Uitzonderlijke douaneregeling voor Komen (1814)
In 1814, van zodra Willem I koning der Nederlanden geworden was, werd de douane aan de rijksgrenzen georganiseerd. Benoemingen van douane-beambten werden voorgedragen en een speciale douanezone werd ingesteld langsheen onze grens met Frankrijk met nauwkeurige opgave van wat wel en wat niet in de grensstrook viel (Journal officiel, 1814, blz. 177-179, 399-414).
Komen en Wervik zijn de enige West-Vlaamse agglomeraties die door de grens en de Leie in twee worden gesneden. In de Franse Tijd waren de twee steden Wervik en Komen onverdeeld gelegen in Frankrijk, maar vanaf 1814 waren deze buur- en zustergemeenten gescheiden. Wervicq-Sud ligt in Frankrijk, net zoals Comines-France.
Deze nieuwe situatie was schadelijk en vervelend voor de bedrijven in deze gemeenten. Een fabriek, gelegen op gene zijde van de Leie, moest soms voor de bewerking van haar grondstoffen, enkele meters verderop aan de andere zijde van de Leie, tot tweemaal toe voor hetzelfde product, afgewerkt en/of ruw, douanerechten betalen. Vooral in Komen werd dit aangevoeld als een onrechtvaardige zaak.
Koning Willem I vaardigde daarom op 2 oktober 1814 een besluit uit, speciaal bedoeld voor de inwoners van Komen om aan hun bezwaren tegemoet te komen. Waren die naar het Franse Comines vervoerd werden om er bewerkt te worden en dan achteraf naar Komen-België terugkeerden, konden mits voorlegging van een uitsluitend voor Komen ontworpen acquis à caution, tegen een verminderd douanetarief of zelfs met algehele vrijstelling vervoerd worden.
Dit K.B. was genomen ingevolge een reclamatie van ene De Potter uit Gent wiens dochter in Komen een molen uitbaatte en regelmatig naar de overzijde van de Leie in Frankrijk moest trekken om het meel verder af te werken.
Willem I schreef dit K.B. natuurlijk niet uit voor het geval van mevr. De Potter, maar liet alle gelijkaardige industriële activiteiten langs beide zijden van de Leie te Komen van deze gunstmaatregel genieten, zodat ook zelfs de bewerking van wol, runschors en nog andere producten op die wijze gemakkelijk heen en weer over de grens konden (Journal officiel, 1814, blz. 263-271).
Deze maatregel zal vermoedelijk na de Hollandse Tijd, misschien mits enkele aanpassingen eveneens door de Belgische douane gevolgd zijn. Het is ons niet bekend of er ook een gelijkaardige regeling tot stand kwam ten voordele van de inwoners van Wervik.
L.V.A.
Auteursrechtelijk beschermd