Op 11 juli 1870 vierde de stad Gistel de 800-jarige jubilee van de hl. Godelieve met een luisterrijke stoet en processie. Vier profane groepen openden de optocht: de ‘Wapenbroeders van Napoleon met vaandels’, gevolgd door de twee schuttersgilden (Guillaume-Tell en Sint-Sebastiaan) en de Gilde der Bolders. Zijn de oudstrijders van Napoleon ook in andere steden in groep opgetreden in stoet of processie?
G H
Sint Hubertus
In de St.-Niklaaskerk te Veurne bestond er in de jaren 1700 een confrerie van Sint Hubertus Is er iets over de oorsprong van die lokale Hubertusverering te vinden?
P.B
Ruytersche blancken
De blank was in de 14-16. eeuw de naam van diverse zilverstukken van goed (blank) zilver. Omstreeks 1580-90 verschijnen Ruytersche blanken. Blanken met een ruiter als beeldenaar? Komt die naam in oude muntboeken voor?
B P.
Laeden van Oudenaerde
In de Tol-Ordonnantie van Brugge anno 1594 staat onder de rubriek Gaerne het volgende artikel: ‘Twijn oft Spinnael wit ofte van colueren, per ballot ofte laeden van Oudenaerde, vier groten incommende, acht groten uutgaande’ Is laede hier een kist van een bepaalde inhoud? Hoeveel bedroeg een laede?
L D
Crucesignatus
Wat betekent de (middeleeuws-) latijnse term crucesignatus in verband met kruistocht? Eigenlijk: met het kruis gemerkt, getekend, d i. iemand die het kruis aanneemt, dienst neemt onder de kruisvaarders Werd iemand die louter de gelofte deed naar het Heilig Land te trekken ook soms crucesignatus genoemd? althans in de 13e eeuw?
L G.
Dodendans
Vanaf 1595 ging in de processie van St.-Jansdag (24 juni) te Menen een nieuwe spelende groep die de Dodendans uitbeeldde en daarvoor sommige kostuums uit Rijsel ging ontlenen. Het was een echte Dodendans, en niet een uitbeelding van de legende van de Drie Levenden en de Drie Doden, zoals in de jaren 1400 in de H. Kruisprocessie te Veurne gespeeld werd. Waar elders dan in Menen komt in Oud-Vlaanderen een Dodendans als processiespel voor?
G.H.
[pagina 320]
[p. 320]
Spijt u Bachuijs
Is er iets bekend - historie of legende - over de oorsprong en betekenis van die benaming gehecht aan een sterkte te Sint-Anna-ter-Muiden, zijnde een onderdeel van het Fort van Sint-Donaas en vermeld door De Flou in 1730-1748?
G.R.
Fouillebout
Deze familienaam werd naar Zeeuws-Vlaanderen overgebracht door Franse protestanten die na 1685 naar het Noorden zijn uitgeweken. Kan die naam overeenstemmen of verwant zijn met de bij ons bekende fna. Volbout en Follebouckt?
V.B.
Christiaen Ghyselen
Deze Veurenaar was lid van het lokale rederijkersgilde ‘Arm in de beurs en van zinnen jong’. Een van de esbatementen in 1593 door de retoricijnen op de markt te Veurne opgevoerd was: ‘Een man die sijn wijf ter schole leede om geleerd te worden, uytgevrocht by Christiaen Ghyselen’ Is er nog meer werk van deze rederijker bekend.
P.D.
Look op drogenhrood
Het pauperisme in Brugge is een tema dat zowel in de spelen van Cornelis Everaert als in de refreinen van Eduard De Dene terugkeert. In zijn refrein: ‘Daer en es gheen bermherticheyt upder eerden’ klaagt De Dene in 1561 op scherpe wijze de vrekkigheid van de rijken aan. Het ‘zuvele’ (melk, boter en kaas) is zo ‘buten der regule’ in prijs gestegen dat sommige mensen ‘drooghen broodt eit(en) met loock ghewreven’: zodanig is de gaande man ‘thenden huutghemolcken’. Een ‘wreef’ look in plaats van boter op het brood: heeft De Dene dat beeld aan de bijbel ontleend of aan de werkelijkheid rondom hem?
E.N.
O L. Vrouw van Kerselare
Vóór 1800 bestond te Kortrijk een confrerie van O.L. Vrouw van Kerselare die jaarlijks in mei op bedevaart ging naar het vermaarde heiligdom te Edelare bij Oudenaarde. Wanneer werd die confrerie in Kortrijk - blijkbaar in de St. Maartenskerk - opgericht? Door welke plaatsen liep de bedevaartweg Kortrijk - Edelare?
Auteursrechtelijk beschermd