Biekorf. Jaargang 49

[p. 73]

[Nummer 4]

Onze kust in Napoleon's tijd
1803

IN een omstandig verslag over de toestand der kust overgemaakt op 7 ventôse XI (27 Februari 1803) aan de prefect van het Leiedepartement door de ingenieur van Bruggen en Wegen Leslan. die belast was met de dienst van de kust, vinden we heel de toestand van deze laatste uiteengezet.

1) De Zeeweringen.

De duinen waren in slechten staat en de beplantingen met ‘halm’, die het zand vastlegden, sedert 1796 verwaarloosd. De hoogste duin van de kust was toen de ‘Bleckaert’ te Klemskerke.

Drie plaatsen aan de kust waren onvoldoende beschermd door duinen, namelijk bij het fort Albertus (tussen Mariakerke en Oostende), te Oostende zelf, en rond Blankenberge. De duinen vóór het fort waren op een lengte van 150 meters gedekt door een ‘perré en maçonnerie à pierre sèche’, dus door een dijk uit

[p. 74]

harde baksteenen; aan de twee uiteinden was het metselwerk beschermd door een houten staketsel of golfbreker.

Te Oostende was er een stenen dijk van 1000 m. lengte, die twee meter boven het hoogste waterpeil uitstak en waarvan het bovenvlak zes meter breed was. Deze dijk was beschermd door vijf golfbrekers uit hout (en charpente) van 120 m. lengte.

Tussen Wenduine en Blankenberge werden de duinen geweldig uitgevreten door de zee. Er lagen 48 golf-brekers vanaf Wenduine tot aan het Hazegras, waarvan er slechts één enkele uit steen was; al de andere waren uit hout. Tussen het Hazegras en Blankenberge lagen er 22, en tussen deze laatste stad en Wenduine zes en twintig. Daarvan liepen er 15 van de duinen tot aan de grens van het laag water; de elf andere strekten zich een 40 m. vóór de duinen uit. Tussen Wenduine en Blankenberge lag er een aarden dijk van 4.000 m. lengte, die met gras begroeid was.

Al deze zeeweringen waren in slechten staat. Sedert de Franse bezitname (1795) had men slechts in het jaar X (Sept. 1802-Sept. 1803) de nodige geldmiddelen bekomen voor de nodigste herstellingen. Veel golfbrekers waren volledig vernield. Deze zeeweringen waren vroeger gebouwd en onderhouden door de Wateringen, met toelagen van de provincie Vlaanderen.

2) De Havens.

Nieuwpoort lag aan de monding van een kreek, die bij laag water droog liep. Aan de monding was er slechts één staketsel, namelijk aan de Oostzijde. Het was in slechten staat. De haven bestond uit een houten kaaimuur van 150 m. lengte, die zich voor de vestingmuur van de stad uitstrekte.

Oostende lag aan het begin van de ‘Goodelose’ (lees: Gauweloze) kreek. Door een sluis van 12 m. opening had men toegang tot een kom van 55.000 m2 oppervlakte, die rondom bekleed was met houten kaaien. Er was ook een tijdok van 9.000 m2, waarvan

[p. 75]

een zijde een arduinen muur bezat en de andere een houten kaai. De haveningang was 150 m. breed en door twee staketsels afgesloten; het oostelijke was 60 m. langer dan het westelijke. Al deze inrichtingen hadden dringende herstellingen nodig.

Blankenberge was geen echte haven; de vissersloepen werden er bij laag water op het droge gezet.

3. De kanalen die naar zee liepen.

De dijken van deze kanalen waren in goeden staat, uitgenomen deze van de vaart Brugge-Oostende, die de breedste en de diepste was, en waarvan de boorden op sommige plaatsen moesten versterkt worden door rijs werk.

4. De zeeschepen.

Nieuwpoort bezat 21 bootjes voor de kleine visvangst; deze bootjes bleven nooit langer dan 24 uur in zee. Er waren ook nog 15 grote sloepen van 50-60 ton (van 2 000 pond), die tot in de IJszee vaarden (jusque dans le Nord de l'Europe). Daarenboven kwamen er jaarlijks 3 tot 4 bricks met koopwaren in de haven toe.

Oostende bezat 23 kleine vissersbootjes en 35 sloepen voor de grote visvangst. Er kwamen handelsschepen toe uit alle landen, van af ‘sloeps’ tot schepen van 500-600 ton. Ongeveer 250 van deze schepen behoorden aan de plaatselijke kooplieden. Te Oostende werden alleen vissersboten gebouwd, de plaatselijke werf kon slechts de helft van de aanvragen uitvoeren. De handelsschepen kwamen van andere werven, een groot deel ervan was van de vijanden gekaapt.

Te Blankenberge waren er 60 kleine vissersbootjes en tien sloepen voor de grote visvangst. Deze laatste behoorden allen aan Brugse reders.

J.D.S.

Rijksarchief te Brugge. Modern Archief. 2/9502¹.