Biekorf. Jaargang 89

[p. 293]

De Franse revolutie herdacht

1789 blijkt een zonderlinge aantrekkingskracht te blijven uitoefenen op zowat elk niveau van de maatschappij. Een kleine tentoonstelling in de Brugse Stadsbibliotheek verzamelde 28 documenten en 50 recente publicaties; ook het Brugse Stadsarchief stelde een documentaire tentoonstelling samen met archief en pamfletten over de jaren 1792-98, helaas hier zonder kleine catalogus.

Het British Museum te Londen bracht voor het eerst visuele documenten over de terugslag van wat te Parijs gebeurde over de jaren 1789-1799 onder de titel The Shadow of the Guillotine. Bedoeling was hier de artistieke kwaliteit van de Briste karikatuurkunst te demonstreren, evengoed als de felle dualiteit in de racties op de revolutie. Het betreft de groep conservatieven, aangevoerd door de tot op vandaag ‘actueel’ gebleven Edmund Burke die vanuit Engeland reeds in 1790 zijn Reflections on the Revolution in France neerschreef. En daarnaast de directe antwoorden van Thomas Paine en Mary Wollstonecraft. Het betreft van de eerste de twee delen van The Rights of Man, 1791 en 1792, van Wollstonecraft A Vindication of the Rights of Men en An Historical and Moral View of the Origin and Progress of the French Revolution (opstel 1793 en 1794). Zij verbleef in 1792-95 in Frankrijk en droeg aan Talleyrand A Vindication of the Rights of Woman op.

Van mei tot september lopen onder de titel Britain and the French Revolution films, lezingen en seminaries met medewerking van David Bindman (Westfield College, Londen, verantwoordelijke voor de 232 blz. lijvige catalogus), A. Dawson, H. Weston, M. Sonenscher, T. Gretton en Susan Adams.

In het Parijse Grand Palais loopt onder de auspiciën van de Raad van Europa een zalengrote tentoonstelling La Révolution Française et l'Europe 1789-1799 onder leiding van Jean-René Gaborit.

Verdeeld over 30 thema's is het de bedoeling zowel te peilen naar de reacties van Europa op de Franse ideologie als een idee te brengen van de Franse technieken om zich aan Europa op te dringen. Dit gebeurt via meer dan 1100 objecten die zowel schilderkunst als prenten als volkskunst

[p. 294]

in de brede zin van het woord zijn. De meest nieuwe themata daaronder zijn La Guerre par l'image, wat reeds te Londen en ook via de collecties Carnavalet was te zien, La Fête révolutionnaire, La lutte antireligieuse, het herontstaan van de pensée irrationnelle bij Swedenborg, Lavater, Mesmer, Cagliostro en de nieuwe iconografie ontworpen voor directeurs en vertegenwoordigers onder het Directoire.

Zoals telkens opnieuw is de massale volkstoeloop een duidelijke rem op de vreugde van de belangstellende toeschouwer, tenzij de tijden zo evolueerden dat dit een continu verschijnsel wordt, net als bij de nieuwe Opéra de Paris Bastille.

A. Dewitte.