Maansoldaten in 1790
Op de vraag in Biekorf 1973, 64.
Deze spotnaam betreft de snelle ontbinding van de regimenten die met veel tamtam door de Patriotten gedurende de revolutiemaanden van 1790 waren op de been gebracht. De slag bij Dinant (22 sept. 1790) maakte korte metten met dat ongeoefende Patriottenleger dat er snel gekomen was en nog sneller verdween. Een echt ‘Maanleger’ (Armée de la Lune, in de pamfletten). Generaal de Chaudelot, een lorreins edelman in Oostenrijkse dienst, deed heel de veldtocht van 1790 mee. In zijn dagboek noteerde hij later - na het beleven van vele veldtochten - zijn indruk over die wonderbare vervluchtiging van het Patriottenleger. Het was geen terugtocht, het leek een escamotage: bij de opmars door Brabant en Vlaanderen ziet hij geen leger meer, de Patriotten in uniform smelten weg naar de zee toe. Soldaat en officier trekken naar huis, en staan in burgerkleren met hun familie in de deur naar de volgende colonne te kijken alsof het hen niet aanging. Een énig militair gebeuren in oude en nieuwe militaire geschiedenis! zo noteert Chaudelot die toen ook de benaming heeft opgevangen: ‘ce qui fit dire que les Patriotes étaient sortis de la lune et étaient rentrés dans la lune’. (Bulletin CRH. 89, 1925, 1-35). In de Legende Aurea, het spotschrift op de Patriotten door Jan van Hese anoniem uitgegeven in de ‘Maanstad’ (Lunaepoli) anno 1791, worden de Patriotten ook soms lunatici genoemd. De benaming blijkt wel te zijn opgekomen einde 1790, bij de snelle ontbinding van het leger der Verenigde Belgische Staten en het herstel van het Oostenrijks gezag.
C.B.
Auteursrechtelijk beschermd