Biekorf. Jaargang 45

Sint-Maartensfeest te Vlamertinge

Sinds aloude tijden wordt Sint Maarten gevierd op Vlamertinge en op talrijke gemeenten in deze streek, juist zooals Sint Niklaas en de Engel elders gevierd worden.

Reeds weken vóór Sint-Maartensdag zingen de kinders in school en op straat en bijzonderlijk in huis de aloude volksliedjes over dezen Heilige... en naarmate dit feest nadert... krijgen sommige huizen reeds een voorbezoek van den heiligen man... of zijn plaatsvervanger, die terwijl de kinders luidruchtig zingen, voorzichtig de voordeur opent, eenige lekkernijen binnenwerpt en in allerhaast verdwijnt zonder zich te laten zien!...

In sommige scholen - natuurlijk in de laagste klassen - wordt het bezoek van Sint-Maarten met ongeduld en voor sommigen met een zekere vrees afgewacht. Hier vertoont zich Sint Maarten in uitgedoschte kleedij en wordt door het schoolhoofd binnengeleid!... Sint Maarten, die van alles op de hoogte is, heeft voor allen een goed woordje of soms ook wel een berisping, zonder de geschenken te vergeten!...

_* * _*

Op den vooravond van 't Sint-Maartensfeest (11 November) trekt te Vlamertinge een lichtstoet over de Dorpsplaats met den veldwachter aan 't hoofd, dan volgen eenige muzikanten, Sint Maarten met witten mantel, mijter en baard, te paard gezeten en vergezeld van Zwarten Piet, drager van een roede. Achter en rond Sint Maarten een bende joelende kinders.

Hedendaags komt Sint Maarten van 't Hoekskenwaarts en

[p. 286]

wordt rond 5.30 uur 's avonds aan den Witten Molen opgewacht. De stoet zet zich onmiddellijk in beweging. Plaatsewaarts.

De muzikanten spelen meestal de volksliedjes over Sint Maarten, die door de vroolijke kinderschaar met voile kracht meegezongen worden. De kinders dragen in 't algemeen papieren lantaarntjes aan hooge stokken vastgehecht en zijn veelal onder de hoede van ouders of oudere broeders en zusters die dit vreugdefeest der kleinen opnieuw meeleven!...

Sint Maarten, die een voorraad koeken en lekkernijen opgedaan heeft, is mild voor de kleinen die hem volgen, maar ook voor de kleinen die thuis bleven en met vader en moeder in de deuropening van hun huis de blijde doortocht van Sint Maarten afwachten.

Nu dat de baan zoo druk bereden is en de stoet maar in den donkeren uitgaat, zorgt het Sint-Maartenskomiteit dat eenige bereidwillige mannen den veldwachter helpen voor de orde om ongelukken te vermijden!...

Deze traag voortbewegende stoet waarboven Sint Maarten hoog uitkomt... de dreunende muziektonen... het gezang der kinders... de talrijke lichtjes in den donkeren avond... de lichtgevende gekleurde vuurwerkjes... de openstaande huisdeuren waarlangs het huislicht buitenstraalt... dit alles op afstand waargenomen geeft een tooverachtig spel!...

Vóór den oorlog 1914-1918 werden er veel lantaarntjes gemaakt met gekleurde en vetgemaakte modebladen. Ook beeten met een roode kaak werden uitgehold en allerlei figuren werden op de peel gesneden, hetgeen een eigenaardig en afwisselend uitzicht gaf. Hedendaags zijn deze zelfgemaakte lantaarntjes vervangen door de meer moderne papieren lantarens.

_* * _*

's Avonds worden kousen binnenhuis aan de waschkoorden gehangen, tellooren of mandjes op tafel gezet, waarin de kinders niet alleenlijk een briefje met hun naam leggen, maar ook rapen, wortelen, een stuk brood of zelfs wat hooi voor het paard van Sint Maarten bijvoegen.

En 's nachts komt Sint Maarten... terwijl de kleinen rustig slapen... en vult kousen, tellooren of mandjes met lekkernijen, speelgoed, boeken of kleedingstukken en soms vindt de kleine bij 't ontwaken op zijn bed of in zijn slaapkamertje een der reeds zoolang begeerde voorwerpen!... en 's morgens vroeg reeds galmt het luide in de huiskamer van de vreugde der kinders bij 't zien van al die toebedeelde gevraagde en

[p. 287]

ongevraagde dingen!... Danke Sint Maarten!... de kinderheilige, symbool van goedheid en liefdadigheid!

En waar geen kleine kinders meer zijn is het voor de grooten ook een aangename herinnering aan Sint Maarten wanneer zij 's morgens voor ontbijt eenige ‘koekiljen’ krijgen van denzelfden koekedeeg waarvan men ‘Sinte-Maartens-tepeerde’ bakt voor de kinders!

_* * _*

De hieronderstaande volksliedjes zijn thans te Vlamertinge door al de kinders gekend en worden op den feestavond van Sint Maarten in den gebruikelijken stoet gezongen:

1.	Sinte Maarten zal t'avond komen! (zeer oud lied).
2.	Sinte Maartensavond (zeer oud lied).
3.	Moeder, 'k heb Sinte Maarten gezien!
4.	Sinte Martin komt aangereden!

_* * _*

Bij dit artikel van Remy Duflou, dat verscheen in De Poperingenaar van 5 November 1939, is er een kaartje gevoegd, waarop voor den Zuid-Westhoek van West-Vlaanderen aangegeven wordt, waar Sint Maarten (11 November), Sint Niklaas (6 December) en de Engel (25 December) als kinderfeest gevierd worden.

Sint Maarten, te Beveren, Stavele, Noordschoote, Bikschote, Zuidschote, Oost- en Wertvleteren, Roesbrugge, Haringe, Krombeke, Proven, Woesten, Boezinge, Langemark, Poelkapelle, Passchendale, Zonnebeke, Sint Jan, Brielen, Elverdinge, Vlamertinge, Ieper, Zillebeke, Geluveld, Dikkebusch, Voormezele, Hollebeke, Zandvoorde, Kemmel, Wijtschate, Houtem, Dranouter, en Wulvergem.

Sint Niklaas, te Westroozebeke, Beselare, Wervik, Komen, Neerwaasten, Waasten, Meesen, Ploegsteert en Poperinge.

De Engel, te Watou, Reningelst, Westouter, Lokeren en Nieuwkerke.

- Over Sint Maarten en Sint Niklaas en hun viering alhier, zie Biekorf 1937, bl. 55 en 81 vv.