Biekorf. Jaargang 48

Hondenfeesten en gemengd tooneel
te Gits in de 18^e eeuw

IN de jaren 1700 werd tegen den pastoor van Gits, voor het Geestelijk Hof, een proces ingespannen door een van zijn parochianen, een zekeren Jan-Baptiste De Vloo; deze wilde trouwen met een meisje van Ardooie en kreeg zijn kerkelijk getuigschrift niet. Vandaar zijn wrok.

De Vloo was zeer slecht gezien van zijn pastoor. Sedert enkele jaren was er te Gits een groot misbruik ingebracht, onder meer door toedoen van De Vloo, namelijk het hondenfeest.

Wanneer een jongen op het punt stond te trouwen, en zijn bannen kreeg in de kerk, verzamelde zich een groote bende jonge kerels, waarvan De Vloo een van de aanstokers was, en eischte van den toekomstigen echtgenoot een geheel of een half vat bier. Werd hun dit geweigerd, dan dreigden ze ‘dat se sullen honde feeste houden.’

Dit hondenfeest werd dan gevierd op den zon- of

[p. 208]

feestdag die volgde op het huwelijk. Enkele honden werden behangen met briefjes waarop scheldwoorden geschreven stonden. Al de jongelingen met hun honden vergaderden in een herberg nevens het kerkhof. Wanneer de geloovigen, na de hoogmis, de kerk verlieten, werden de honden losgelaten onder het gehuil en het getier van de jongens, waarvan enkele bliezen op horens en trompetten. Deze huilpartij werd voortgezet tot laat in den nacht, en eindigde rond het huis van de jonggehuwden. Dat spel liep zeer dikwijls uit op een vechtpartij.

De catechismuslessen voor de eerste communie, die in de kerk gegeven werden na de hoogmis, werden door dit vertoon gestoord. De koster werd naar de herberg gezonden om wat stilte te vragen. Als antwoord werd er nog meer getierd. Toen de pastoor er zelf naartoe ging, werd hij door De Vloo niet binnen gelaten.

Sedert twee jaar richtte De Vloo ook tooneelspelen in, waar, ondanks het verbod van den bisschop, jongens en meisjes samen in optraden, zonder dat daartoe aan de geestelijkheid eenige toelating werd gevraagd. De spelers bleven in de herbergen tot laat in den nacht.

De Vloo deed dit alles tegen den wil in van zijn ouders.

Toen hij bij den pastoor kwam om over de geloofspunten ondervraagd te worden, wist hij niets van de H. Drievuldigheid, ook niet waarom de Kerk katholiek genoemd wordt. Volgens hem gingen de zielen van de overledenen naar den hemel of naar de hel, het vagevuur was hem onbekend. Hij wist ook niet waarom hij in één God geloofde. En dat waren toch vragen waarop de kleine kinders konden antwoorden! Doch geen wonder, sedert zes jaar was De Vloo nog nooit naar de catechismuslessen gekomen, wat de meeste toekomende trouwers wel deden. Hij kwam bijna nooit naar de sermoenen en had het vorige jaar zijn Paschen niet gehouden.

[p. 209]

De pastoor gebood hem zijn catechismus te leeren en na twee dagen terug te komen. Doch reeds den volgenden dag was hij daar gezet met twee getuigen, en vroeg aan den pastoor waarom hij hem het getuigschrift weigerde. Het antwoord luidde: onvoldoende geloofskennis, inrichting van hondenfeesten en van gemengde tooneelspelen. De Vloo vertrok ‘protesterende van alle costen en interesten die sullen geschieden’.

De onstuimige jongen ging verder. Bij den Bisschop diende hij een aanklacht in tegen zijn pastoor: hij beschuldigde hem ‘de goederen van den H. Geest (de armendisch) emploërende tot onderhout van eenige syne ledighgaende biechthouders (waarschijnlijk geestelijke dochters), de welcke op dit faveur, hun werck, hun ouders ende vrienden verlaetende, allenelyck op syn dienst maer en passende.’

Verdere stukken over die zaak ontbreken. Misschien werd het geschil in der minne geregeld? Voorzeker zal Jan Baptist op zijn bruiloft niet verzuimd hebben een geheel vat bier ten beste te geven om zelf van de hondenfeeste gespaard te blijven.

J.D.S.

Rijksarchief te Brugge. Kerkelijk Fonds, nr. 104 (z.d., 18^e e.).