Biekorf. Jaargang 83

Het westvlaams huizenbestand in 1812

Hoe zagen de huizen eruit een goede anderhalve eeuw geleden? Waren strodaken nog algemeen? Of waren er reeds veel pannendaken? Waren de huisjes gelijk we ze nu nog in Bokrijk kunnen zien?

Een onderzoek uitgevoerd door de prefect van het Leiedepartement in 1812 naar de toestand van onze landbouw, maar waarin ook enkele vragen stonden naar de toestand van de woningen en de stallen, geeft voor de vier arrondissementen een genuanceerd antwoord. Ziehier wat de onderprefecten naar Brugge schreven over dit punt. (Rijksarch. Brugge, Fr. Arch, nr. 2.850).

[p. 201]

arrondissement Brugge, de antwoorden werden opgesteld, niet door De Langhe, onderprefect, maar door baron de Serret, secretaris van de Société d'Agriculture, een gezaghebbende kenner van de landbouw.

In het Westen en het Noorden van het arrondissement (de polders) zijn de huizen van steen en meestal gedekt met pannen. In het Zuiden en het Oosten (de zandstreek) komen sinds een vijftigtal jaren ook veel huizen voor in steen en met pannendaken. In de zandstreek staan nog veel huizen met lemen muren en gedekt met stro (couvertes en chaumes ou glui). In de dorpscentra zijn de meeste huizen echter in steen en met pannendak, zeker de nieuwbouw.

arrondissement Ieper

De daken zijn meestal van stro en de hoevegebouwen staan veelal opgesteld in vierkantvorm tegenover de binnenkoer. Graanschuren worden steeds gedekt met stro. De muren van de gebouwen zijn in de meeste gevallen van steen en gebonden met Doornikse kalk.

arrondissement Kortrijk

Sinds lang reeds zijn de huizen in het Kortrijkse in baksteen, maar met strooien daken. Strodaken zijn ideaal voor de bewaring van het graan In het Kortrijkse wordt hout weinig gebruikt in de huizenbouw, omdat hout wegens de afwezigheid van bossen in dit gewest. zeldzaam en duur is.

arrondissement Veurne

In de polderstreek zijn de huizen allemaal van steen met pannendak en laag tegen de grond gebouwd zonder verdieping om te kunnen weerstaan aan de sterke wind uit de zee. In de bosstreek van het Veurnse (Houtland) zijn veel huizen nog in leem met strodak, maar de eigenaars beginnen nu ook stenen huizen te bouwen, echter nog steeds met strooien dak.

De Veurnse onderprefect beweerde dat een zolder onder een pannendak 's winters te veel vochtigheid bevatte en 's zomers te warm was en dat dit slecht was om het graan op te bewaren. In Veurneambacht was er echter veel minder graan gekweekt dan in le pays du bois, zodat pannendaken daarom niet hinderen.

Samenvattend kan men dus besluiten dat de vruchtbare en rijkere polderstreek van West-Vlaanderen er ook inzake huizenbouw meer welvarend en vooruitstrevend uitzag. De huizen waren er veelal in baksteen en de daken in harde materalen.

De armere zandstreek telde nog veel huisjes in plak en stak met strodaken, maar geleidelijk aan trad hier vlug een evolutie in naar harde daken en stenen gebouwen, zeker bij nieuwbouw in de dorpscentra.

L.V.A