Biekorf. Jaargang 50

[p. 210]

Sint-Salvators te Brugge heropend
8 Februari 1801

MEER dan een jaar vóór het Concordaat en de officiële heropening van de kerken alhier (Sinksen 1802) werd de Sint-Salvatorskerk te Brugge weer in bezit genomen. K. Verschelde vertelt uitvoerig (De Kathedrale van Sint Salvator, blz. 177 volg.) hoe de kerk openbaar verkocht werd (1799) en voor de kerkmeesters ingekocht, en ten slotte aan de parochianen teruggeschonken. Het gebouw had schade geleden, al de glasvensters waren gebroken; de altaren, zitsels en bekleding waren echter op hun plaats gebleven. lnderhaast werd het nodigste hersteld en op Zondag 8 Februari 1801 had een theatrale muziekuitvoering - een Missa en een Te Deum- in het versierde kerkgebouw plaats. Groot was de toeloop naar deze feestelijke ‘droge misse’ in de heropende kerk.

Een van de kerkmeesters heeft het heugelijk feit als volgt in zijn Memorieboek (Handschrift; privaatbezit) beschreven.

‘De vreugt sag men op d'aenschijnen vande inwoonders deser stadt uijtschijnen, waer men door de sorgh der kerkbestierders alles op het cierlijkste vont opgedosschen. De solemniteijt begon om elf uren voor noen, de musicque in groot orchestre bragt ten uijtvoer een misse op d'oxael, waer na Te Deum dan en daertusschen t'orgelspel en sonaten op de blaes en snaerinstrumenten. Men kont den toestant van t'volk qualijk meester wesen die, door de goede zeden begaeft, hun in alles selfs buijten gewoonte schickten.
De gens d'armes vande Republike stapten vooruijt in de kerk gewapent om t'goet order te houden. Na de Gloria quam de militaire musick binnen op hun beste gekleed al speelen met hun turckx musiek, voorgestapt door den tambour- major, waer naer den stoet der stafofficieren volgden, alsook den maire Serret met sijne adjointen Mrs. Dufillée, Busschaert, Heene. Wat daernaer quam in d'adjointen vanden prefect

[p. 211]

Van Praet, De Coninck. Alsoo den prefect geseijd had te komen, soo hij ook gedaen heeft, was sijn vrauw met mevrauwe en mijnheer de Carnin daer ook gekomen. Op de komste van den prefect Mr. de Viry, die met den borgher Hennissart arriveerde, speelde wederom t'militair muziek, nogeens daertusschen ook, en dan in t'weghleijden van al de Cortège als het gedaen was.
Aen den offerblok in 't midden der kerke soo hangde de selve uijtgeschildert uijtvoerigh door Jan Beerblock, om de aenschauwers te bewegen van daerin hun miltheijd te storten tot erstellen de schaede die deselve kercke geleden heeft.
Den prefect was geplaetst al den regten kant van den authaer waer een lessenaer ofte knielbank was overdekt met een cramosij tapijt met sijde fringen ende kussen met goude fringen en quasten of quispels. Hebbende een fauteuille van rood fruweel met vergulde nagelen, kussen van t'selve met roode quispels. Van alle welke hij geen gebruijk makende, bleef recht staen den geheelen tijd op die plaetse sonder sitten nogte knielen, maer in een sedelijke gesteltenisse.’⁽¹⁾

De rechtgeaarde en vrome kerkmeester spreekt ten slotte de ergernis uit die veel goede burgers met hem moeten gedeeld hebben: met Bonaparte was de wind aan het draaien, en de Brugse Jacobijnen draaiden zonder blozen mee ‘uijt pollitique’. Onze zegsman noteert:

‘In dees kerck vond sig Joseph van Heule-Daugis die in een schrift aen den prefect geseijd had dat dees natie door baijonetten moest geleijd worden; en menige andere kijsijge jacobijnen, vergalt van den septembriseurisme, welke loegen en klapten, benevens veel van de adjointen en militaire.’

A.V.

(1) De prefect de Viry was een vroeger titré (marquis) en diplomaat (gezant in Engeland); men zag in hem een typisch Voltairien, hoewel het in den mond liep dat hij ‘in stilte in zijn woonste deed messe lesen’. Onze zegsman kent de Viry door persoonlijken omgang; elders beschrijft hij hem als een man van veel weireld, maer vreesagtig in sijn bewerking, en omringelt door volk die hem geleijden volgens hun dwinglandige begeerten.’ Zijn ‘groote en aenvallende figure’ maakte indruk in de hogere kringen te Brugge. Naar gelijktijdige aantekeningen van J. van Huerne. - Over de Viry zie J. De Smet, L'Administration du Departement de la Lys... in Annales de la Société d'Emulation LXXIV (1931), blz. 137.