Biekorf. Jaargang 102

[p. 103]

Vraagwinkel

Van de wieg tot het graf

Als Slotwoord in zijn omvangrijke Geschiedenis van het kerkelijk en godsdienstig leven in West-Vlaanderen gaf kanunnik D Lescouhier op blz. 664-665 een opstel dat als volgt begint:

Uw begin, o Mensch, is Aertrycke en Clytte. Bouw uw geluk tusschen Walle en Damme, op Steene en niet op Zande, of gij vergaat met Stuyvekenskerke. Neem voor uwe Clercken en uwen Gits, Sint-Michiel en geheel Ingelmunster, anders verdoolt gij in Dickebusch.

En dit opstel loopt zo door tot aan de dood van de mens met vermelding van alles samen niet minder dan 104 plaatsnamen uit West-Vlaanderen.

Heeft Lescouhier dit zelf bedacht of geeft hij hier een variante van iets dat al eerder in omloop was? En waar ligt het begin van die reeks en dat uitgesponnen vertellement?

A.B.

Portugese zusters in Koksijde

In Sint-Idesbald onder Koksijde zouden er Portugese kloosterzusters verbleven hebben tussen 1911 en 1922. Het waren dominikanessen.

Hoe kwam het dat zusters uit Portugal hier een tijdlang kwamen verblijven? Waren het vluchtelingen zoals de Franse zusters die, ongeveer rond dezelfde jaren, bij ons een onderkomen zochten?

F.B.

School in Vlamertinge

Lescouhier (Geschiedenis van het kerkelijk en godsdienstig leven in West-Vlaanderen) vermeldt op p. 177 dat er in oude tijden, zeker vóór de geuzentijd, in Vlamertinge een school was, ‘gehouden door de Paters van de Sint-Pietersabdij van Gent, en later door den koster’.

Zoals gewoonlijk geeft deze auteur geen bronnen of bewijsplaatsen op Verwart Lescouhier soms niet de Sint-Pietersabdij van Gent met het Sint-Pieterskapittel van Kassel (Fr.-Vl.) dat in Vlamertinge het patronaatsrecht bezat? En zouden deze kapittelheren ooit in Vlamertinge school hebben gehouden?

Wat is hieromtrent de juiste toedracht?

K.D.W.

Rederijkers van Wervik en Mesen

Op 18 juni 1752 kregen de leden van de ‘Reden-gulde’ van Wervik, de zogeheten Sint-Michaelisten, het bezoek van hun kunstbroeders van de Kamer Maria in den Noot uit Mesen. Deze laatste Kamer, met als kenspreuk hoe ick labeure met pyne deure, zegt van zichzelf dat ze is ‘de 3de van de 19 caemeren geconfirmeert van Carel den 5 Rooms Keyser’.

Naar aanleiding van hun bezoek te Wervik schreef een lid van de Mesense Kamer een ‘Liefde-Letterwerck’, een gedicht dat begint met: ‘Wien sal men nu met recht het soete nectar schynken’.

Zijn deze gegevens bekend en wie weet er over deze feiten iets meer?

W.L.B.

[p. 104]

Wereldkroniek van Aniane de Coussere

Aniane de Coussere, geboren te Kassel, monnik van de abdij van Sint-Winoksbergen en nadien abt van de Sint-Pietersabdij van Oudenburg (1462), is de opsteller van een catalogus over zijn voorgangers-abten in de abdij van Oudenburg.

Volgens Guillaume Gazet (La Bibliothèque sacrée du Pays-Bas, Atrecht 1610) heeft hij ook nog een andere kroniek geschreven: Une chronique universelle depuis le commencement du monde iusque à son temps, environ l'an 1457. De notitie door N. Huyghebaert in het Monasticon belge (deel III, 1960, blz. 67), gewijd aan deze abt, schijnt deze algemene wereldkroniek niet te kennen en vermeldt ze nergens.

Wat is er hierover meer te zeggen?

L.V.A.

Berdekens en teerlingen

Het stadsbestuur van Belle (Fr.-Vl.) vaardigde in 1751 een verbod uit op het spelen met teerlynghen ende berdekens op de openbare weg, aangezien vooral de jongeren aan dit kansspel verslaafd dreigden te geraken. Gevangenisstraffen werden in het vooruitzicht gesteld bij overtreding van dit verbod (Biekorf, 1929, blz. 369).

Welk spel kon gespeeld worden met berdekens? Zit daar soms niet het woord berd (plankje) in?

L.V.A.

Rosières

Rosières waren meisjes die uitverkozen werden om hun deugdzaam en voorbeeldig leven en gekroond werden met bloemen (rozen). Ze werden geleid tot in de kerk en kregen daar de zegen. Later werd er een volksfeest gehouden en ontving de rosière een zekere geldsom. De oorsprong van dit bij uitstek Frans gebruik, zou dateren uit de tijd van de heilige Medard, bisschop van Noyon in de 6de eeuw.

Dit gebruik werd zelfs gevolgd in de gebieden die door de Fransen in de 17de eeuw werden veroverd. Zo stichtte een bisschop van Boulogne in de 18de eeuw een fonds om de rosières een geldsom te kunnen schenken bij hun huwelijk. In de Franse Tijd (1795-1815) hebben de republikeinen en Napoleon eveneens deugdzame meisjes een zekere geldsom willen schenken bij hun huwelijk. Dit herinnert aan de oude traditie der rosières.

Werd dit gebruik in onze streken toegepast? Bestaat daar literatuur over en tot hoelang werden er bij ons rosières uitverkozen?

M.D.

Brugge Marienburg

‘Onze stad (Brugge) voortijds onder naem van Marienburg bekend’, schrijft Rond den Heerd (jg. 2, 1867, blz. 4) om aan te duiden dat Brugge een stad is waar O.-L.-Vrouw steeds vereerd en aangeroepen werd.

Waar komt deze benaming vandaan?

A.B.