Biekorf. Jaargang 88

[p. 378]

School voor landmeetkunde te Lendelede 1780

Landmeter Pieter Jan Wallays uit Lendelede bij Kortrijk gaf de goegemeente via de Gazette van Gend van 6 december 1779 te kennen, dat hij op 1 februari 1780 te Lendelede zou beginnen les te geven in de landmeetkunde. Hier de volledige aankondiging:

‘Men maekt het Publicq kenbaer van wegen Petrus Joannes Wallays, gezwoôren Land-Meter, Pryzer en Deelsman, tot Exercitie van diere geadmitteerd zoo door de Edele Heeren Hoog-Pointers der Heuver- en Neder-Kasselrye van Audenaerde, als door Hoog-Bailliu en Schepenen der Roede van Meenen, alsnu residerende binnen de Prochie van Lendelede onder het district der zelve Roede, dat hy, zig reeds meer als veerthien jaeren geoeffend hebbende in de Konste van landmeten, pryzen en deelen, van voornemen is dagelyks eenige uren te vaçeeren, om de Jongheyd te onderwyzen in de eerste Beginselen ofte Fondamenten der Geometrie ofte Land-Meet-Konste, zoo volgens de Theoremata der vermaerdste Auteuren, als volgens de algemeyne Pratyke van dezen tyd, zoo dat den gemelden Wallays zig zonder jactantie vleyt in staet te zyn, om de Jongheyd te leeren meten, scheyden en deelen alderhande rechte en kromzydige Landen, Bosschen, Meirsschen enz., midsgaders de hoogden, leegden, verrenten, distantien en andere wetenschappen, tot deze Konste gerequireerd, alles op eene zeer korte beknopte en verstaenbaere maniere, zoo met het behulp van het simpel Winkel-Kruys en de strekkende Linie, als door het gebruyk van de Tafel Sinus en door het afzien der Hoeken, ende gevolgendlyk om de zelve Jongheyd te leeren het gebruyk van het Planchet, de handelinge des Passers, Handswede en voordere Instrumenten, waer van hy voorzien is, om alderhande figuren te stellen in hunne waere proportie, de zelve te quarteeren, doubleeren, halveeren, vermeerderen ofte verminderen, na den eysch van het werk en na elks gelieven. De gene, die genegen zyn, om hun ten dien eynde aen den gemelden Wallays te engageeren, konnen hem daer van onderrichten door gefranqueerde Missive voor den 1. February 1780., (naer welken tyd hy niemand meer zal aenveirden gedurende het zelve jaer, vermids alle zyne Leerlingen gezamendlyk moeten beginnen en eyndigen) alswanneer hy zyne gemelde Onderwyzingen zal beginnen ten Huyze van Rochus van den Bulcke

[p. 379]

op de Plaetse van het voorzeyd Lendelede, ende zal aldus dagelyks continuëeren van acht tot thien uren 's morgens en van twee tot vier uren 's naer-middags; dit alles ten advenante van 6. guldens Courant, door ideren Leerling met het begin van elke maend te betaelen, boven zyne Tafel-kosten, waer van ideren zig zal moeten voorzien by eenen ingezetenen der voornoemde Prochie, vermids den gezeyden Wallays geene Commensalen zal houden.

Nota: dat alle de Liefhebbers van deze Konste, hun willende engageeren aen den voorzeyden Wallays wel moeten hervaeren zyn in de Arithmetica ten minsten tot ende met den Regel van dry, vermids den meer-gemelden Wallays zyne Onderwyzingen zal beginnen met den Radix quadrat.’

Laat ons hopen dat uit andere bronnen meer gegevens mogen opduiken. Men zou allereerst moeten kunnen achterhalen of genoeg kandidaten de oproep hebben beantwoord om daadwerkelijk met de school van wal te steken. Mocht dat het geval zijn geweest, dan zou de limiet, destijds door Antoon Viaene vooropgesteld, enkele decennia kunnen worden vooruitgeschoven (‘Een speciale school voor landmeetkunde ontmoeten we alhier niet vóór 1800’, schreef A. Viaene in Biekorf, jg. 1966, blz. 16. Zie van dezelfde vereerde leermeester ook een latere bijdrage in Biekorf, jg. 1972, blz. 45-46, waar het gaat over een landmetersopleiding te Noordschote in 1727).

J. Huyghebaert