Biekorf. Jaargang 74

[p. 279]

Onveilige wegen in de streek van Ieper
1669

Op 2 mei 1668 werd te Aken het verdrag gesloten dat een einde stelde aan de zgn. Devolutieoorlog. Een deel van Vlaanderen werd bij Frankrijk ingelijfd, o.m. Ieper en Wervik. Wervik-Zuid, of Overleie, is sindsdien Frans gebleven.

De ondertekening van het vredesverdrag betekende daarom niet dat het weer rustig en vredig werd in de streek, verre van daar. Militaire maraudeurs bleven de bevolking teisteren, zoals bvb. blijkt uit de aangifte die op 9 april 1669 door baljuw, burgemeester en schepenen van de ‘stede, keure ende prochie van Wervycke’ werd geakteerd. (Oud Stadsarchief Wervik, 677e).

Overval te Zillebeke

Jan Baptiste Gheers, Adolf de Somere, Franchoys du Gard, Joncvrauwe Marie Catelyne Mooreels en Anthonette Danels, kwamen verklaren dat zij, daags te voren, op maandag, 8 april, rond vier uur in de namiddag, terugkerende uit Ieper en gaande naar Wervik, de twee eersten te paard en de twee vrouwen op de wagen van Pieter Pareet f^s Jans in Wervik, gemend door de genoemde Franchoys, door twee ‘ruyters te peerde’ overvallen werden ter hoogte van de molen van Zillebeke, op de weg naar Wervik. Anthonette Danels, die jongedochter was, speelde daarbij een gouden ring kwijt die haar van de vingers afgetrokken werd, meteen vier s. gr. (4 £ pars) haar afgenomen werd evenals een brief, dit alles boven nog andere ‘jnsolventien ende rudessen’. De voerman werd door een degenslag van zijn paard gestoten. Bij het ter hulp snellen van de twee eerstgenoemde reizigers, die te paard waren, Gheers en de Somere, werden deze, toen ze wilden tussenkomen, aangetast door nog zes andere ruiters en ‘met forse en gewelt’ geplunderd, waarbij Gheers vijf ponden groot kwijt raakte en de Somere negen guldens, een koppel pistolen, de tomen van zijn paard en ‘diverssche papieren van jmportentie’. Pieter Pareet zelf, blijkbaar de eigenaar van de wagen, en een Adriaen Behaghele, kwamen dan nog verklaren dat zij van de wagen waren weggegaan aan de gezeide molen te Zillebeke en dat zij de feiten ‘van verre’ hadden zien gebeuren. Die twee waren dan misschien wel van af het eerste ogenblik van de feiten lopen gegaan.

Uit dit relaas blijkt hoe onveilig de wegen alsdan waren. Zelfs over kleine afstanden (Ieper-Wervik, ongeveer 15 km) reisden de mensen in 'n soort kleine konvooien. Hier vijf man, waarvan vier te paard, en twee vrouwen. Twee van de mannen gingen lopen bij het eerste onraad.

De weg Ieper-Wervik, gaande voorbij de molen te Zillebeke, liep van uit de Rijselpoort te Ieper, naast het dorp Zillebeke en over Houtem naar Komen, vanwaar Wervik op korte afstand bereikbaar was. Voorbij de molen van Zillebeke was de streek dicht bebost in die tijd en nog lang daarna, en daar kon allerlei gespuis zich schuilhouden en gereed zijn voor een harde slag zodra de gelegenheid daartoe kwam.

[p. 280]

Pieter Pareet f^s Jans, de eigenaar van de overvallen wagen, was te Wervik één der tiendpachters in 1658 en 1661. In 1658-59 woonde hij in de Magdalenastraat, waarschijnlijk onder de heerlijkheid van de ‘Seulpit’, want wij hebben vastgesteld dat hij optrad als griffier van het Laathof van deze heerlijkheid. In genoemd jaar betaalde hij in de stad de betrekkelijk hoge contributie van 22 pond pars. en in de zettingboeken, enkele jaren later, staat hij ingeschreven met een ‘taux’ van zes honderd lands wegens zijn bedrijf of standing en nog voor het gebruik van 15 a 17 bunders land. Hij was gehuwd geweest met een Franchoise Follet en hij is mogelijk de Pieter Pareet die op 92-jarige ouderdom overleed in 1698. Franchois du Gard, de ‘carton’ van zijn wagen, vonden we in 1662-1666 in de Ooievaarstraat, aangeschreven met een ‘taux’ van twee honderd lands in de zettingboeken, het minste bedrag.

Adriaan Behaghele, de man die samen met Pieter Pareet was gaan lopen, was de herbergier van ‘De Koevoet’, gelegen op de hoek van de Magdalena- en Koestraten, eveneens onder genoemde heerlijkheid van de Seulpit en aldus waren ze wel naaste gebuurs. Behaghele betaalde in 1666 een ‘taux’ van twaalf honderd lands wegens het bedrijf van zijn herberg en nog voor het gebruik van tien honderd lands.

Jan-Baptiste Gheers, één van de twee reizigers te paard die wel de moed hadden om tussen beide te willen komen, blijkt 'n Gentenaar geweest te zijn met relaties en bezittingen in Wervik, terwijl zijn gezel, de Somere, evenals de twee genoemde vrouwen ons onbekend zijn, alhoewel de familienamen te Wervik te dien tijde wel voorkomen.

J. Roelandt