Biekorf. Jaargang 46

[p. 75]

Van 't Zulmaatje-m'n-ingele.

Voorzekers dat er velen zijn die Moeder zaliger nog hooren vertellen hebben van Zulmaatje; 't mensch stond wijd en breed bekend op den Vlamingdam, en verre daarbuiten. In 't Klaverstraatje was ze gewonnen en gekweekt; vader Pietje Netelen-busch hield herberge in 't Caproeritje.

Zulmaatje speelde heur kinderjaren deure met de andere meisebrokken uit 't geweste, en wierd oprecht een geestig knap jong. Heur twee hertenagels: Lewieze van 't Beertje, dààr tegen 't Makelaarskapelletje, en Stance Demey, uit 't Blokstraatje, vlogen de wereld in elk met 'en vent. Zulmaatje bleef achter voor eeuwig in den ossenbilk! 't Was nochtans niet leelijk, en toch zoo infraai... Nu, 't is dat 't alzoo zijn mòest. Oude jonge dochter blijven 'n kon heur ten andere maar weinig schillen ‘Wel, placht ze te zeggen, waarmeê da'-je nu afkomt!... een vent?... als ik geen vent 'n hebbe, 'k en moete naar z'n grillen niet dansen... En waarmeê kan ik u helpen, m'n ingele?’ - Dien ‘ingele’ kwam er altijd bij, 't waren al hemel en engels die ze tegenkwam. 't Is dan ook niet te verwonderen dat ze overal gevraagd was en overal binnenviel, overal waar dat er entwat uit den haak of mispikkeld was, en dat ze wist een handje te kunnen toesteken...: ‘Je moet toch entwat doen om jen hemel te verdienen.’

Moest er ievers familie komen in 't gebuurte, in 't Blokstretje, in t Kapallestretje, in Kalkhove, alla 'importe waar, Zulma met heur 'n Ingele was er bij. En zeg,... z'had er een handtje van, t is zeker! Kan 't missen, ze kwam ook uit 'en gezinte waar ze met veertien kneekers geweest waren, en zij de oudste zijnde! Maar remedies die ze kende! g'heele reesems: tegen de steken in de milte of in den buik, tegen 't lendengeschot, de moerakzessen, den hijf, de zeere beenen, 't keeren van de

[p. 76]

jaren, en wa' weet ik al,... tot tegen Sarreltje-van-houthem toe!⁽¹⁾ Ja, zoo 'en engel was dat, een engel in menschenvl eesch!

En,... och Heere, de sloore 'n deed het niet voor 't geld: menschen helpen in hunder tribelaties, dat was 't ‘poont principol’ en schoot er een stuivertje over... 't was nog 'en weggevertje of 'en blijmakertje.

En alzoo ging dat, tot op den dag dat er lijk 'en soorte slechte slunse⁽²⁾ uitbrak, een verschrikkelijke ziekte die ribbe-ribbe van den eenen op den anderen voortliep, lijk een laaiende vier, en gheel Brugge den daver op 't lijf joeg. Zulma vloog van 't eene deuregat in 't ander en Pater Pamfrinus van de ‘Disscholschen’, dien heilige man, smeet z'n arms in de lucht: ‘Wil je wedden, zei hij, dat ze der óók gaat heur krage aan laten! Alla, 't schilt te vele van da' mensch! Onzen Heere 'n vraagt dat niet.’

Jamaar ja, Pater Pamfrin had gelijk... 't en was maar effenaf zoo'n blink: achter 'en zekeren tijd... Zulmaatje-m'n-Ingele, percies lijk de andere, lag óók geveld en leelijk... En daar 'n was nu niemand meer om de arme dompelaars daar in 't ronde te gaan helpen.

Maar of ze toen beginnen lezen hebben, maar lezen! lezen!! slag-om-slinger, dat er hun lippen bij daverden: 't mannevolk nog véél meer en véél erger dan 't vrouwvolk!

Zulmaatje lag op een beddetje van ‘pinnetentie’ te krinkelen van 't danig zeer en te zweeten van de koortsen: ‘Onze Vrouwe, halp me toch, bad ze, niet voor mijn, mor om m'n dutsen 't halpen schoone dood goan!’

Nood zoekt troost, zeg 't spreekwoord, de menschen staken hunder hoofden te gare en gheel 't geweste begost 'en ‘neuveene’. 't Keerde den negensten dag! den hemel had gratie! 't Volk was lijk zot, zot en

(1) Sarreltje-van-houthem (van houd hem) = onvoldoende stoelgang.

(2) Nu zeggen ze grippe; de dokters 'n kennen geen Vlaamsch meer, en de andere, lijk apen, zeggen 't achter.

[p. 77]

half, dien dag dat ze uit dankbaarheid wederom 't Onze Vrouwtjen installeerden op 't hoekstje van den Vlamingdam en 't Klaverstretje. Dat schoon kapelletje was entwar, God weet het, tijdens de Fransche beroerte vernietigd geweest, gevlucht of geborgen gezeten, en nù met Zulmaatje's genezinge kwam het wederom voor de pinne, op ze' pijkebeste! 't Is honderd veertig jaar geleden, en 't staat er nu nog, met een vreugdigen borstel wit op zwart geschilderd:

‘Onze Lieve Vrouwe van Troost, hulpe der christenen - Bidt voor ons.
Dit beeld is hier ersteeld 't jaar 1808 uit dankbaarheid omdat de cholera⁽¹⁾ schielijk verdwenen is door het doen van een openbare Novene.’

Den dag van de vieringe 'n was Zulmaatje nog niet genoeg op de lappen, maar 't heeft nadien gildig z'n schade ingehaald!

‘Luistert, zei ze, Onze Vrouwe, ik Zulma Netelen busch, bijgenaamd: m'n-Ingele, belove plechtig: alle jare dat God mij verleene, met kerstnacht klokke twalve. 'en beêvaart te doene van bierent weg, aan 't nieuw beeldetje, al over ‘'t fort-me'-je'-menooze’⁽²⁾, in één steke no Blendetje al den overkant van de stad!... En 'k zou'n tons wal no de capecijntjes goan in de Boverijstroate, 'k en zijnder do nie' verre van, no d'Herdertjismesse. Da's zuiveruit om je te bedanken, nè!’

En z'heeft kop gehouden de vrouwe, hoe krees en hoe krasselachtig dat ze achter beur ziekte gebleven

(1) Van wat een cholera er hier spraak is, weet ik niet. Volgens Kan. E. Rembry, De hekende pastors van Sint-Gilles, is de cholera voor den eersten keer in Vlaanderen uitgebroken in 1832.

(2) 't Fort is een insprong in 't Klaverstraatje, tegenaan de Ezelstraat. In een kasje aan den muur hangen samen de beeldjes van St Antonius, St Rochus en O.L. Vrouwe. Ter herinnering van de peste (niet van cholera), waarschijnlijk van 1666. Omwille dat de beeldjes samen staan zegt men: 't Heilig Menage.

[p. 78]

was. Goe'weer-kwa'weer trok ze op, zeven jaar rekewijsde. 't Achtste jaar kwam, en ze ging... Maar 't sloeg leelijk in heur beenen. Z'herde 't en ze zweeg, maar 't schijverde al vóór heur oogen... aan 't Heilig Menage 'n kon ze den Heiligen Rochus uit Sint Antonius niet verscheen. 't Sneeuwde, en 't schemerde toen nog meer vóór heur wezen. 't Arm schaap sukkelde verder, altijd maar al paternosteren. Al stenen, blazen en asem... snakken gerocht ze aan Blendetjes. Daar knielde ze op de zulle, in de koude natte sneeuw. 't Poortje stond op 'n garretje...: ‘Zou 'k binnengaan? fluisterde ze, kom... 'k gaan 't maar risschieren’. Ze geeft 'en duugstje... 't poortje gaat open... en... Ooo!

‘Zij'-je dààr, Zulma-m'n-Ingel? ging dat al met 'en keer, met e' fijn-fijn stemmetje, 't is achter joen da' 'k wachte,’ zei Onze Vrouwe... want 't was Zij, Zij zelve die daar in 't portaal stond, met 't Kindeken in heure gebenedijde armen. ‘Ga' je niet 'en stapje met me meê, Zulma? 'k Moete naar Engelendale, 't is in jen geweste, in 't stalletje gaan zitten’.

Als Pietje komt, moe'-je meê... maar 't is droevig alzoo aan eens einde te komen: peist e' kee, 't is een zekere Lowie De Vloo, God wille z'n ziele, die 't vrouwtje voor den laatsten keer gezien heeft op dien eigensten Kerstnacht, aan de Poertorre toen-nog!... Wat had de sloere nu aldààr verloren, zoover uit heuren weg? En sedertdien 'n heeft er heur niemand nievers meer geware geworden. Ze was verdwenen, spoorloos verdwenen... Is ze in 't water gesukkeld? Of wat is er meê gebeurd? Vele. vele menschen waren overtuigd dat Onze Vrouwe ons Zulmaatje met lijf en ziele heeft opgepakt: en der meê naar 't Engelendal van hierboven gevlogen is.

Op alle riesche laat ons nog 'en Onze Vader lezen voor heur zielezaligheid, want 't moet toch zóó zuiver zijn dat eeuwig blinkt.

VAS.