Biekorf. Jaargang 50

Boekennieuws

Seraphyn Dequidt 1858-1911

Met vreugde begroet Biekorf het nieuwe, keurig uitgegeven boek van

Ernest M.A. de Spot. Een groot Westvlaming: Seraphyn Dequidt, Opvoeder en Letterkundige. Tielt, J. Lannoo, 1949. 15 x 21, 212 blz., 3 figg. Prijs: ing. 72 fr.; geb. 92 fr.

Een levensbeschrijving en een bloemlezing uit de schriften van hem die, met het gedicht Bietjes, onzen eersten jaargang in 1890 ingezet heeft en jarenlang medelid was van ons berek. Reeds in 1911 vroeg Biekorf (blz. 227): ‘Zal 't waar ziju dat alles (leven en schriften) in een boek zal uitkomen?’ Emiel Vliebergh nam het op zich (bijgestaan door J. Persyn, zoals voor K.O. De Laey's werk) de nagedachtenis van zijn geliefden studiemeester van Veurne te eren door een uitgave van zijn verspreide gedichten en opstellen. Dit plan kwam niet tot uitvoering.

Deze uitgave nu brengt vooreerst een goed verantwoorde en keurig geschreven levensschets van S.D. - geschreven con amore door een opvoeder en letterkundige die de begaafdheid en toewijding van den studiemeester in levendige her-

[p. 68]

innering draagt. In de colleges van Veurne en Brugge (St Leo) heeft S.D. zich 25 jaar lang geheel ten beste gegeven aan de vorming van de jeugd en daarnevens, meer dan zijn krachten het toelieten, zijn letterkundige gaven en zijn redenaarstalent in ruimeren kring besteed aan de belering en ontwikkeling van het volk. In de korte jaren dat hij in De Panne stond, heeft hij nog verwonderlijk veel met zijn gebroken kracht weten te woekeren.

De opgenomen gedichten zijn ten dele onuitgegeven. Uit de verdienstelijke opstellen is een rijke keus gedaan. In dit Gezelle-jaar 1949 heeft Kan. de Spot aan zijn uitgave een treffende actuële betekenis gegeven met S. Dequidt's uitstekende studie over Guido Gezelle in haar geheel op te nemen.

Wie hier t' onzent houdt van eigen aard en eigen waarde zal dit werk willen lezen en bezitten.

A.V.

Lodewijk-Vincent Donche 1769-1857

Aan het veelbewogen leven van L.V. Donche, een geboren Bruggeling en alhier meest bekend als ‘de man die het Heilig Bloed voor de Fransen heeft weggestoken’, heeft P.A. Marlier S.J. een uitstekend werk gewijd. Boeiend verteld, stevig gedocumenteerd, keurig uitgegeven (Leuven, 1948; 430 blz.: met platen. Fr. 135).

Lodewijk is het jongste kind van een rijke en vrome koopmansfamilie. Doorloopt zijn humaniora in drie colleges: verlaat zijn tweede seminarie voor het Patriottenleger (1790); wordt weer theologant en priester in het oude bisdom Brugge. Nu zijn de Fransen daar, die een regelmatige geestelijke bediening jarenlang onmogelijk maken: de Beloken Tijd. Lodewijk werkt als geheim missionaris te Brugge en te Torhout (1797-1802). Hier is hij in zijn klavergras zolang hij zelfstandig kan werken, naar eigen zin; zodra hij echter, na het Concordaat, met anderen moet medewerken geeft hij het op voor een nieuwe roeping: hij trekt naar Frankrijk, naar de Paters van het Geloof. Als deze d.d. Jezuieten hun colleges zien opheffen, vestigt Lodewijk zich bij verwanten te Kortrijk als vrij missionaris. Anti-Franse uitlatingen op den kansel, rigorisme in lering en leiding maken een amotie van den vinnigen volkspredikant noodzakelijk: Mgr. de Broglie bevordert hem naar Gent, waar nieuwe verwikkelingen niet uitblijven. Zijn militante, volijverige, doordrijvende aard vindt het gedroomde onderkomen in de herstelde Jezuietenorde (1814). P. Donche werkt een tijd

[p. 69]

te Amsterdam: zijn oninschikkelijke methode van apostolaat geaft nogmaals aanstoot en voert hem, uit de rangen van de Orde, naar Antwerpen. Hier verspeelt hij zijn laatste kans op de St Carolusparochie: een onverbiddelijke suspensie van predicatie en biechthoren zal hem ten slotte uit de Scheldestad verwijderen. Wel poogt hij, koppige vrijschutter, Rome diplomatisch te bewerken om als ‘apostolisch missionaris’ buiten het makke coneordataire kader erkend te worden. Te vergeefs. Daarop trekt hij zich terug in de afzondering en leeft twintig jaar als kasteelheer in de Antwerpse Kempen (Itegem, Zandhoven): hij leidt er de inrichting van dorpsscholen naar het model van de Vlaanderse ‘werkscholen’. Aldus wordt hij de stichter van de Congregatie van de Zusters der Christelijke Scholen van Vorselaar. In al die jaren van veelzijdige, zelfstandige werkzaamheid bleef L. Donche Jezuiet van begeerte; hij besloot zijn beweeglijke levensloop met een uitzonderlijk privilege: een tweede maal in de Sociëteit van Jesus opgenomen te worden. In zijn 74^e jaar werd hij novice te Drongen en vulde nog veertien jaren van actief kloosterleven.

De levensbeschrijving is meesterlijk in het historisch kader van het Ancien Regime, de Franse en Hollandse tijd en de verdere 19^e eeuw ingelijst. Opmerkelijk is dat de heroïsche ‘Donche van het Heilig Bloed’ legenden van den Beloken Tijd op zijn naam samentrekt: hier zou de Schr. de nota's en herinneringen, in de late levensjaren door P. Donche neergeschreven en medegedeeld, strenger moeten schiften. De voorstelling van de herhaalde stribbelingen te Kortrijk, Gent, Amsterdam en Antwerpen is niet geheel overtuigend: het ongelijk zal zeker niet immer op de ‘andere’ zijde geweest zijn.

A.V.