Biekorf. Jaargang 86

[p. 111]

Vraagwinkel

Butewete bij Poperinge

In 1477 werd een Jan Pieters Janssone van Butewete nevens Poperinghen poorter van Pamele bij Oudenaarde. Aldus het Poortersboek van Pamele (uitg. P. Van Butsele, 1967, blz. 46). Deze plaatsnaam staat nergens bij De Flou aangegeven. Wie kan bescheid geven?

L.V.A.

Charivari te Brugge in de 14e eeuw?

In de internationale wetenschappelijke literatuur wordt de laatste vijftien jaar, vooral na het verschijnen van de bijdragen van N.Z. Davis en E.P. Thompson in de historische tijdschriften Past and Present en Annates E.S.C., veel aandacht besteed aan het fenomeen ‘charivari’. (N.Z. Davis, The Reasons of Misrule: Youth Groups and Charivaris in Sixteenth-Century France, in: Past and Present, 50, 1971, blz. 41-75 en E.P. Thompson, ‘Rough music’, le charivari anglais, in: Annales Economies Sociétés Civilisations, 27, 1972, blz. 285-312.)

In dit kader vestig ik de aandacht op een belangrijke aanduiding van L. Gilliodts-Van Severen. Hij wees op deze post in de stadsrekeningen van Brugge:

Rek. 1398-99, F^o 20, n^o 6: Ontfanghen van Pietren den Maerscalen, ouer tmesgryp dat hi dede mids gaders zinen cnapen ontamelike wandelende bi nachte met rutepotten, daer of dat de liede veruaert waren; van welken mesgrype hi midsgaders sinen voeghden bleef ter wet waert; ende doe zo was hem ghewyst te betaelne te hulpen eene roede muers iij lb. gro. (Inventaire des Archives de la Ville de Bruges, dl. 4, Bruges, 1876, blz. 158.)

Gilliodts-Van Severen legde in de 19de eeuw de link tussen deze post in de rekeningen en charivari waarbij hij in een voetnoot onder meer stelde: ‘La mode étrange du charivari remonte plus haut qu'on ne croit et avait, dans le principe, un caractère tout superstitieux... Plusieurs arrêts du parlement défendirent les charivaris sous peine d'amende et de prison, conformes en cela à la jurisprudence coutumière de notre ville’ (Idem, o.c., blz. 158, voetnoot).

Hierbij wil ik de vraag opwerpen hoe de aanduiding ‘rutepotten’ moet geïnterpreteerd worden. Om welke instrumenten gaat het hier? Rommelpotten? In zijn artikel over de rommelpot in de Lage Landen tot de 19de eeuw beschouwde W. Bosmans het schilderij ‘Strijd tussen vastenavond en de vasten’ (Kunsthistorisches Museum-Wenen) van Pieter Breugel de Oude uit 1559 als de oudste bron in de Nederlanden. De oudste bron in Europa over wrijftrommen zou een Spaanse tekst uit 1429 zijn wat de algemeen verspreide theorie als zou de rommelpot in de loop van de 16de eeuw geïmporteerd zijn door de Spanjaarden, aanvaardbaar doet lijken. (W. Bosmans, De rommelpot in de Lage Landen tot de 19e eeuw, in: Volkskunde, 78, 1977, blz. 142-150.) Zijn de hier vermelde ‘rutepotten’ een tegenvoorbeeld?

M. Jacobs

[p. 112]

Roeselaarse boter

Naast de boter van Diksmuide stond ook die van Roeselare in aanzien. Zo waren er in Gent in 1817 verscheidene negocianten in Dixmuydsche en Rousselaersche Boter (Grooten Comptoir-Almanach of Gendschen Wegwyzer). Kan het verschil in smaak of in andere hoedanigheden nader worden toegelicht?

J.H.

Rellemkapelle

Rond den Heerd (jg. 1880, blz. 294) geeft een lijst van de pastoors van ‘Oudecapelle oudtijds Rellemcapelle’.

Waar komt die naam vandaan en was hij nog mondsgemeen in 1880?

A.B.

Een muil van zeven dagen

Wat betekent de uitdrukking: als ge een muil hebt van zeven dagen kunt ge een week aan de klaps blijven, door mij onlangs nog gehoord in Westkapelle?

J. Ketele, o.p., Knokke

Artibus et Litteris

We vinden bij R. Gheyselinck (De dood van taai geroddel, Antwerpen, 1969) dat zeker genootschap Artibus et Litteris te Roeselare een tweedelige uitgave van De Costers Legende van Ulenspiegel bezorgde, zonder jaartal en met de tekeningen van Hahn. Wie weet meer af van dat genootschap en deze editie?

J.H.

Onderpastoor van Langemark kroniekschrijver

De Universiteitsbibliotheek van Gent bevat twee handschriften in het Latijn van de hand van ene A.F. Vanden Eeckhout, Onderpastoor te Langemark. Beide manuscripten (nrs. 974 en 975) behandelen gebeurtenissen uit de jaren 1794-1799.

Vanden Eeckhout bezat ook oudere handschriften. Eén ervan is eveneens in Gent bewaard (nr. 1403); het dateerde uit de 17de eeuw en is later eigendom geworden van de bekende Rumbeekse notaris en historicus A.A. Angillis.

Wat is er verder geweten van Vanden Eeckhout en zijn literaire of historische interesses?

L.V.A