Biekorf. Jaargang 54

[p. 15]

Dom Nikolaas Baelde van Ieper
mislukt prelaat van Sint-Jansberg, 1637.

Toen de prelatuur van Sint-Jansberg te Ieper door het afsterven van abt Valentin de Berty (7 Juli 1637) opengevallen was, begaven zich, naar oud Nederlands gebruik, de koninklijke commissarissen ter plaatse om de stemmen van de monniken op te nemen. Afgevaardigd waren: de bisschop van Ieper en raadsheer Lottin. De voorkeur van de Sint Jansheren ging naar een van hun medebroeders: Dom Nikolaas Baelde van Ieper.

Ondanks het vertrouwen hem door de meeste van zijn confraters bewezen, ondanks de grote gaven die iedereen hem toekende, werd Dom Baelde niet benoemd. Het getuigenis van de baljuw van de abdij. Frans de Sijne, laat ons de reden kennen waarom hij van kant werd gezet.

Na D. Frans van Waelscappel en D. Loys Vrombaut vermeld te hebben als zijnde ‘van exemplaire leven ende wel verstandich in het gheestelyck ende weerelyck’, noemt de Baljuw ten laatste D. Nicolays Baelde. Wel weet hij:

‘dat Heer Nicolays Baelde is gouvernerende ende ontfanghende het temporeel ende dat hij hem daerinne seere wel is acquitterende, oversulcx den voornoemden Heer Vincent du Bur⁽¹⁾ soude hem gheerne gepromoveert hebben tot deselve coadjutorie, indien de religieusen hemlieden niet en hadden geopposeert ende te kennen gegeven sulcx niet te betaemen, ten respecte sijnen vader soude geweest sijn capitain van der borgerlijcke wacht der stede van Ypre ten tijde deselve was onder het bewelt van den vijant, ende dat hij bovendien hadde twee broeders die bijstier waeren ende den eenen tweemael binnen Rijsel gefailliert was, boven dat hij diversche van sijne vrienden hadde die suspect waeren van de religie’.⁽²⁾

D. Nikolaas Baelde's oom was de beruchte calvinist Michiel Baelde, te Delft op 30 December 1630 over-

(1) Dom Vincent du Bur, een Bruggeling, was abt van Sint-Jansberg van 1584 tot 1626.

(2) Brussel, Alg. Rijksarchief, Conseil d'Etat, 44 B.

[p. 16]

leden, de stamvader van de Hollandse tak van de familie Baelde, die onlangs alhier (Biekorf 1952, 255) ter sprake kwam. De vader van onze Benedictijn, een broer van Michiel, was een ander Nikolaas, filius Jacobi; zijn moeder heette Maykin Lamoot.

Vader Baelde zou dus kapitein van de burgerwacht geweest zijn onder het Calvinistische bewind. Nochtans moet hij als trouw katholiek gestorven zijn, want hij wordt vermeld in het obituarium van Sint-Jansberg op 9 September: ‘Nicolaus Baelde, civis Iprensis 1615, et Maria Lamoot uxor ejus obiit 1593.’⁽¹⁾

Baljuw de Sijne maakt nog gewag van twee broeders van D. Nikolaas Baelde. Het valt moeilijk te weten welke hier bedoeld worden. Een 18^e eeuwse geslachtsboom van de familie Baelde, die een belangrijke aanvulling biedt op de studie van E. De Sagher (Antwerpen 1906), geeft de volgende afstamming aan Nikolaas Baelde, vader:

Uit het eerste huwelijk met Maria Lamoot werden hem drie kinderen geboren:

1.	Jakemine, die getrouwd was met Jakob Questroy;
2.	Nikolaas, de monnik van Sint-Jansberg;
3.	Ghisleen, schepen in 1612, die trouwde achtereenvolgens met .......... De Kien, dochter van Cornelis, en met Piternelle Plovyts, van Hondschoote;

Uit het tweede huwelijk met Janneke Devrient, had hij:

4.	Anna, zuster te Rousbrugge;
5.	Michiel, waarvan een zoon priester;
6.	Jaak, man van ............ Grendels; en
7.	Isabel, echtgenote van Arnout van den Broucke.

Twee van de vier gebroeders Baelde gaven dus ook aanleiding tot opspraak, zodat D. Nikolaas geen abt kon worden. In zijn verslag aan de Landvoogd (29 October 1637) stelde de Raad van State Dom Frans van Waelscappel als de gepaste candidaat voor, ‘ne proposans point à votre A.S. sire Nicolas Baelde pour avoir son père esté capitaine de la garde bourgeoise lors que la ville d'lpre estoit au pouvoir des rebelles,

(1) Brussel, Kon. Bibliotheek, hs. 19, 406.

[p. 17]

selon la déposition du Bailly de la dite abbaye, et qu'il a divers parens suspects d'hérésie’.

Al kon hij geen abt worden, toch had D. Nikolaas Baelde de gelegenheid zijn grote gaven in de dienst van de communiteit te stellen. Immers in 1645-1646 ontmoeten wij hem als prior van het convent. Hij bekleedde deze waardigheid tot aan zijn dood op 10 November 1654 (Obituarium). Over zijn verdere levensloop is tot nog toe niets gekend⁽¹⁾.

Dom N. Huyghebaert

(1) Onze geslachtsboom (in privaatbezit) citeert nog een tweede Baelde als monnik van Sint-Jansberg in de l7^e eeuw: dom Claude Baelde, zoon van Joris en Jeanne van Werveke. Deze Joris was zoon van Walrave Baelde en Janneke Calckers, 'n neef dus van Michiel Baelde, de stichter van de Hollandse tak. Dom Claude Baelde stierf kort na zijn kozijn. Het obituarium draagt op de 3 Maart de volgende aantekening: ‘Dom Claudius Baelde, monachus hujus loci 1662, eta[tis] 54’ Een tweede hand verbeterde eta. 59..: Claude Baelde zou dus in 1603 geboren zijn.