Biekorf. Jaargang 54

[p. 42]

Van den boer die een peter zocht voor zijn dertiende kind.
Enkele aantekeningen.

Dit volksvertelsel, een toversprookje, onlangs door A. Bonnez in Veurne-Ambacht opgetekend (Biekorf 1953, 1-8) brengt een zeer goede lezing van een algemeen bekend en verspreid sprookjestype.

Het staat gecatalogeerd bij Anti Aarne-Stith Thompson (The types of the Folk tale, Helsinki 1928) als type N^o 332: Godfather Death, met aanduiding van varianten over gans West-Europa.

Maurits De Meyer (Les contes populaires de la Flandre, Helsinki 1921) classeerde het als type 332: La mort parrain et la lampe de vie. Hij vermeldt aldaar elf varianten en een gemengde variante verwant aan het type 330: Le diable et le forgeron (Smedje Smee). Een verdere variante staat aangetekend, uit de mond van een Westvlaming, bij Victor de Meyere (De Vlaamsche Vertelselschat dl. III, Antwerpen 1928, N^o 124). E. Polain (II était une fois, Liège 1942) tekende een Luikse variante op en bedacht ze (blz. 272-278) met een uitgebreide analyse. J.R.W. Sinninghe (Katalog der niederlândischen Märchen, Ursprungssagen-, Sagen und Legendenvarianten, Helsinki 1943) vermeldt twee Nederlandse varianten door de bekende volkskundige Dr. J.G. Boekenoogen opgetekend.

Bonnez' opname heeft bijzondere kenmerken en is voor de vergelijkende sprookjesstudie waardevol. Ze staat sterk in verband met Grimm N^o 44: De Dood als peter, het eindmotief, de Dood bedrogen, uitgezonderd.

In de meeste Vlaamse en andere varianten is het petekind van de Dood de hoofdfiguur en treedt als wonderdoener op. In Bonnez' opgave is dit niet het geval, daar de vader zelf die functie waarneemt. Op dit gebied wijkt deze variante volledig van de andere Vlaamse af. Verwante Westeuropese thema's vermelden nochtans de vader als wonderdokter.

Het eindmotief, het verwekken van een akt van berouw, troffen we in geen andere Vlaamse varianten. Buiten onze landsgrenzen vermeldt men het niet volledigen van de paternoster als middel om de Dood te bedriegen. Een in het Vlaamse land zeer bekend kwelvertelsel is hiermee nauw verwant.

Deze enkele korte aantekeningen onderstrepen alleen de

[p. 43]

waarde van Bonnez opname, die van zeer groot nut is voor de studie van het Vlaamse volksvertelsel. Aan wie de vergelijrkende sprookjesstudie beoefent, bewijst het tevens dat nog in 1952 belangrijke varianten in de volksmond kunnen aangetroffen worden en opgetekend. Hierbij slechts een wens: dat er nog meer sprookjeszeem korre uit dezen Veurnambachtsen kore.

H. Stalpaert