Biekorf. Jaargang 72

[p. 283]

Streuvels over de uitgevers
1912-1913

De Brugse advokaat Alfons de Groeve (Brugge 1885-1945) startte in 1909 in zijn geboortestad met een uitgeversbedrijf - een Kunstkamer! - dat de naam Kerlinga kreeg. Als student te Leuven had de Groeve⁽¹⁾ een aantal prentkaarten op Rodenbachse Gudrunteksten uitgegeven. Aan dit ontwerp had de jonge Joë English meegewerkt. Het was de Groeves droom een actieve rol te spelen in de Vlaamse kulturele ontvoogdingsstrijd, dit door het uitgeven van werken van onze eigen Vlaamse schrijvers.

De eerste die toetrad was priester Verschaeve, dan nog leraar te Tielt. Bij Kerlinga verscheen in 1909 Verschaeves De Dichter Albrecht Rodenbach en in 1913 De Artevelden, De Passie van O.H.J.C. en Ferdiand Verbiest. In 1912 had Kerlinga een werk uitgegeven van de Leuvense hoogleraar Jef de Cock nl. Over het Geluk, en in 1913 had hij nog een aantal auteurs voor zijn uitgeverij weten te winnen: E. Vander Straeten (ps. van Emiel Delrue: Borgerhout 1887-1918) met Alexander, Delfien Van Haute met De Ark van Noë en Eenige Gedichten alsook Edward Vermeulen met De Dieperik.

Bij tal van andere West-Vlaamse schrijvers deed de Groeve vruchteloze pogingen. Zo Caesar Gezelle, Hugo Verriest en Stijn Streuvels. Deze laatste kende in deze jaren juist vóór Wereldoorlog I reeds ruime afzet. Tekenend voor de man die dan reeds uitsluitend van zijn pennevruchten leefde is de zakelijke ingesteldheid tegenover het idealistisch plan van de Groeve. De twee hiernavolgende brieven⁽²⁾ brengen verhelderende details over de activiteiten van Streuvels in die dagen.

Jozef Geldhof

(1) Alfons de Groeve speelde een zeer actieve rol te Leuven in de Vlaamse studentenmiddens. Zie daarover: Ernest Claes, - Leuven, O dagen schone dagen, Claes - omnibus 4, Uitg. Standaard Antwerpen-Utrecht, 1970, blz. 250, 306, 308, 311-312, 348.

(2) De briefwisseling van Vlaamse schrijvers aan uitgever de Groeve is in het bezit van zijn zoon Z.E.H. Alfons de Groeve te Brugge.

Bijlage I
Brief van Stijn Streuvels aan Alfons de Groeve
20.XII.1912

Waarde,

‘Eerst zien - dan meedoen’ is de leus! De jaren (elaas) en de ondervinding brengen dat mee, noem het nu wantrouwen als ge wilt - het blijft in elk geval gewettigd wantrouwen. Weet wel dat

[p. 284]

volgens mijn meening een fatsoenlijk boek moeilijker te verkrijgen is dan een kunstuitgave! (een kunstuitgave kan een heel ‘leelijk’ boek zijn). Dat er een teekenaar is voor hoofd en begin-letters is al een gevaarlijke zaak - de oude drukkers wisten dat er in een boek vooral ‘eenheid’ zijn moest,... Enfin ik wensch niets beter dan dat het schoon wordt.

Wat mijn Uylenspiegel betreft - die kerel werd mij door de ‘Wereld-bibliotheek’ besteld terzelfdertijde met Reynaert - nu 7 jaren geleden! Ik denk er wel aan maar durf er nog den poot niet naar uitsteken! Voor Reynaert had ik den vorm, ik moest maar overschrijven maar met dien anderen kwast is het hachelijker gesteld, hij moet van oppe te neer aangekleed worden want hij staat pietermoeder-naakt! Op tijd en stond zult gij er wel van hooren - voor 't oogenblik ben ik andere katten aan 't geselen.

genegen

Uw

Styn Streuvels

Bijlage II
Brief van Stijn Streuvels aan Alfons de Groeve
14.4.1913

Waarde,

De eerste eigenschap van een uitgever 't is: een goede neus te hebben! De 2de de kunst om een confrater een beentje te lichten: die twee eigenschappen werden mij eens meegedeeld door een ouden uitgever die gouden zaken gedaan heeft. Tracht daar uw voordeel mede te doen.

De feest-Commissie voor de Verriest-viering heeft een heelen tijd bestaan zonder mij! Ik ben er slechts ter laatster uur bijgehaald omdat zij een... decoratieven schatmeester zochten! 't Is U zeggen dat ik buiten de geld-kwestie, van heel de schikking niets weet en niets begeer te weten.

Doch... 't is nu een vol jaar en meer dat die feesten op touw staan en dat er bij zooiets eene bloemlezing hoort... dat weet een kind van 7 jaren! Ja, 'k glimlach beste... advokaat omdat ge gewacht hebt tot de circulaire het u mededeelde om als uitgever op te treden - of denkt ge dat men zooiets, als 't uitgeven van een boek, uitstelt tot de laatste maanden?! Ik weet niets! maar ik veronderstel dat die sluwe Demeester van Roeselare u een goed zes maanden vooruit is en met het ‘zaakje’ aan 't loopen.

In hoever een West-Vlaamsche uitgever daarvoor aangewezen is, blijft mij twijfelachtig. Dat is (de uitgave) eene zaak en 't komt er eigenlijk op aan wie die zaak best aanpakt en doorvoert. Als de twee soorten uitgevers op de zelfde lijn staan, dan eerst zie ik er heil in den West-Vlaming voor te kiezen. Of gij fatsoenlijk uitgeeft kan ik elaas niet weten. - Ik zag Verschaeve's Passie niet en het oordeel van C. Gezelle in zulke zaken is mij nul en van geener weerde! Die mag niet mee-spreken in zake drukkunst zoolang hij zich door Vermaut op wansmakelijke manier laat uitgeven.

Wel genegen en dienstwillig

Styn Streuvels