Biekorf. Jaargang 45

[p. 226]

Engelsche landing op Walcheren.
1809

Einde Juli 1809, toen Napoleon met zijn legers inOostenrijk stond, waar hij juist den slag bij Wagram gewonnen had, kwam een Engelsche vloot voor de beide Scheldemondingen liggen en zette er 12 tot 15.000 man aan wal.

De Fransche vloot op de Schelde week naar Antwerpen. De Engelschen achtervolgden haar niet, zij stelden zich tevreden met het bezetten van Walcheren en Zuid-Beveland, en belegerden de Fransche vesting Vlissingen.

Er ontstond een ware paniek in onze gewesten. Hier te lande waren er bijna geen Fransche troepen. Overal werd de ‘garde nationale’ opgeroepen; het Leiedepartement leverde 1500 man, doch met deze ongeoefende en slecht uitgeruste mannen kon men niets ondernemen⁽¹⁾.

Pieter Cuvelier, de koster van Reningelst, vertelt daarover in zijn Memoriael: bij hem hooren we den weerklank van de gebeurtenissen te Reningelst en wat men in de parochie wist te vertellen.

‘Den 31 Juli en den l^en Augst (1809) zyn de Engelsche ontscheept by Flissinge in 't eyland van Walcheren.
Ontrent half Augst heeft men moeten loten om twaelf mobilen van 20 tot vyftig jaeren, die men met waegens naer Brugge heeft moeten voeren, 't Is in geen boeken te schryven den overlast die sommige hebben aengedaen geweest van hunne gekogte mannen.
Door de komste van de Engelsche voor Flissinge in Walcheren, wiert geheel het land in de waepens gestelt. De Fransche, wiens troupen nog in Duydsland

(1) Zie Biekorf, 1930, bl. 218.

[p. 227]

waeren, hebben seffens gaurden national en mobilen gevraegt, 20 van dese commune, zulks dat het eene merkelicke somme maekte om te betaelen: men gaf hun dry a vier francs daegs; maer naer een maend of twee, men schattede alle persoenen oud en jonck, jae boven de zestig jaeren en het vrauw-volk. Ontrent de maend November men danckter twaelf af, maer zonder profyt. Veel mobilen stierven aldaer van ongernacken, sommige quaemen af en stierven alhier.
Men hadde tot Brugge noyt deirlicker bende by malkander gezien, met wonderlicke kleedinge, stocken en pinnen voor waepens, lynwaerden kulders, etc^a, daer by zoo martiael dat zy zouden geloopen hebben voor het grollen van eenen catrol. Men beval dese felle mobilen eens buyten stad eene patrouillie te doen in den nagt, om te zien of er geen Engelsche geland en waeren: zy gingen met een benauwt gat ter poorten uyt, en uyt voorsigtigheyd men slootse agter hun toe: zy aldus gestelt zynde, en geen wegen kennende, vraegden jevers buyten eenen leydsman met eenen lanteirne; sy liepen altyd confuselik en in hoopen en geraekten zonder wete aen den Comp (= Kom) alwaer ordinairelick altyd schepen liggen. In den selven nagt het regende, en eenen schipper hadde vergeten zyn schip toe te leggen, hy was opgestaen om de luyken toe te doen, en om claer te zien, hy hadde synen lanterne aen den mast gehangen; d'een en d'ander begonden dit licht te zien, sommige sagen dat het schip was, men sag de masten, etc^a; de benauwtheyd begint soodaenig in die stoute soldaeten te comen, seggende dat het engelsche schepen, dat elk sig omme keerde en riep: sauve qui peut! In dien benauwden oogenblick, den schipper laet eene luyke toevallen die groot gerugt maekte, bezonderlik by nagte, men peysde dat het engelsen canon was, men smyt alles weg, fusyken, habersacs, etc^a, en men loopt zoo verwert. dat eenige de bayonnetten van hunne cameraeden in d'oogen kreegen, en altyd agter ziende of de engelsche schepen niet door 't land agter en quaemen: men conde gheele

[p. 228]

voers weg gesmeten waepens vergaederen. Aen de poorte comende verdobbelde hunne benauwtheyd, vreesende dat se te laet zoude open gegaen hebben; 't gelukte nog, de Engelsche waren nog ver van hun. Zy liepen binnen, altyd roepende: d'Engelsche comen, d'Engelsche comen!
Eenen professeur van de Centrale Schole buyten aen de deure staende, en al het volk zoo versiegen ziende, begon met hun te spotten, en te zeggen dat zy vadde menschen waeren, dat het onmogelik was dat d'Ingelsche aldaer waeren; hy ziet er inkomen met het hoofd verbonden, hy loopt binnen aenkondigen dat men de prys-deelinge, die op dien dag gestelt was, moeste uytstellen, dat d'Engelsche aen de poorte waeren.
De meest gegoede en treffelickste jonckheden van Poperinghe en elders, waeren verpligt te dienen als officieren, en hadden veel verdriet en ongemack en veel armoede met geld in de borse, moesten verantwoorden voor hunne mannen en hunne equipage; wierden daar over in 't kot gedraeyen tot dat zij voldaen hadden, by nagte patrouille doen met den bek op zee.’

Uit het handschrift van den koster van Reningelst.