Biekorf. Jaargang 53

Uit Pippei's schooltijd

‘'k Heb daar nog een goed onthoud van, zei Pippei Jules. Mijn bewaarklastje was tenden en Jules trok op naar ‘de Duinen’. In dien tijd, 't is ommers van over vijf en zeventig jaar da' 'k klappe, waren er drie stadsscholen. De Bolle, de Rame en de Duinen. Ge weet wel, ei, de Duinen, juist over de Duinenbrugge in 't hoekstje neven 't Simanarie waar dat later de verwerij van Poppe kwam. Nu, we woonden dan op ‘'t Sin Zilliaä’ en dat wis miar ean straatjeu omrnï, miar achter een jaar of twes ‘prittandirda’ mijn moeder dat ze beter leerden bij de broeders en Jules mocht alle dagen twee keren naar den Ouden Gentweg sassen; zo, lijk of

[p. 181]

da' je ziet, 't was geen kleen bier, 't was nog al een djentig endetje, 't was lijk tegen d'achterdeure. Als ik mijn eerste kommunie deed, zat ik den tweeden langs den armen kant, we waren toen verhuisd en woonden in de Lane. Zo 't was op ‘Sin Savaders’ te doen-'k Zat eigentlijk den eersten maar 'k en kon den eersten niet zijn omdat den eersten door een zekere fondatie wierd gekleed en die fondatie sprak alzo: datje vier jaar op de parochie moest wonen. Zo, dat was met mi] 't geval niet, ze pasten Jules een kol; Mantje Clauwaert, die later notarisklerk geworden is bij den notaris Mostrei, wierd den eersten gezet en ‘ik zei den hoend’ zat den tweeden. Den tweeden wierd in pie gezet door ‘ieffrouwe Bourie’. Ieffrouwe Bourie dat was een braaf mens; ze zorgde voor ons perk in de leringe. We waren alzo met een tachentig knekers van knechten die verdeeld wierden in drie perken en voor ieder perk was er een brave ziele van een ieffrouwe die heur sacrifieerde om catechismus te geven, en alzo moest de paster maar nu en dan een keer zijn neuze togen om te kijken hoe dat 't ging.

'k Heb altijd g'hoord dat ieffrouwe Bourie nogal warme voeten had,(er goed voren zat!) 't was ommers de nichte van kaneunik Maes, den directeur van 't zothuis, maar ieffrouwe Bourie arrangieerde dat algelijk a' zo geren allemale voor een kluitje fijgen en zeven eens en half koks (cokes) lijk of dat we dat in Brugge zeggen, 't is te zeggen, zo profijtiglijk mogelijk, en a' zo wierd mijn kostuime gemaakt in numero vijve op Sinte Michiels, en 't was ‘comme il faut’ zulle, maar mijn mutse mocht ik zelve gaan kopen ‘toe Meesters in 't Breidelstretje’ e:n ieffrouwe zei ‘ge moet de schoonste kiezen da' z' h'ân.’

Met d'eerste kommunie zaten de rijke van voren, en den eersten van de ‘rijke kant’ die kreeg een ‘madollie’ (medaille). Op ‘Savaders’ nu bestond er ook nog een andere fondatie. Den eersten en den tweeden van de leringe kiegen elk huider boek, een soorte: cahier.

Met de vier hoogdagen van 't jaar moesten wij te biechte gaan bij den onderpaster De Brabander die later deken wierd op ‘'t Sin Zillies’, en daags erachter naar de kommunie. Dat wierd dan ieder keer in 't bisdom op den boek gezet en waart g in orde tot aan jen één en twintig jaar, dan kreeg den eersten honderd vijftig frank en den tweeden honderd. Zo, dat was nog 't oprapen weerd, 't was een vet smoutstuitje.

Achter mijn eerste kommunie mocht ik nog een jaar naar

[p. 182]

't schole van moeder omdat de broeders zeiden da'k zulk een goe' kracht was, want 't eene gezeid lijk het andere, had ik mogen voortleren, 'k had een anderschen vint geweest of da'k nu zijn. Weet je met hoevele prijzen ik naar huis kwam met de prijsdelinge? Met zeven stuks!... Wacht, 'k ga z'een keer allemale nommeren: Eerste prijs Vlaams lezen: een veste; eerste prijs briefschrijven: een broek; eerste prijs rekenen: een gilee; tweede prijs Frans lezen: een hemde; tweede prijs metriek stelsel: een hemde; tweede prijs catechismus: een schabbe, en vierde prijs in excellentie: nog een schabbe.

Zo, ge ziet 'k was gestoffeerd lijk een grooten, en de weke d'r achter mocht ik op ambacht gaan bij Pier Mestdagh op het Reitje (Annunciatenstraat). Om te beginnen was 't een frank per weke.

'k Moet nu nog vertellen over de kapelle. De kapelle dat was de zondagschole. Vóór d'eerste kommunie most je naar de voornoenekapelle van ten acht en half tot ten twaalven. Achter d'eerste kommunie was 't achternoenekapelle van ten één en half tot ten vieren. Ge kost kiezen, er waren drie kapellen: De Potterie, den Ooria en Sint-Zoozus (Sint joos-gasthuis). Den Ooria was in Groeninghe en Sint-Zoozus was 't oude-manhuis in d'Ezelstrate. We leerden daar catechismus, lezen en schrijven. We zaten met een veertig man in een klasse en in ieder schole waren er wel een stuk of acht klassen.

Wie dat er daar lesse gaf? vraag je. Pier, Jan en Pol, den eenen en den anderen die huider sacrifieerden. Bij mij was 't mijnhere Axters van op de Vijfhoeken die kapelmeester was. Tenden 't jaar waren er vijf kostuimen voor de vijf eerste. Alle jare heb ik één in mijn graf gesleept, 't Waren altijd dezelfde, altijd grijsde, de mensen kosten je zien afkomen, ze zagen 't al van verre da' 't een kapellekostuime was. Bij de meistjes waren 't natuurlijk kapelieffrouwen die lesse gaven. Den dag van vandage zeggen de mensen ommers nog ‘kapelieffrouwe’ tegen een subbedutte, een dibbetje of een kwezelachtig sarutje.

Al dat mij dunkt zijn de zondagscholen met den anderen oorloge in een zak gevallen.’

A.M.

Aantekeningen

- Pippei: voor pépé = peter, te Brugge. Sin Savaders: Sint-Salvators. - lemand een kol (boord) passen: beetnemen. - In pie zetten: kleden (pije, pie: kleed, ook beste kleed). - Ooria: Brugse uitspraak voor Area.