Biekorf. Jaargang 43

[p. 249]

De Carmagnolen te Reningelst, 1794.

PIETER CUVELIER, koster en schoolmeester van de parochie, vertelt verderin zijn Memoriael hoe de Carmagnolen, die in September 1793 te Reningelst binnenvielen (hierboven bl. 66-70), aldaar deerlijk huishielden.

De pastoor beroofd.

(25 April 1734). Wij vonden ook onsen h. cappellaen, de h.h. pastor ende cappellaen van Westoutre. Onsen heer pastoor hadde weergekeert om syn breviaire te haelen, en was gevallen in d'handen van de carmagnolen, wiert afgenomen 80 gulden in gelde, gouden horlogie, elf silvere fourchetten en lepels. Zy naemen hem af de hh. vaten met d'h. olie en hh. hostien, altyd roepende: a la guillottine ce b... la! pendez-le! menez le a Paris, marche!

Hy sprak hun aldus aen, ziende datter nog eene grootere bende aenquam: geeft my dat al wederom, sprekende van de hh. vaten, en deelt den anderen buyt onder ul., gy cont nog elk een goed deel hebben, maer soo gyl. wagt tot dat die bende by ul. is, gyl. staet om niets te hebben; zy hebben dan mirakeleuselik alle de hh. vaten wederom gegeven, en hem laeten gaen, zeggende: marche vite!

Hy marcheerde dan seer vite binnen Jpren, wat lichter in de beurse, maer zeer blyde dat hy alles behouden hadde dat hem liefst was. Wy waeren al verschrikt zulk een droevig voorval van hem te vernemen, en teenemael verheugt van hem zeer welvaerende te vynden. De leste aenkommers hadden veel naer den pastor geschoten, en de kogels hadden altyd over 't hoofd gevlogen; hij zeyde ons, de Francoysen connen niet rechte schieten. M. van Alstein, eenige dagen 't Jpren gebleven hebbende, is voorder gevlugt, daer naer tot Gend by zyne familie.

[p. 250]

De kerk geplunderd.

Den 30^en dito (April 1794), waeren de nations bezig tot Reninghelst met vele zaeken te vermoorden in de huyzen en in de kerke. Zy hebben de kerke d' eure gepraemt, den communiebank, lene vanden preekstoel, de snyderyen in stucken gestooten met d'hiele vande fusycke, zoo ook vande vonte en andere cassen. Alle de cruycen der autaeren met het beste cruys vande processie gebryselt: het deurken vanden tabernakel opengepraernt, de zyden bekleedinge daer uyt getrocken, de autaer-kleeren afgescheurt en mede gedraegen.

Zy konden de deure vanden orgel niet open praemen, hebben het panneel ingeslaegen, door het gat gekropen, den gheelen agternoen gespeelt, dat de blaesbalgen uyt den haek gevlogen waeren, den orgel was niet gehindert, en vond hem toegedaen als ik hem gelaeten had, supponerende datter eenen in de bende was die spelen conde.

Ik hadde eenige planken boven gedraegen om den orgel te bevryden van 't invliegen van de kogels, zy hadden hun vermaek van dese omleeg te donderen, twelke een deyrlik gerugte miek, de borgers die nog thuys waeren, peysden dat het gedaen was met den orgel: de boeken waeren ook ongeschonden.

In 't eynde vande kerke was eenen biechtstoel gestelt geweest voor den heer cappellaen van Westoutre om binnen en buyten den tyd van Paesschen biechte te hooren, te meer omdat er binnen die 14 dagen eenen jubilé te verdienen was voor de Nederlanders: desen biechtstoel wierd gheel in spaenders geslegen, d'andere hier en daer gequetst, bezonderlik aen de traillien, alwaer de biechte wort uytgesproken, al of zy zulks hadden willen beletten ende te niet doen.

De deuren vande zyd-autaeren opengebroken en in stucken geslaegen: de bloempotten gebroken en de blommen medegenomen. De tafel met de naemen der broeders vande gedeurige aenbiddinge gedestrueert: het beeld van onsen saligmaeker aen den preekstoel afgekapt: gaten gemaekt in de boiserye, peyzende

[p. 251]

aldaer verborgen schatten te vynden: het vergulde tabernakel van O.L.V. autaer, op de grond gesmeten, en veel beschaedigt, O.L.V. in stukken gekapt.

Boven aan den rechten cant vanden hoogen autaer stond het vergulde beeld van Ste Vedastus, aen den slynken cant het gonne van Ste Rochus, en twee glaesen caskens: zy hebben dese met veel onweerdigheyd nederwaerts gesmeten met de beelden in de selve, de schelpe vanden preekstoel gebroken, etc.

Als wy 't huys gekomen hebben, wy hebben alle die gebroken stucken, kleyn en groot by een vergadert, doen herstellen door eenen goeden schryne-werker, en doen schilderen, dat men alsnu moet letten waer het is gebroken geweest.

Alle de autaeren waeren ontbloot van alle het lynwaert. De deure van de sacristye open gebroken, alle het lynwaert genomen, het priesterlik gewaet, 't gonne zy niet hebben wilden, sneeden de boorden af, als vanden swarten pelder die gebleven was.

Ik hadde aldaer gevlugt eenige printen en taefereelen als de 14 statiën etc. in glas: zy waeren al in stucken getrocken.