Biekorf. Jaargang 48

Kerkelijke vonnissen
Afgelezen te Ruiselede 1691-1770

DE volgende nota's vond ik onder de papieren van E.H. Coucke, overleden als pastoor te Westkapelle. Te voren was hij langen tijd onderpastoor te Ruiselede geweest. Hij was een verzamelaar, maar het meest van ‘ouden antiek’. Daarop was hij fier. Door erfenis kwamen deze nota's - getrokken uit het kerkarchief van Ruiselede - in de handen van een familielid die ze mij mededeelde. Hier volgt de inhoud.

‘Op 29 Aug. 1691 wordt Jan Dewulf van Ruysselede beschuldigd voor valsche belezer en van alle andere soorten van ongeoorloofde middels tot het genezen van menschen en beesten ten einde daardoor geld te winnen. Daardoor reeds vermaand zijnde geweest door zijnen pastoor, Filippus Spanoghe, daarbij eenen ketterschen boek hebbende, die hem verdacht miek van ketterije en andersins gelinqueerd hebbende tot schandaal der kristenen geloovigen, wordt hij veroordeeld op den zondag in den predikstoel door den mond van den pastoor aan God en de geloovigen vergiffenis te vragen over zijne delicten en gegeven schandaal. De sententie zal gelezen worden door den pastoor, en de plichtige zal uit de prochie

[p. 92]

van Ruysselede gebannen worden, alsook uit het bisdom voor den tijd van 3 jaren en niet meer weere te keeren op peine van meerdere straffen.’

‘Op 10 Juni 1703 wierd 't volgende vonnis uitgesproken. Zekere Jacques Braeckevelt, afkomstig van Thielt, deed sedert meer dan 15 jaar alle soorten van superstitieuse belezingen en bezweringen over zieke menschen en beesten om ze te genezen. In 1691 was hij daardoor reeds geciteerd geweest in den geestelijke hove van Gent, reeds meermaals daardoor vermaand geweest van zijnen pastoor en onderpastoor, en beloofd dit niet meer te doen. Nu om voort 't geld afte persen van de geloovigen, voor 't schandaal en opsprake van de geloovigen, na raad van wetgeleerden gevraagd te hebben, moet hij in het consistoire verschijnen om daar:

1.	Op de knieën voor God ende justitie vergiffenis vragen;
2.	Met een lijnen deed, omhangen met roeden en eene brandende toortse in de hand, ontdekten hoofde, door den “scherprechter” geleid te worden, langs den ordinairen ommegang naar de groote kerkdeure van de kathedrale (van Gent);
3.	Daar bidden op de knieën en de toortse opofferen;
4.	Dan weerkeeren naar de gevangenisse waar hij 15 dagen zal vasten te water en te broode;
5.	Daarna eene generale biechte spreken en communie doen;
6.	Buiten de limieten van het bisdom gebannen worden om niet meer weer te keeren en zulks niet meer te doen op peine van gegeeseld te worden en andere arbitraire straffen te moeten ondergaan;
7.	De onkosten van 't proces moet hij ook betalen.

Deze sententie moest twee zondagen gelezen worden op den preekstoel in de kerken van Thielt, Meulebeke, Ruyseselede, Aarseele en Caeneghem.’

‘In Juli 1770 wierd de veroordeeling van op den preekstoel afgelezen van zekeren priester Theodoor Lamberti van 't bisdom Gent, die de menschen trachtte geld af te persen met alle ziekten zoo van menschen als van beesten te doen aanzien als betooveringe, en die hij dan onttooverde. Hij wierd veroordeeld om vijf jaar opgehouden te worden in de cipiragie van den geestelijken hove te Gent en tweemaal te weke te vasten te water en te broode, alsook tot de kosten van het proces.’

Harelbeke.

J. Vangaver