Biekorf. Jaargang 50

[p. 111]

Op de eerste Meinacht...

TOT de Meiavondgebruiken uit vroegere tijd behoort het planten van de meitak of meiboom. Dit kon minstens op twee manieren gebeuren: vooreerst ter ere van notabelen, met de hoop, dat hiervoor een fooie zou afdruipen, en daarna ter ere of ter schande van de meisjes van het dorp.

Beschrijvingen of documentatie uit vroegere tijden zijn daarover zeer zeldzaam. De beschrijving in verzen, die hierna volgt, hebben we aangetroffen in ‘Den Vermaekelijken Brugschen Almanak voor het jaar 1779,’ gedrukt te Brugge bij C. De Moor en berustend op de Brugse Stadsboekerij (Nr 4/682).

I.

Op den eersten Mey-nacht swieren
Veele Boerkens t'allen kant,
Om den nagt met vreugd te vieren
Naer gewoonte van het land,
Hier gaen veel jonge kwanten,
Heel verheugd en wel gezint
't Zaem den groenen Mey-boom planten
Elk voor 't lief dat hy bemind.

II.

M'hoord hun zoete duyntjens kweelen
Op dien aengenaemen tyd
Moezel, bas en Vedel speelen
en elk schind op 't hoogst verblyd;
Veele danssen daer in ronden,
of alleen, of op een rey,
En roepen aen die zy 't jonden
Veels geluks met deze Mey.

III.

Elk gaet daer zyn jonst besteden,
Op zoo vroyelyken nagt,

[p. 112]

 

(Vol van Boere-plichtigheden)

 

Aen al die men 't weerdig agt;

 

En om nog meer vreugd te maeken

 

Hoort men met een groot geluyd,

 

Zelf de donder-bussen kraeken,

 

By den Trommel, Lier en Fluyt.

Zedeles:

Die niet beminnen hebben zelden groote vreugd
En die beminnen hebben doorgaens groote droefheiyd.
De Liefde is de eenigste ziekte
Daer men niet van wil genezen zyn.

Slechts even ter vergelijking geven we ook een uitgegeven stukje uit de Nederlantschen Sterre Kycker ofte Almanach (Gent M. Graet 1663) te vinden bij Van der Haeghen (Bibliographie Gantoise, II, 237.)

Claes gaet met den Trommel raesen
Jackje moet op 't Fluytje blaesen
Herders Mey die wort geplant.
Siet die boertige Gesellen
Die Boerinnekens staen quellen
Om te dansen hant aan hant;
Nu myn lieve Treusel-doosen
Danst om diën Hoedt van Roosen;
Neeltjen, Teunis geeft de Crans,
Herders ende Herderinnen,
Treckt eens al te saemen binnen
Want het Veeltje roept ten dans.

In het Westvlaamse gedicht (!) vindt men een aanduiding van het bestaan op Meiavond, en waarschijnlijk ook in andere omstandigheden, van een buurgemeenschap van de jonge mannen. Evenals het scharminkelen, maar wat zachter uitgedrukt, is de symbolische meitak een uitdrukking van het volksgerecht over het gedrag van de huwbare vrouwen.

Definitief is het onderwerp in de folklore-literatuur nog niet afgehandeld. In de Westvlaamse sector valt te vergelijken: de korte beschrijving van M. Cafmeyer in ‘'t Was in de blijde Mei...’ (Biekorf 1946, 97) alwaar ook Meiliedjes worden medegedeeld; over de

[p. 113]

betekenis van de meitakken in WVL. maakt L. De Wolf een inventaris te Beselare (Biekorf 1914, 227) en (waarschijnlijk J. Claerhout) te Dentergem (Biekorf 1892, 144). Vgl. ook de algemene, niet altijd verantwoorde gegevens van G. Celis in zijn Volkskundig Kalender voor het Vlaamsche Land (Gent 1923): Meiavond (162-165). Gewaagde theoriën werden uiteengezet in ‘Gebruiken op Sinxen’ door E. Van Cappel (Biekorf 1902, 161 en vlg.; 1903, 241 en vlg.). Het beste overzicht zijn we nog altijd aan A. De Cock verschuldigd in zijn Spreekwijzen en Zegswijzen afkomstig van oude gebruiken en volkszeden (Gent 1908, 167-185), als commentaar bij Mei, meiboom, de meiboom planten en vellen.

H. Stalpaert