Biekorf. Jaargang 50

[p. 162]

Legende van het Beverhoutsveld

DEN 10 Mei 1813 bezocht de Brugse kunstschilder J.K. Verbrugge het Beverhoutsveld om tekeningen te maken o.m. van den Oranje-molen. Hij ontmoette daar een bewoner van het veld ‘die geheel de historie van zyne woonplaets van buyten wiste’. In zijn Gedenkweerdige Aenteekeningen (Handschrift, blz. 186) tekende Verbrugge de legende van den oorsprong van het Veld op zoals hij deze van zijn zegsman ter plaatse gehoord had.

‘Volgens oude overleveringe en ook eenen act van testamente, was er eene famillie die den naem voerde van Heere van Beverhoutsvelde. Daer en was in dat huysgezin maer eene eenige dochter. Dit kind, zeer jong zynde, verloos zyne ouders, en de famillie zorgde voor haer opvoeding. Maer aengezien deze zorgers niet ryck waeren, en dit kind groote ryckdommen bezat, zoo namen zy het besluyt van dit meysken (welk Juffrouw van Beverhoutsvelde was) onvruchtbaer te maeken; hetwelk zy ook geeffectueert hebben. Dit dochterken, groot geworden zynde, quam in kennisse met andere jonckvrauwen, die haer te kennen gaven de macht van haere ryckdommen. Zy antwoordde daer niet van te weten. De eerste vroegen haer of haere famillie zulks niet gezeijd en hadde. Zy zeyde: neen. Daerdoor een licht gehad hebbende, is zy dit gaen onderzoeken, en zoo is alles tot haere kennisse gekomen, alsook de boose daed die zy in haer persoon bedreven hadden, om naer haere dood zeker te zyn van haere goederen.

Deze Jonkvrauw dan, om hun hierover de welverdiende straf te doen smaeken, heeft zy een testament gemaekt, by welke zy haere machtige goederen aen den Armen liet naer haere dood, op deze volgende maniere: ‘dat alle arme gebruyckers die paelden tegen haer goed (het Beverhoutsveld genaemt) al ware het maer met één voet land, vermogten hunne beesten op dit veld te laeten weijden, en zoo ten eeuwigen dage voor de naerkomelingen daer woonende’.

De geschiedschrijver van het Beverhoutsveld, A. Van Speybrouck, noteerde in de jaren 1880 de standvastige overlevering betreffende den oorsprong van den Vrijdom: een zekere Juffrouw van Beveren, soms ook Mevrouwe genoemd, heeft het Veld bij testament geschonken⁽¹⁾.

(1) Le Beverhoutsveld blz. 12 (Brugge, 1885; overdruk uit de Annales de la Soc. d'Emulation t. XXXIV). Vgl. Rond den Heerd XXIV (1889), blz, 205. Nog jaarlijks werd in 1884, op den laatsten Dinsdag van April, in de parochiekerk van Oedelem, het jaargetijde voor de weldoenster gehouden. En ook heden nog misschien?

[p. 163]

Deze algemene, zo goed als officiële, traditie lijkt ons danig zakelijk en bondig vergeleken met de optekening van J.K. Verbrugge in 1813. Onze Brugse kunstschilder was gewetensvol en nauwgezet in zijn notitie's: ‘Ik hoorde dat vertellen den 10 Mei 1813, zegt hij verder, en heb het denzelfden dag opgeschreven’. Is het mogelijk dat zulk een vertelling over de stichteres van het Beverhoutsveld in den loop van een goede vijftig jaren zou verloren gegaan zijn?

De beste kenner van het verleden van het Beverhoutsveld - en van heel 't geweste daar! - zal misschien wel den vinger opsteken en meer nieuws daarover brengen?

A.V.