Biekorf. Jaargang 50

Mengelmaren

Binnenscheepvaart

Bij de lieden onzer binnenscheepvaart bestaat de gewoonte, bij het afsterven van een ‘naar’ familielid een rouwvlag te voeren in plaats van de nationale vlag. Deze gewoonte bestaat in Vlaams België en ook in Nederland.

Er zijn twee soorten van rouwvlaggen: een zwarte langwerpige driehoek; in het midden een witte ronde waarin ofwel enkel een zwart kruis ofwel een zwarte treurboom met zichtbare wortel, op een grond die volgens mij een kerkhof verbeeldt.

Een schipper zei me dat de vlag met treurboom voor de rouw van de schipper zelf of van een naaste familielid gebruikt wordt; de vlag met het kruis voor rouw van verdere familieleden. Andere schippers zeiden dat het gebruik van de soort rouwvlag geschiedde naar willekeur.

Wie weet wat meer - plaats, tijd en benaming - van dit rouwgebruik?

G.N.

Siamese tweelingen te Oeselgem. 1809.

De Brugse tekenmeester en kunstschilder J.K. Verbrugge tekent in zijn Dagboek (blz. 144 van het Handschrift), onder

[p. 191]

den datum 5 Februari 1809, het volgende aan: ‘Dezen dag zyn tot Hoeselgem over Wakken geboren twee kinderen aen malkanderen, buyck aen buyck. Den vader was genaemd Bernardus Verbeke, de moeder Joanna Karpentier, oud 34 jaeren. Dese kinderen zyn gedoopt geweest, en hebben ge leeft elf daegen min vuijf ueren.

Deze menschen waeren t' mynen huyse gekomen op myn verzoek, met de doode kinderen, die alreede in sterck-waeter waeren, en ik hebse naergemaekt in myn Attellier.

Deze kinderen waeren frisch en gezond naer hunne geboorte, en deden alle beweegingen van ander kinderen. Zy en hebben malkanderen maer van een eenige minuten overleeft. Deze geboorte heeft gedeurt circa 3. quart, sonder groote tourmenten.

Het was aen de ouders toegestaen, van ten tyde van een jaer rond te gaen van de eene stad naer de ander, naer welk verloop, zy die kinderen leveren moesten in het Museum tot Parys.

Dit is al volgens de bekentenisse van de moeder t'mynen huvse’ V.

Lanteernliedje

Hier volgt een ‘Lanteernliedje’ dat de knechtejongens van Meesen in stoet zingen op Allerheiligenavond. Ze trekken door 't stadje, na de schole, in den donkeren en ze zingen dat 't galmt. Ze zijn gepint en dragen een kleurigen ‘keerselanteern’. 't Is altijd hetzelfde liedje: Vlaams, maar doorspekt met wat Meesens Frans. En dat jongensgebruik vindt men misschien elders in Vlaanderen niet?

Lanteernman, Lanteernman) bis
Aleye, aleye, polle, polle.)
Vivent les allumet(tes), ma mère
Vivent les allumet(tes), la dis, la dis, la dère.
Et on s'en fou, la dis, la dis, la dère,
Et on s'en fou, la dis, la dis, la don.

Ze steunen vooral goed op 't eerste.

J.L.

Rapen zaaien

De volgende regei gehoord te Waardamme en Ruddervoorde:

Een zaadje in 't zand
is een rape in d' hand
(var.: is eene in d'hand).

W.D.

[p. 192]

Hondekot

- Hij heeft zijn hondekot aan, den hond gaat bassen.

- Hij heeft zijn hondekot aan, den hond gaat weer van zijn duivels droomen.

Hondekot in deze zegswijzen - gewoon te Koolkerke en te Oedelem - is een bolhoed.

De bolhoed is aldaar - zelfs op een kwartier van Brugge! - alleen in het gebruik aanvaard op doopfeest, trouwfeest en begrafenis. Wie anders met een ‘hondekot’ zou uitgaan, wordt uitgelachen en hoort woe! woe! langs waar hij voorbijkomt.

Komt er een ‘van buiten’ met een bolhoed aan, dan is de vraag: ‘Vanwaar zou die kerel zijn, hij heeft een hondekot aan’.

De Bo geeft het w. hondekot op met de betekenis: grote onfatsoenlijke mannenhoed, en een enkele zegswijze: Een hondekot dragen.

W.D.

Legende van Beverhoutsveld. - Hierboven blz. 162.

De legende van Juffrouw van Beveren is tegenwoordig nog gekend door sommige mensen van Oedelem en daaromtrent.

Te Moerbrugge (Oostkamp) weet men te zeggen dat Juffrouw van Beveren zou gewoond hebben op het Blauwkasteel aldaar.

Het jaargetijde voor Juffrouw van Beveren in de parochiekerk van Oedelem werd onderbroken in 1941. Dit jaar 1949 wordt het gebruik weer hersteld; de dienst heeft plaats den derden vrijdag van September te 9 uur. ‘De gemeente betaalt den dienst, want de gemeente trekt de pachten’ - zo zei me een aanborger.

V.

Afstaan aan de Rolle

Wanneer een jonge dochter een kind heeft en het wordt uitbesteed of afgestaan tot adoptatie, dan zegt men: ‘Z' hèn 't afgestaan aan de rolle’. Geluwe.

De rolle in deze zegswijze is blijkbaar de oude rolle of ‘toer’ van de vondelingen, waarover Biekorf 1946, blz. 249.

E.N.