Biekorf. Jaargang 54

[p. 204]

Een oude leprozerij te Snellegem?

Waarom draagt dit stuk land de naam van ‘het Ziekestuk’, vroeg ik aan de landbouwer die het bewerkte. Arme grond, mager land, slechte zandgrond, zieke grond, antwoordde hij mij. Inderdaad: het Ziekestuk ligt tegen de hoek gevormd door de Zandstraat en de Kwetshagestraat, en op deze hoek stond vroeger een herberg met de veelbeduidende naam: In de Zandberg. De herberg werd vernield in de oorlog 1914-18.

Het woord ‘Ziekestuk’ heeft er de schijn van in verband te staan met de aard van de grond: arme, zieke grond. Toch zit er veel meer achter deze benaming. Het Ziekestuk droeg vroeger een andere naam: in de registers der Wateringen van Blankenberge anno 1478 en 1494 staat er: ‘ende heet 't siekemans stick.’⁽¹⁾ De ommeloper van Snellegem van 1681 beschrijft het Ziekestuk als volgt: ‘drye strynghen ghenaemt siekemans stick.’⁽²⁾ De bijvoeging van ‘man’ bij ‘zieke’ zegt ons dat er hier geen sprake is van de aard van de grond en dat er naar een andere uitleg dient gezocht te worden.

Nevens het Ziekemansstuk lag er een ander stuk land:

hier plachten twee sieckelieden huysekens’ op te staan.⁽³⁾ Wij staan hier bijgevolg voor een zeer oude, kleine leprozerij waar de melaatsen werden afgezonderd, zoals er op vele parochiën te vinden waren in de middeleeuwen. De zieken die in deze leprozenhuizen woonden, hadden een stuk land ter hunner beschikking om het te bewerken: het Ziekemansstuk.

Als een eigenaardigheid kan hier bijgevoegd worden dat de parochie Varsenare ook een kleine leprozerij had langs de overzijde van de Kwetshagestraat: rechtover het Ziekemansstuk van Snellegem lagen de ‘siecke stryngen’ van Varsenare (1674) en ook daar stonden ‘sieckelieden huuzen’ ‘in de dreve daer Varsenare en Snelleghem op scheen.’⁽⁴⁾ De melaatsen van beide parochiën woonden dus dicht bij elkander: men had dit wellicht zo geschikt om hun afzondering dragelijker te maken.

J. Noterdaeme

(1) Reg. 408 en 411 Begin 6. Rijksarchief Brugge.

(2) Ommeloper Snellegem. 1681, art. 129. Kerkarchief.

(3) Ommeloper Snellegem. 1681, art. 127. Kerkarchief.

(4) J. Pollet en J. Helsen. Toponymie van Varsenare, blz. 131. (Brussel 1933).