Biekorf. Jaargang 96

[p. 283]

Bouwstoffen 15

Maeltijden om ghelt. Wijnen.

De traditie van hostellerie te Brugge zal wel ouder zijn dan de XIIIe eeuw. Na het beroerde einde van de 15de eeuw was duidelijk nood aan een nieuwe reglementering: dat negheen hosteliers, cabrethouders, taverniers, biertappers, noch ooc andre die voort vleesch vercoopen of maeltijden gheven om ghelt, vordan en gheorlove eeneghe scapen te coopene noch te doen coopen, te slane noch te doen siane hier binnen der stede.. behouden dies dat elken hostelier wel gheorloven zal een scaep de weke te slane zonder meer...

Dat niemande...en gheoorlove eeneghe baken noch hooricsticken te coopen...ende die voort te vercudsene en(de) te vercoopene... (Hallegeboden 1503-13 fol 21v-22, 1503)

Elken poortere oft poorteghe mag wel voor zichzelf coopen een scaep de weke omme te slane of te doen slane te zijn of haer selfs slijtene ende oorbore. Baken: spek; hooric, hornik: hoofdvlees; slijtene: verteer; vercutsen, venten.

Gezien, dat bijder droogher jaerschare die gheweist heift (zomer 1503) vele vette beesten, diemen te Dixmude hier inde stede en(de) eldre v(er)coopt, bevonden zijn ghecorrumpeirt en(de) niet etelic zijnde, daer ute dat div(er)ssche persoonen in eeneghe plaetsen haestelic ghestorven zijn...de v(er)coopers zullen ghehouden zijn de coopers huer ghelt te Restitueirne ende tvleesch te doen delvene thueren coste (Ibid. fol 20v).

Gezien bovendien niemende en gheoorlove eenich wilt te jaghene dan de edele mannen ende andre die van ouds ghecostumeert zijn te jaghene (paasavond 1495, Hallegeboden 1490-99 fol 192 v), wordt in 1503 geordonneerd (fol. 24) dat van nu voordan niemand wie hij zij hem en v(er)voordere te schietene met boghen of colourinen eeneghe reijghers, noch ooc te jaghene, vanghene of schietene eeneghe beesten, alzo wel roode als zwarte, verbiedende ooc eenen yeghelijcken pertrijssen te vanghene met strecken, ghaerne of andre instrumenten. Colourine, colverinen: klein kanon met dunne loop; roode (vos?) en zwarte (zwaan?). Geesten zou op uitzonderlijke moeten slaan.

Tenslotte was reeds in 1494 (Hallegeboden fol. 180) vastgelegd dat neghenen tavernier noch andere en gheoorlove eenighen rijnschen wijn te tappene of ute ghevene, hij en zij claer touter baren: of die moet helder zijn tot de bodem. Naast Rijnse wijn spreken de Hallegeboden verder over heete wijnen, corte wijnen e.a. (fol. 190, octrooi, 1 april 1495). Bier en wijn worden steeds geserveerd in thenin stoopen, vierendeelen, pinten gheijct metten hijcsele vander stede (Hallegeboden 1503-13, fol. 20v, 1503); hijcsele, hijckere, verijckene (van ghewichten, drincmaten, heynselen, scalen ofte balanchen) staat voor ijking, ijker, ijking aanbrengen (fol. 20v).

Up dat schoon wedre es, 11 nov 1503

Bij de devote processie met de fierter van St Baselis, nov. 1503, wordt gevraagd te vergaderne inden burch... ende vandaer te ghane, up

[p. 284]

dat schoon wedre es, over den braemberch, over de vlasbrugghe, eechoutbrugghe, wulhuusstrate, rondsomme de groote maerct, sinte pietersbrugghe, over de plaetse maubert, ende alzo duer de oostburchpoorte binder voorn(oemde) kerke van sinte donaes. Bij alzo dat reijnde, zo zalmen ghaen over de hoochbrugghe (Hallegeboden 1503-13, fol. 23). Een heel duidelijke korte via sacra die, als het regent, van burg via markt naar mallebergplaats en oostburchtpoorte gaat.

Abatementen ende refreynen publieren, 1503

De ghuene die schoonst ende best abatementen zullen up een stellaige, datmen daertoe maken zal inden burch, die zullen hebben vi kannen wijns, ende zo wie de beste ende schoonste refreijnen up de blijde comste van mijnen voorn(oemde) ghed(uchten) heere boven in de zale vanden ghyselhuse publieren zal, iiii k(annen) wijns (Hallegeboden 1503-13, fol. 23). Het gaat om de ontvangst van Filips I.

Bemerk dat de stad in 1362-63 reeds contribueerde als volgt: (Stadsrek. 3 sporkel 1362-2 sp. 63, fol. 49v). Ghecocht jeghen Jan den Witten J. inghelkin wijns, houdende xiii zestre, twelke ghepresenteerd was den her Everaerd Goederic die den prijs hadde ter Spinette te Rijcele, ende coste 60 lb. Id. ghepresenteerd.. den scotters up den dach vander Triniteit, als sie scoten hueren papegaij; die dag was ook een feestdag bij de rederijkers van de H. Geest, de Brugse hoofdkamer. De tweede week van aug. 1362 was wijn ghepresenteerd aan de coning van Chypr(us), binder wouke dat hie daer lach-dus aan de kade lag-ende men de feeste hild van den iostemente, up der stede stage, die men iosteerde 111 daghen.... Duidelijk een referentie naar het fête de l'Epinette te Rijsel, de eerste zondag van de vasten, aanloop naar het Groot Tornooi van 1392 waar der stede stage ook op de grote markt was opgesteld.

A. Dewitte