeletresten van een kerkhof met kistbegravingen en gemetselde grafkelders.
Onder de gevonden voorwerpen stak er een insigne van een onbekende heilige, een bisschopsfiguur, gegoten in een tin-loodlegering (zie afb. 1). Het voorwerpje draagt een tekst, geplaatst aan weerszijden van de koorkapafsluiting en is wellicht te ontcijferen als: S+DONAULF of DONAOLF SMONA. De uitleg die door de begeleidende Nederlandse Archeologische Dienst voorgesteld werd was dat dit mogelijk een pelgrimsteken is van Sint-Donaas uit Brugge.
afbeelding 1
afbeelding 2
In Heiligen uit de modder, in Zeeland gevonden pelgrimstekens (door R.M. van Heeringen, A.M. Koldeweij en A.A.G. Gaalman, 1987, blz. 64) wordt een bedevaartsinsigne weergegeven van Sint-Servaas van Maastricht, dat een sterke gelijkenis vertoont met het pas ontdekte bedevaartsinsigne uit Veere (zie afb. 2).
Sint-Donaas in Brugge was niet zo bekend en populair als bedevaartsbestemming. Bij A. Viaene staat onze Sint-Donaas zelfs nergens vermeld als bedevaart of strafbedevaart (Vlaams pelgrimstochten, 1982), maar J. van Herwaarden schrijft dat Sint-Donaat (sic) uit Brugge als bestemming bij strafbedevaarten bekend was in Rijsel en in de officialiteit van het bisdom te Luik (Opgelegde bedevaarten, 1978, blz. 692).
De datering van de vondsten in Veere moet geplaatst worden tussen 1275 en 1350. Als dit pelgrimsteken werkelijk van de Brugse Sint-Donaas zou zijn, dan weten we nu met zekerheid dat Sint-Donaas in Brugge omstreeks 1300 een bekende bedevaartsbestemming was en dat Brugge minstens twee pelgrimages kende: het H. Bloed en Sint-Donaas.
L.V.A.
Auteursrechtelijk beschermd