Biekorf. Jaargang 45

(1939)– [tijdschrift] Biekorf– rechtenstatus

Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd

Volksspelen en feestrefreintjes te Brugge.

DE volkskwartieren van de stad blijven nog trouw aan het volksfeest, met zijn versierde gevels en groene meitakken, zijn kleurige papieren waaierbanden, die de oude straatjes in grillige bogen overwelven en tot feestelijke stemming uitnoodigen.

Vast en zeker blijft ‘Sint-Anna’ niet ten achteren in het uitbundig vieren van zoo'n traditioneel volksfeest. We hoeven maar eens rond te wandelen door de volkrijke straatjes als ze Sint Annetje vieren of bij elk andere feestgelegenheid.

Tot de meest bekende spelen behooren:

1. Eitje slaan.

Voor de herberg ‘het groot Kanon’ of bij den Blauwen ‘In de groote pinte’ in de Vuldersstraat, is er een koord dwars over de straat gespannen. In 't midden, aan een touwtje, hangt een patat of een ei in een zakje te bengelen. Heel gewichtig, met klinkende stem, telt de vrouw-mededingster in hoeveel stappen ze het ei kan raken. Daarna wordt ze geblinddoekt. Gewapend met schuimspaan of pollepel gaat ze er dapper en gemeten op los: één, twee, drie... ‘do zi, 'k en hem gedakt’. Ze slaat nochtans 't meest in 't wilde, tot groote vroolijkheid van de omstaanders.

2 Lepeltje pap.

Dit spel heeft ook veel bijval. De pappot staat te midden van de straat op tafel. Twee geblinddoekte

vrouwen komen er naast zitten. De eene moet de andere zooveel lepels pap te eten geven, zonder haar te bevuilen. Ge ziet van hier hoe de andere met pap besmeerd is, soms tot in haar ooren.

3. Appeltje-bijt.

Hier ziet de speelster er al even belachelijk gepateeld uit. Een appel in de ‘saroppe gedopt’ aan een beweegbaar touwtje. De speelster moet in den appel bijten zonder hem met de handen te raken. Ge kunt u inbeelden hoeveel grimatsen en allerlei gebaren ze hierbij maken: zelfs komen ze op de teenen te staan om toch maar den appel baas te zijn.

4. Eierloopen.

Dit spel vergt meer handigheid en evenwicht. Al de vrouwen staan loopens gereed met een lepel in den mond waarin een uitgezogen ei ligt. In deze houding moeten ze kunnen een paar straten rondloopen zonder het ei te laten vallen.

5. Troe-madam.

Het alomgekende ‘troe madam’ is ook een meer gezapig en beredeneerd spel. Ze bollen binnen in de herberg ‘Prins Boudewijn’ of elders. Ieder vrouw krijgt drie houten bollen, die ze moeten trachten te rollen door een van de genummerde openingen. Wie de hoogste tel bolt, heeft prijs.

6. Keerstje loopen.

Het laatst van al komt ‘kestje loopen’ dat een buitengewonen bijval geniet en heel het kwartier van de Vuldersstraat, Balsenboomstraat, Duvelshoek, Krom zottestraatje rond den avond te beene brengt. De vrouwen hebben zich in 't wit verkleed en dragen de wit gepijpte muts van mimmee of een kakemutsje van 't kleinste kind: 't komt er niet op aan, hoe zotter, hoe liever. Met het brandende ‘kestje’ in de ‘kessepanne’ moeten ze een paar straatjes rondloopen. De wijze vrouwen hebben een dozetje ‘surfeltjes’ mee tegen dat 't vlammetje zou uitgaan. Het spreekt van zelf dat de populairste vrouwen, zooals een ‘Klimme

de Wullok’ hier aan meedoen en heel de straat aan 't schetteren brengen.

_* * _*

De volksspelen voor mannen zijn natuurlijk ruwer en meer gedurfd.

Iedereen weet hoe de zeer gekende

1.	‘Mastklemminge’ nog immer de volksgunst geniet. De broekzakken met zand gevuld, klimmen ze, met veel moeite, de met zeep gladgestreken stake op. Hun eenig verweer is nu en dan een greep zand om de perse steger te krijgen. Ginder boven hangen de prijzen te bengelen. Dat is nu ietwat gemoderniseerd: men hangt er genummerde briefjes.
2.	Voor kloefje water ligt er een wipplank over de straat. Op het eene uiteinde staat een kloef gevuld met water. De speler, die zich voor de omstandigheid slordig gekleed heeft, springt op het ander uiteinde. De kloef vliegt de hoogte in zoodat de speler, die hem vangen moet, de heele lading over zijn lijf krijgt. De toeschouwers mogen ook telkens uit den weg spijten; als ze van die zegening niet willen meêdeelen.
3.	Wie kuiptje water speelt, is al even nat en doorweekt. De kuip met water hangt dwars over de straat. De speler op een steekkarre gevoerd, moet al rijdende met zijn stok de kuip omverhalen. Hoe harder zijn kameraad aan de karre steekt, hoe minder water hij op zijn hals krijgt.
4.	De valiezekoers blijft ook een gevierd nummertje van het volksfeest. Al de leute hangt af van de goesting van de loopers om zich te verkleeden. Want op verkleeden zijn ze nu eenmaal verzot, van klein tot groot. Ze halen het al uit, om zich maar om ter raarst aan te troetelen en belachelijk te, maken.
5.	Zonder ‘zakloopinge’ zou het geen feeste zijn. 't Gebeurt meer dan eens dat zelfs vrouwen ook afzonderlijk meêdoen aan zakloopingen. Deze hebben de kneep weg om te zeuren; 't is te zeggen, ze

	trekken gaten in den zak om het loopen te vergemakkelijken.
6.	‘Sarop lekken’ wordt reeds minder gespeeld. De geldstukken worden in een ‘saroppepot’ geduwd. Zoodra een speler, na veel moeite, een geldstuk uit de sirooppot heeft gevischt met tong en lippen, wordt hij met geweld met de kleverige kin in een pluimmand geduwd. Telkens er zoo 'n pluimbaard uit de mand opduikt, weergalmt de heele straat van 't schateren.

_* * _*

Er blijven natuurlijk nog veel spelen onvernoemd zooals: appeltje water, wit en zwart. Dan nog allerlei koersen: eierkoers, petattekoers, pintekoers, tunnekoers en wat weet ik alGa naar voetnoot(1).

Het spreekt van zelf dat er op zulke feestelijke dagen met de ‘sosseteit’ rondgereden wordt in de ‘fateuire’ en daarbij veel gedronken en gezongen wordt.

Vooral als 't muziek in de buurt verschijnt, gaan ze aller aan 't wippen. Wie heeft ze nog niet gezien: dansend en heupwringend wippen ze gearmd in lange rijen de muziekspelers achterna. De moderne schlagers daargelaten, zijn het meestal onsamendhangende refreintjes, die ze, uit gewoonte, nog al dikwijls in dezelfde volgorde zingen.

1)[regelnummer]
Sint Anne die de krone legt
 
Sint Gilles die zoo geren vecht
 
Viva Sint Annetje, Sint Annetje
 
Sint Annetje
 
Viva Sint Annetje, Sint Annetje!
 
2)[regelnummer]
En ge ziet aan onzen trein)
 
Dat we van Sint Anne zijn) bis

3)[regelnummer]
Laat ons, laat ons vreugde maken)
 
En niet gaan slapen) bis
 
4)[regelnummer]
En voor een keer dat Laura trouwt)
 
Dat Laura trouwt, dat Laura trouwt.) bis
 
5)[regelnummer]
Vivat Sint Annebloed, Sint Annebloed
 
Sint Annebloed.
 
Vivat Sint Annebloed, Sint Annebloed
 
is goed.
 
6)[regelnummer]
En je moet daar niet zitten lijk eene bagijn
 
Den drank die moet geschonken zijn.
 
Schinkt den drank, schinkt den drank,
 
Dat we rollen, dat we rollen,
 
Schinkt den klant zijnen drank
 
Dat we rollen onder de bank.
 
7)[regelnummer]
Zoo lange of dat de glazen
 
Op de tafel blijven staan
 
Gaan we naar huis niet gaan
 
Gaan we naar huis niet gaan.
 
8)[regelnummer]
Wij zijn bijeen en we trekken naar Sint Annetje
 
En we gaan op zoek al achter een ander mannetje.
 
9)[regelnummer]
Miete Katoen,
 
Kom morgen noen
 
We zullen een pintje drinken,
 
Miete Katoen,
 
Kom morgen noen
 
We zullen een pintje doen.
 
Oja, ja! petatten met pekelharing
 
Oja, ja! petatten met pekeljanGa naar voetnoot(1).
 
10)[regelnummer]
Verkleede kinderen spelen in een ronde:
 
- Mijn moeder kocht een haring
 
Een haring zonder kop
 
Ze lei hem voor de veister
 
't Was niemand die hem kocht.
 
D'er kwamen twee agenten
 
Ze deên den haring mee
 
Mijn moeder begost te schreemen
 
En den haring schreemde mee.

 
Antoinetje, Antoinetje
 
Violetje
 
't Schoonste meistje van de stad.

11) Mannen met hooge hoeden op, dragen een pop rond op een laken en zingen:

 
- De mannen met hun hoeden
 
Ze kwamen aangegaan
 
Ze vroegen om te groeten
 
En bleven allen staan
 
En laat hem toch niet vallen)
 
Al met zijn neus in 't slijk) bis
 
Al gelijk
 
Van één, van twee, van drie.

(De pop wordt de hoogte in geworpen en op het laken gevangen).

Die in de ‘fateuire’ rondrijden houden er een eigen repertorium op na.

1)[regelnummer]
En madam wij gaan hier doore)
 
En je weet toch niet waar vore)
 
Omdat je pintjes zijn te klein) bis
 
We gaan waar dat er grooter zijn)
2)[regelnummer]
Rijd op koetsier, rijd op koetsier
 
Recht naar de visschemarkt, recht naar de visschemarkt
 
Rijd op koetsier, rijd op koetsier
 
Recht naar de visschemarkt, daar is er veel plezier.
3)[regelnummer]
En we rijen, en we rijen
 
en we rijen
 
Op een karre zonder wielen.
4)[regelnummer]
'k Moeste laatst gaan loten
 
'k Trok nummer zeventien
 
Mijn moeder kwam geloopen
 
Al met een frank of vier
 
We rijen in een voture
 
Ik en mijn kameraad
 
We rijen in een voture
 
Al aan een frank per uur
 
Rijen, rijen en dat is plezant
 
En we rijen in een vigilant.

Magda Cafmeyer.

voetnoot(1): In den buiten rond de stad spelen ze ook wel eens ‘Mei vellen’ bij de opening van een nieuwe herberg. Voor de herberg staat een ‘Meiboom’ stevig in den grond geplant. Verkleede mannen moeten om de beurt met zeer slecht alaam, zooals houten spaden enz. probeeren om den meiboom te vellen. Hoe dommer en onhandiger ze doen, hoe meer bijval ze oog sten en hoe meer er gedronken wordt.

voetnoot(1): Het volk houdt nog heel veel van een souper van kazakken met pekelharing bij een of ander feestgelegenheid; zelfs vieren ze zoo nieuwjaaravond.

Vorige Volgende