Biekorf. Jaargang 46

[p. 53]

Boekennieuws

M. English. Romaansche Bouwkunst in Westvlaanderen. Brugge, G. De Haene-Bossuyt, Mariastraat, 17. Eén deel in-8⁰, 162 blz., 92 ill. =Fr. 15.

De geleerde archivaris van het bisdom Brugge heeft ons hier een uiterst nuttig en keurig geïllustreerd werk geschonken, waarin hij, met grondige kennis van zaken, eenvoudige en juiste begrippen geeft over de Romaansche kerkelijke bouwkunst in onze provincie.

Daarin heeft hij de talrijke verkeerde opvattingen over onze Romaansche gebouwen, die vooral in de plaatselijke monografieën verspreid staan, eens voor goed recht gezet.

Zijn boek is dus zeer leerzaam voor alwie belang stelt in onze oude kerken, en die over de Romaansche bouwkunst in West-Vlaanderen, een kort maar zakelijk overzicht begeert.

In tegenstelling met het werk van Broeder Firmin (hierboven, bl. 28), die onze Romaansche bouwkunst behandelt als architect, hebben we hier meer het werk van een oudheidkundige.

Het boek begint met een reeks algemeene gedachten, waarin de zeer bescheiden plaats van de Romaansche bouwkunst in West-Vlaanderen uitgelegd wordt, als een gevolg van de laattijdige kerstening, het ontbreken van belangrijke kloosters en ook het gemis aan geschikt plaatselijk bouwmateriaal.

Verder behandelt de geleerde schrijver, de chronologie der gebouwen, waarover in de locale geschiedenissen al te veel valsche gegevens opgenomen werden. De eenige goede methode is de vergelijking, maar men mag niet te veel onze gebouwen vergelijken met deze uit den vreemde, die meestal ouder zijn. De invloeden van buiten komen uit Normandie en Engeland, maar vooral uit Noord-Frankrijk, van waar het meeste materiaal ingevoerd werd. Ook Doornik oefende een zekeren invloed uit in onze gewesten, die vooral merkbaar is door het wegvallen van het gewelf.

In het tweede deel geeft de schrijver een topografisch overzicht der Romaansche bouwkunst in West-Vlaanderen. Eerst behandelt hij de grootere monumenten: te Brugge, de gewezen St. Donaaskerk, St. Baselis en St. Salvator, de vroegere kerk van Dudzele, de St. Pieterskerk te Ieper, de Ste. Walburgakerk te Veurne, en de voormalige abdijkerk te Meesen; daarna worden de mindere monumenten behandeld, namelijk de kerken van Aalbeke, Anzegem, Autrijve, Avelgem, Beernem, Bellegem, Beveren-Yzer, Bissegem, Bossuit, Bovekerke, het St. Janshos-

[p. 54]

pitaal en de Begijnhofkerk te Brugge, de kerken van Deerlijk, Dentergem, Diksmuide, Dranouter, Eesen, Eggewaartskapelle, Elverdinge, Ettelgem, Geluwe, Gijverinkhove, Harelbeke, Haringe, Heestert, Helkijn, Herseeuw, Heule, Hollebeke, Houtern (Komen), Hulste, Ichtegem, Ingooigem, Izegem, Izenberge, Jabbeke, Kaster, Kooigem, Koolskamp, Kortrijk, Lampernisse, Lendelede, Leisele, Lichtervelde, Luigne, Marke, Moen, Neerwaasten, Oeren, Ooigem, Oostkamp, Oostvleteren, Passchendale, Pittem, Pollinkhove, Proven, Rekkem, Reningelst, Rollegem, Rumbeke, St. Andries, St. Baafs-Vijve, St. Denijs, de Ste. Katelijnekapel te Kuurne, de kerken van St. Rijkers, Snaaskerke, Snellegem, Steenkerke, Torhout, Varsenare, Vichte, Vinkem, Vladsloo, Waarmaarde, Wakken, Watou, Wenduine, Werken, Westouter, Westroozebeke, Westvleteren, Wevelgem, Woesten, Woumen, Wulveringem, Zarren, Zedelgem, Zillebeke, Zuienkerke en Zwevegem.

Hier worden al de foutieve gegevens, die over deze kerken in omloop zijn, rechtgezet; van verscheidene dezer kerken werd er vroeger ten onrechte beweerd, dat zij Romaansche overblijfselen bevatten.

Het derde zeer belangwekkende deel, geeft een samenvatting van de Romaansche bouwkunst in West-Vlaanderen; daarin worden opvolgentlijk behandeld: 1⁰ het materiaal en het metselverband, 2⁰ de plattegrond, 3⁰ de opstand, 4⁰ de torens, 5⁰ de vensters en deuren, 6⁰ de zuilen en de pijlers, en 7⁰ de versiering.

De Schrijver geeft als slot twee bijlagen, over de aankleeding onzer Romaansche kerken (meubilair en kleinkunst) en een overzicht van het Neo-Romaansch.

Dit werk komt op tijd, nu dat de studie van het milieu overal beoefend wordt. Het is een onmisbare gids voor alwie belang stelt in onze Romaansche kerken en de eerste periode van onze plaatselijke bouwkunst. Niet alleen de liefhebbers, ook de vakkundigen kunnen er veel uit leeren.

Jos. De Smet.