Biekorf. Jaargang 54

[p. 46]

Mengelmaren

Het geval Peegie.

Men beweert wel eens dat de tijd van de zuiver gewestelijke letterkunde afgesloten is en dat de grote massa zich meer met de ‘grote’ letterkunde gaat bezighouden. Dat zou zelfs het geval zijn voor het uiteraard zo honkvast West-Vlaanderen. Het geval Peegie is een duidelijk bewijs dat het volk in werkelijkheid heel weinig veranderd is en dat het met grote voorliefde grijpt naar werken, die niet alleen wat taal betreft heel duidelijk regionaal zijn, maar veel meer dit ook zijn inzake inhoud en atmosfeer. Ziehier met welk succes ‘Peegie’, het werk van de Roeselaarse schrijver Willem Denijs (zoon van Achiel Denijs zaliger, de laatste stadhouder van 't Manneke uit de Mane), in gans het land ontvangen is geweest.

Van het eerste deel verschenen er sedert 1950 drie uitgaven, terwijl het tweede deel, dat pas verleden jaar van de pers kwam, reeds een tweede uitgave kende. Na de tweede wereldoorlog had de schrijver, met hetzelfde succes en kunde als zijn vader, in bijna alle Davidsfonds-afdelingen van West-Vlaanderen, een omreis gedaan en brokstukken uit dit wordend werk verteld. Eens verschenen werd het werk gretig gekocht en de bibliotheken moesten verscheidene exemplaren kopen omdat de vraag zo groot was. Meer dan één lezer schafte het zich na eerste lezing aan. Toen echter door Radio-Kortrijk, gedurende het Winterseizoen 1950-51 en 1951-52, de figuur van Peegie ook aan het niet West-Vlaams publiek bekend werd, was het succes algemeen. Toen een inwoner van Beveren bij Roeselare te Lier zijn geboortedorp noemde, merkten de vrienden aldaar onmiddellijk op: ‘Van de streek van Peegie’.

Het was niet te verwonderen dat Peegie ook in levenden lijve op het toneel verscheen. Willem Putman werd verzocht ‘Peegie’ voor het toneel te bewerken, nadat Jos Janssens en Gaston Martens de schrijver er reeds herhaaldelijk op gewezen hadden dat het goed schikte voor toneel. De première werd te Waregem gegeven op 14 December 1952. op 15, 16, 17, 18 en 21 December volgden verscheidene opvoeringen te Waregem. De Koninklijke Schouwburg van Brussel speelde het de 12, 14, 15, 16, 19, 21, 22 en 23 Februari te 20 uur. Het gezelschap ‘Volksveredeling’ zal het spelen te Beveren en te Roeselare. Een groep uit Kortemark speelt het te Middelkerke en te Brugge. K.V.S. Brussel speelt te

[p. 47]

Kortrijk op 24 Februari. Een toneelgezelschap van Dadizele eveneens in Februari.

Nog vóór ‘Peegie’ voor toneel bewerkt was, waren er taferelen bewerkt voor Poppenspel en vertoond gedurende een Vlaamse Kermis der Paters Redemptoristen van Roeselare. In de kazerne te Mechelen werden er ook fragmenten uit ‘Peegie’ opgevoerd. Tot zelfs in het beluik van vrome nonnenkloosters deed de ‘ruwlokte’ Peegie zijn intrede.

De personages van dat tweedelig werk zijn fictief. Er leefde evenwel een ‘Peegie’ in de jaren 1935. Het was een leurderke, klein van gestalte, dat met een paander de streek afketste. Men beweert weleens dat dit ‘Peegie’ is uit het boek, maar de schrijver heeft het nooit gekend noch gezien. Hij heeft echter in de persoon van ‘Peegie’ het onsterfelijk leurderstype van de Nieuwmarkt te Roeselare afgeschilderd.

De triomftocht van Peegie heeft de gevestigde literaire kritiek in verlegenheid gebracht. Voor zo'n klantje is geen plaats in de erkende categorieën. Het ga dan, dapper Uilenspiegeltje, zijn eigen wegen, - eeuwig Manneke (uit de Mane) dat ons ‘verlost van de preektoon, en natuur en waarheid weergeeft.’

J.G.

Van Duitse Wonderdokters.

De streek van Izegem was gedurende de eerste wereldoor log een gebied van Duitse hospitalen en lazaretten en als dusdanig waren er in deze gebieden heel wat militaire dokters. Over het algemeen worden zij tot op onze dagen met een wonderbare verering besproken. Onlangs was ik bij de familie van een jongen die kort voordien aan een hoofdziekte gestorven was. ‘Was dokter Röse van in de anderen oorlog hier maar geweest, 't en zou geen waar geweest zijn!’ zo zeiden die mensen

Nadere inlichtingen vragend kon ik gedurende wel een kwartier de lof van deze onvolprezen dokter aanhoren. Oberstabsarzt Dr. Röse had ten voordele van de Belgische burgers heel wat genezingen bewerkt en dat alles ‘gratement voor niets’, bij dage of bij nacht altijd kwam hij ter hulpe met zijn wonderpillen.

Twee andere beroemde geneesheren waren: Ober-Leutnant von Haniël en Rittmeister von Backhausen. Deze drie namen worden nu nog in het Izegemse door oudere mensen met veel eerbied vernoemd.

Er was nog een dokter waarvan de naam nooit gekend

[p. 48]

werd en die ook wonderen deed inzake de baardplaag. Zijn geneesmiddel was het alom in die tijd tegen luizen en vlooien gebruikte ‘principety’ dat met zuivere wette over de zieke baard werd gewreven. Het resultaat was soms verbazend: waar men met de wette gedopt had was de baardplaag weg. Hij vroeg ook nooit geld ter vergoeding, maar deed nogal eens de genezen patiënt een halve dag kruiden zoeken.

J.G.

Nog over de familie Baelde te Ieper.

In aansluiting met de bijdrage hierboven blz. 15-17 kunnen we nog een paar minder bekende bijzonderheden mededelen.

De vader van de mislukte abt van Sint-Jansberg, Niclays Baeide, werd op 18 October 1596 als poorter van Roeselare aanvaard met zijn tweede vrouw, Anna de Vriest, fa Michiel. Niclays wordt in de poorterslijsten uitdrukkelijk vermeld ala ‘in Ypre’ en ook de naam van de vrouw laat geen twijfel. Zijn zoon, Michiel fs Clays, gehuwd met Jakeline Prowey fa Michiel, en hun kinderen Michileken en Marikes, werden eveneens als poorter te Roeselare aanvaard op 7 October 1615.

Michiel Prowey, schoonvader van Michiel Baelde, is voorzeker te vereenzelvigen met Michiel ‘Proven’, die minstens in 1600-1604 en 1605-1606 burgemeester van Roeselare was. (Zie B.H. Dochy, Geschiedenis van Roeselare, blz. 111. - Roeselare 1949).

Het valt nog te onderzoeken of Niclays en Michiel Baelde werkelijk te Roeselare zijn gaan wonen. Alleen een nazicht der parochiale registers, die uit die jaren bewaard zijn, zou daarin klaarheid brengen.

Bovenstaande gegevens werden getrokken uit de poorterslijsten (door G. Marichal) die nu regelmatig in 't ‘Wekelijks Nieuws’ verschijnen.

L.V.A.

Verzoek - Met het oog op een bibliographisch werk zoeken we naar gedrukte lijkreden, in boek- of brochure vorm verschenen. Kan iemand ons daar aan helpen? Voor elke mededeling en inlichting dank bij voorbaat.

- Jan Bernaerts. Plein 2 te Herne (Brabant).