Biekorf. Jaargang 45

[p. 140]

Boekennieuws

R.A. Parmentier. Indices op de Brugsche Poorterboeken. Brugge, 1938, twee deelen: LVI + 998 + (160) bl. - Geschiedkundige Publicatiën der stad Brugge, II., 1 en 2. = Fr. 725.

De conservator van het Brugsche stadsarchief heeft ons hier een prachtig werk geleverd, dat met veel zorg opgemaakt is en een waar voorbeeld mag heeten van wetenschappelijke nauwgezetheid.

Het geeft de alphabetische naamtafels van de zeven poorterboeken, die op het Brugsche stadsarchief bewaard worden, en die loopen over de jaren 1418 tot 1794.

In de inleiding behandelt de H. Parmentier de Brugsche wetgeving over het bekomen, het verliezen en het behouden van het Brugsche poorterschap, waarover hij, als bijlagen bij het tweede deel, tal van buitengewoon interessante excerpten overdrukt. Hij geeft ook inlichtingen over het houden van de poorterboeken, over het vermelden van de nieuw ingeschreven poorters in de stadsrekeningen en in de ferieboeken van de thesauriers, alsook over het exuerecht. Daarna krijgen we een nauwkeurige beschrijving van ieder poorterboek.

Voor de eerste zes poorterboeken, die loopen over de jaren 1418-1588, geven de tafels: de familie- en voornamen van elken nieuwen poorter, en meestal den naam van zijn vader, de geboorteplaats, de datum van inschrijving als poorter, alsook, voor zooveel dit in het register aangegeven is, het beroep. In het laatste poorterboek over de jaren 1588-1794, dat minder uitvoerig is, vinden we geen vermelding meer van het beroep.

Door de uitgaven van dit werk zijn de opzoekingen in de oorspronkelijke registers overbodig geworden.

De laatste bijlagen berekenen het aantal poorters, die ieder jaar in de poorterboeken opgeteekend staan. Een der drie platen betreft de inschrijving als poorter van den grooten schilder Hans Memling, wiens geboorteplaats, Seligenstadt op de Main nu met zekerheid vaststaat: iets waarvoor de kunsthistorici den H. Parmentier zeer dankbaar zullen zijn.

Over de geschiedkundige waarde van de poorterboeken schrijft de H. Parmentier in zijn inleiding: ‘Vooreerst laten zij de meeste personen kennen die, van het begin der 15^e eeuw tot het einde der 18^e, het burgerrecht te Brugge gewonnen hebben, zoodat de geregelde aangroei van het poortergenoot-

[p. 141]

schap bij benadering kan worden bepaald Daarenboven verschaffen zij waardevolle inlichtingen omirent de herkomst, alsmede de economische en de sociale beteekenis van de nieuwaangenomen stedeburgers. Ook leveren zij bouwstoffen voor de beoefening van de genealogie en voor de studie van familie- en plaatsnamen’.

Het is spijtig dat het boek 725 fr. kost, wat verschrikkelijk duur is, omdat het slechts voor een beperkten kring zoekers van nut kan zijn, terwijl de negen lijvige kwartodeelen van het werk van den vroegeren stadsarchivaris L. Gilliodts van Severen, Inventaire des Archives de la Ville de Bruges, waar iedereen zijn gading kan vinden over de geschiedenis van de stad, van de XIII^e eeuw tot rond 1500, slechts duizend frank kost. Het verbeteren van de drukproeven van de Indices heeft drie jaar geduurd, en zooals de H. Parmentier zelf doet opmerken, zou het werk, zonder de medewerking van den H. Schouteet, vroeger klerk, en nu adjunct-conservator van het stadsarchief, voorzeker in afzienbaren tijd niet tot stand zijn gekomen, en zou het nog veel duurder gekost hebben. Als men van dichtbij gezien heeft wat het aandeel van deze medewerking geweest is in het voorbereiden van het onderhavig boek, staat men verwonderd dat de H. Parmentier er niet aan gedacht heeft, den H. Schouteet als medewerker op het titelblad te vermelden.

Wij hopen dat de H. Parmentier, samen met den H. Schouteet, ons nog verdere interessante bronnenpublicatiën zullen bezorgen, die door een ruinieren kring belangstellenden zullen kunnen gebruikt worden; zooveel te meer daar het stadsbestuur, sedert 1934 en op voorstel van den huidigen Burgemeester, den H. Van Hoestenberghe, een jaarlijksch krediet voorziet voor het drukken van de bronnen van de Brugsche geschiedenis. Ze zullen daarmede de traditie voortzetten van den vermaarden Brugschen stadsarchivaris en grootmeester van het oudvlaamsche recht, L. Gilliodts-van Severen, die het drukken van zijn grooten Inventaire heeft moeten stilleggen, bij gemis aan geldelijken steun van wege het toenmalig stadsbestuur.

Jos. De Smet.

Th. Crampe. Die flandrische Familie Crampe. III. und letzter Teil, bis zum Hugenotten François. Naumburg-Saale, bij den schrijver (Lindenring, 48_I). 108 blz., ill. - Vgl. Biek. 1937, 53.

Zooeven ontvingen wij het derde deel van deze interessante familiegeschiedenis. In het eerste hoofdstuk wordt stamboom II uit het tweede deel bijgewerkt. In het tweede hoofdstuk wordt

[p. 142]

de Brugsche tak der familie, uit de XVI^e en XVII^e eeuw behandeld. Het derde hoofdstuk beschrijft den Henegouwschen tak, en het vierde en laatste hoofdstuk geeft de aansluiting van de Vlaamsche Crampe uit vroeger eeuwen met François en zijn vrouw Françoise Lampe, die samen met hun vier kinderen naar Pruisen moesten uitwijken in 1685, ten gevolge van het herroepen van het Edict van Nantes door Lodewijk XIV.

Het boekje bevat zeven en twintig Vlaamsche oorkonden, vvaarvan er slechts ééne reeds vroeger gedrukt werd. Bij iedere oorkonde is een vertaling gevoegd, voorzien van de noodige verklaringen.

De meest interessante oorkonde zijn wel de gelijktijdige aanteekeningen over den Brugschen tak der familie Crampe uit de jaren 1600 tot 1674, die geschreven staan op de witte bladzijden van een distilleerboekje van 1570. Al de groote familiegebeurtenissen staan er in vermeld. Zulke familiebescheiden zijn nogal zeldzaam.

De oorkonden n^r XXXIX en XL, toonen in welken nood de familie leefde in 1600. - Op het einde van zijn werk heeft de schrijver getracht een overzicht te geven van het leven van de vervolgde Protestanten in onze gewesten.

Het werk is zeer belangrijk omdat het de hoogten en de laagten schildert van een familie door de eeuwen heen, maar het valt te betreuren dat de oorkonden niet volledig bewaard werden, bij zoover dat voor enkele deelen het verband niet kan opgegeven worden. Hoe veel de schrijver ook moge gezocht hebben, toch kon hij niet met zekerheid de ouders terugvinden van zijn voorvader François Crampe die in 1685 uitweek.

Het boekje is smaakvol geïllustreerd met zichten van de O.L. Vrouwkerk te Kortrijk, het kasteel van Rupelmonde, en de plans van Kortrijk en Meenen volgens Sanderus, een uittreksel uit de kaart van Vlaanderen door Mercator, een bladzijde uit de aanteekeningen van het distilleerboekje en een akte geschreven door Zegher Crampe in 1491, alsook een reeks familieportretten.

J.D.S.