Biekorf. Jaargang 73

[p. 63]

Vraagwinkel

Dagboek over Franse revolutie

Samyn in zijn boek ‘De Fransche revolutie in Vlaanderen’, uitgegeven te Oostende rond 1870, maakt gewag van een dagboek over de Franse revolutie geschreven door een monnik van de abdij van Lo. Dit dagboek werd volgens ‘Boekenschouw’ van P. Allossery gepubliceerd in de ‘Gazette van Dixmude’. - Bestaan er nog andere publikaties van en over dit dagboek? Waar, door wie, wanneer heeft de ‘Gazette van Dixmude’ dit gepubliceerd?

F.D. Brussel

Oliehandel

De handel in ‘lijnzaadolie’ heeft in Kortrijk gedurende de periode 1842-1870 zijn hoogste bloei gekend. Vanwaar de regressie van de olie (en de olieslagerijen) na 1870, terwijl de vlasnijverheid en -handel nog verder uitbreiding neemt. Konkurrentie van andere oliezaden?

V.D.

Kastaar

Dit woord vind ik niet in de woordenboeken, hoewel het ruim bekend is en in gebruik: 'n kastaar (sterke, felle kerel; ook gezegd van een krachtig opgroeiend kind). Wordt ook gezegd van sterke drank, sterke tabak: ‘dat is kastaar’ En welke andere toepassingen nog?

E.N.

De vier wanden beschreien

Bewijs van de levende geboorte van een kind zag men (volgens middeleeuwse rechtsbronnen) in het feit dat het ‘de vier wanden had beschreid’, zodat de personen die in de kraamkamer waren het hadden kunnen horen. De vaststelling dat een kind geleefd had of dood was geboren kon soms voor vererving van belang zijn, de rechtsbevoegdheid van het kind was ermee verbonden. Komt de oude rechtsterm: ‘de vier wanden beschreien’ in oude Vlaamse bronnen voor?

A.D.B.

Kruisbeeld

Bij wvl. gekruiste God met bet. kruisbeeld (crucifix) geeft De Bo als citaat: Een linde met een gekruisten God. Zonder varianten. Waar in West-Vlaanderen zegt men ‘een gekruisten God’ en waar - zoals in 't Roeselaarse - ‘een gekruisten Ons Here’? (In het Brabantse is 't een kruislievenheer).

C.B.

Persoonsnaam Juffroot

In 1472 is Clais, zoon van Juffroot van den Coutere, kerkmeester van Sint-Katheline-West bij Oostende. Is die vorm een lokale variant van Godefroot (ook Godefroy is als fna. op de kust bekend).

J.H.

[p. 64]

Vijf Haringen

Op de Oude Vismarkt van Kortrijk droeg een huis een uithangbord met ‘De Vijf Haringen’. Was vijf soms maat of eenheid (of waarde) in de haringhandel op de markt?

P.D

Maandagschool

Omstreeks 1875 begonnen de Begijnen van Kortrijk een ‘Maandag schole’ te houden in een gebouw van hun Begijnhof. Er was daar ook reeds een zondagschool. Is er iets over het programma van die school bekend? Een dag- of avondschool? Ook de Broeders Vandale hebben In die tijd een maandagschool voor jongens gehouden.

P.D.

IJzeren koeien

Wat betekende juist, bij de verpachting van bepaalde boerderijen, de formule ‘ijzeren koeien sterven niet’?

R.V.B

Spaanse wijn: Zereesche secke

De koster van de O.L. Vrouwparochie te Brugge zat in 1693 in de onzekerheid of hij Spaanse wijn: ‘Vinum Hispanicum sicum = Zereesche secke’ mocht gebruiken voor de H. Mis. Dit wordt hem prompt toegestaan door Mgr. Willem Bassery en in ditzelfde jaar ook aan de koster van St.-Walburga. Zijn er nog andere voorbeelden waarin Spaanse wijn voorkomt onder de benaming Zereesche Secke en wat is de ety mologie van dit woord Zereesche?

B.M

Rederijkersbond te Kortrijk

Door toedoen van een zekere heer Verougstraete werd op 2 maart 1871 te Kortrijk een Rederijkersbond gesticht. Als leden van die bond traden toe de volgende bestaande verenigingen: De Vloeiende Herten tot Maria, uit de ‘Groene Lanteern’ (Peterseliestraat); Kunst en leverzucht, uit het ‘Hof van Brabant’ (Doornikwijk); De Vlaamsche Leeuw, uit de Barriere; Rust en Vrede, uit de ‘Halve Maan’ (Rijselstraat) en De Vloeiende Herten uit ‘Den Molen’. Hoelang heeft deze bond van toneelverenigingen standgehouden.

L.V.

Negerlinnen

Op de ‘Algemene tentoonstelling van voortbrengselen der nationale nijverheid’ gehouden te Gent in 1820 waren monsters van negerlinnen tentoongesteld, een soort linnen dat alsdan ‘voomamelijk in Kortrijk en diens omstreken’ werd vervaardigd. Voor zeer goed negerlinnen kreeg de Kortrijkse fabrikant Desclée-Plankaert een bronzen medaille. Van dit soort linnen deed men ‘vele verzendingen naar Frankrijk en Spanje’.

V.D.