Biekorf. Jaargang 49

[p. 70]

Mengelmaren

Kattefeest te Ieper.

Dit jaar werd, op den tweeden Zondag van den Vasten (22 Februari), het Kattefeest met luister gevierd. De feestelijkheden verschilden nogal met het programma van 1938, het jaar dat het aloud Iepers feest weer in ere hersteld werd. Men vergelijke het volgende met de beschrijving in Biekorf 1939, blz. 47. Na de onderbreking der oorlogsjaren schijnt het Kattefeest meer in de ‘historische’ richting zijn folklore te willen vernieuwen.

De ‘Kattefoor’ trekt veel volk naar de stad. Dit jaar viel het weder wat tegen: er viel sneeuw in den nacht op Zondag. Oude Ieperliugen beweren ‘dat geen Kattefeest voorbijgaat zonder sneeuw’.

Meisjes in Ieperse kleuren verkochten 's voormiddags het ‘Kattespeldje’ aan de voorbijgangers.

Een nieuwigheid dit jaar was: de aankondiging van het feest door een heraut aan de hoeken der voornaamste straten, rond 11 uur 's voormiddags. De heraut was voorafgegaan door vier thebaanse trompetten.

's Namiddags trok de Stoet van de Rijselpoort naar het Belfort: graaf Arnulf te paard met zijn hof en een gevolg van reuzinnetjes en landsknechten. Deze historische groep neemt dan plaats op een verhoog aan den voet van het Belfort. De baljuw treedt op en vordert van den graaf het doodsvonnis voor de kat, ‘oorzaak van alle kwaad’. De graaf stemt toe en, onder het spelen van de thebaanse trompetten, wordt de kat door den beul vastgegrepen en naar den toren (tweede verdieping) gedragen: daar verschijnt de stadsnar op het plankiet en werpt de veroordeelde naar beneden, samen met een hele rij andere katten die premielinten dragen. Beneden worden al deze kattepoppen door de joelende menigte afgewacht.

B.

Urbanisme - Stedebouw - Town Planning.

Urbanisation: Urbanisatie. Une politique d'urbanisme: Een politiek van stedebouw. - Code de l'urbanisme: wetboek van stedebouwkunde.

Dit alles vindt ge in de officieele geschriften te beginnen met het besluit van 12 Dec. 1940, onderteekend door den secretaris-

[p. 71]

generaal, later door besluit van den Regent van 17 Nov. 1944 bekrachtigd en later nog gewijzigd.

Thans is er een ontwerp van wet nedergelegd (29 Oct. 1946) getiteld: ‘Projet de loi organique de l'Urbanisme - Wetsontwerp van organieke wet over den Stedebouw’.

Stedebouw komt nog al overeen met het Engelsch woord Town planning en duidt zelfs wat meer aan dan het eigenlijk opmaken van een teekening waardoor aangewezen wordt hoe de grondeigendom zal gebruikt worden om als bouwgrond te dienen.

Het Fransch woord ‘urbanisme’ werd in 1915, te Parijs, door een commissie aangenomen waar Franschen en Belgen in zetelden en die de taak had opgenomen te onderzoeken hoe men, na den oorlog, de vernielde steden en dorpen zou heropbouwen. Deze commissie wilde eigenlijk geen letterlijke vertaling van Town planning de wereld inzenden; zij beoogde meer dan het opmaken van een plan. In een mededeeling van Professor Camus, van de hoogeschool van Luik, verschenen in het laatste nummer van het Inlichtingsblad der Federatie van de Belgische Ingenieursvereenigingen, wordt thans het woord ‘urbanisme’ gehekeld in deze bewoordingen:

‘Le mot français d'urbanisme... suggère tout d'abord, ou l'on a pris le parti dans l'usage général de considérer qu'il suggère tout d'abord, ce que le mot anglais n'effleure même pas. Il n'a aucun sens restreint, il constitue un pavillon qui couvre toutes les marchandises, selon les opinions, les goûts et les intérêts. La confusion des notions concernant le sujet, voire même leur ignorance, ne découlent pas peu de ce vocable malencontreux’.

In deze mededeeling schrijft Prof. Camus nog: ‘En cette matière la langue anglaise, si flexible et pratique, l'emporte considérablement sur la nôtre qui s'est révélée ici particulièrement démunie, embarrassée, peu propice’.

Het woord ‘urbanisatie’ werd nochtans zelfs in het officieel Belgisch-Nederlandsch gedurende den laatsten oorlog overgenomen zooals hierboven geschreven. Van langs om meer wordt er gesproken en geschreven: ‘urbanisme, urbanisatie, urbanist’. En dat wanneer ‘stedebouw’ en afgeleide woorden ruim voldoen, - wanneer er sprake is van een kunst die in de XV^e eeuw in Brugge bekend was, zooals getuigt het ontwerp van Bladelin om een stad voor wevers te Middelburg (Vlaanderen) aan te leggen; ontwerp waaraan begonnen werd, zooals de verdeeling van den grond en de stratenaanleg het bewijzen, en dat gansch mislukte, waarschijnlijk ten gevolge van de verzanding van het Zwin. Men leze hierover de Geschiedenis van

[p. 72]

Middelburg van K. Verschelde (Brugge 1867; met grondplan) en Middelburg in de Geschiedenis van de gemeenten der provincie Oost-Vlaanderen van De Potter-Broeckaert. - Professor P. Abercrombie in zijn Town and Country Planning (Oxford 1944) haalt o.m. Veurne aan (met fig. van het grondplan) als model van een middeleeuwsche tuinstad.

F.M. Kortenberg

Zantekoorn

- 't Is papavond, de papsterre zit daar al!

Zegt men als het tijd is om het werk te staken 's avonds en te gaan eten.

- En hij sloeg erop lijk nen tegeldekker.

Kortelinge nog gehoord van een oud vrouwtje dat nochtans van het tegeldekkersambacht niets afwist.

Gezelle teekent uit Roeselare de spreuk op: Tieren lijk nen tegeldekkere, en smekt aan die ‘schoone gestafrijmde spreuke.’ (Loquela s.v. Tegeldekkere).

- Ik zijn 's nuchtens stijde lijk een hoorn, 'k moete me moveeren als ik wille bij mijn werk geraken.

Gehoord van een ongeletterden landschen werkman.

A.B. Stavele

Stroodekkerskunste

Bij het stroodekkersambacht gebeurt het dat men ‘derop dekt’ zooals men zegt:

overander latte,
van d'jare ditte
en t'jarent datte.

Dit is dan ook maar half werk en het wordt gedaan om het ten goedkoopsten mogelijk af te stoven, bijvb. wanneer een pachter verhuist en hij is verplicht het stroodak in state te houden.

A.B. Stavele

Oud ende vroom Raadsel

Gehoord van een oud vrouwke van Gits:

‘Weet gij wat dat is: 'ne boom zonder takken en 'ne spiegel zonder glas?’

‘Dat is Onze Lieven Heer aan het Kruis: het kruis is een boom zonder takken en O.L. Heer is de Spiegel van verduldigheid’.

R.V.O. Gits