Biekorf. Jaargang 43

De Sint-Sebastiaansgilde te Aardenburg.
1560

ER zijn slechts weinig oorkonden bewaard over de oude St. Sebastiaansgilde van Aardenburg. Dank zij de rekening van 1559-1560 kunnen wij die broederschap toch voldoende leeren kennen⁽¹⁾.

Het gebouw van de gilde moest tamelijk groot zijn, want in 1560 wordt er een nieuwe keuken bijgebouwd, waarvoor 9.204 steenen gebruikt werden. Het schuttershof was ook nogal uitgestrekt: in hetzelfde jaar worden er vijftig jonge olmenboomen geplant. De gilde bezat ook een klok.

Het bestuur van de gilde bestond uit den deken, drie zorgers en den koning, thans sire genoemd.

Het rekeningjaar werd gesloten op den gaaidag, gesteld den 1^en Juli.

De gilde telde in 1560 twee en dertig gildebroeders, de meeste betaalden 12 schelen grooten 's jaars, terwijl er vijf gildebroeders slechts 12 grooten betaalden;

(1) Staatsarchief te Brugge. Vrije, reg. n^r 15.181: 11 folios 215 op 150 mm.

[p. 160]

onder dezen treffen we Margriete aan, de vrouw van den zorger Joos van Bulare. Er werden ook nieuwe leden aanvaard die 12 grooten betaalden; deze moesten door een der gildebroeders voorgesteld worden en 20 grooten inkomgeld betalen.

De gildekapel met het St. Sebastiaansaltaar bevond zich in de O.L Vrouwkerk; elken zondag droeg de kapelaan er een mis op. Op 20 Januari, feestdag van den patroon, werd er een plechtige mis gezongen ‘in muzycke’. Een pater terminaris kwam er dan prediken. Na de mis was er feestmaal in het gildenhuis.

Op 2 Juli, daags na den gaaidag, werd er een zielemis gecelebreerd voor de overledene gildebroeders. Voor ieder lid in den loop van het jaar overleden werd er nog een mis opgedragen.

Het schietseizoen werd geopend den eersten zondag van Maart. In 1560 werd er voor prijs geschoten op 10, 24 en 31 Maart, 21 en 28 April, 5 en 26 Mei en 16 Juni.

De ‘ghaydag’ was het groot gildefeest, waarop de koningschieting plaats had. Er werd een nieuwe gaai besteld; voor het versieren van het gildenhuis werden meien aangekocht, alsook vier rozenhoeden voor de beste schutters. Trompers zorgden voor muziek, ze bleven zelfs uitslapen omdat het feest waarschijnlijk tot in de vroege uurtjes duurde. Er was ook een reuzenmaaltijd waarvoor onder meer geleverd werden: twee schapen en een half, twee braadvarkens, kalfsvleesch en een en twintig kiekens. Een ton dubbel bier en een ton zwart bier moesten de dorstige kelen laven. De nieuwe koning werd ingehuldigd door een bezoek aan drie herbergen: ‘In 't Ghouden Hooft’ werden zes en twintig stoopen Rijnsche wijn en twee stoopen rooden wijn gedronken; ‘In den Cop’ acht stoopen rijnschen wijn en bij de weduwe Meuleman zeven stoopen rijnschen wijn en een stoop rooden wijn. De koning moest later een maaltijd wederjonnen waarvoor hem door de gilde 8 schelen en 4 grooten toegelegd werden.

De gildebroeders van St. Sebastiaan onderhielden

[p. 161]

de beste betrekkingen met hunne stadsgenooten van de St. Jorisgilde; op het gaaifeest van deze gilde vergastten ze de vierende broeders en den koning met twee stoopen wijn.

De St. Sebastiaansgilde werd uitgenoodigd op het ‘schiet spil’ van Rypê⁽¹⁾, St. Niklaas, Uitkerke en Wakken. De gildebroeders van westkapelle kwamen schieten te Aardenburg.

In de O.L. Vrouwkerk te Aardenburg was er een relikwie van het H. Bloed bewaard. Jaarlijks den dinsdag na Sinksen, ging er een groote processie van het H. Bloed uit⁽²⁾. De gildebroeders van St. Sebastiaan gingen mede in de processie, voorafgegaan van drie trompers en twee vaandeldragers.

In de rekening vinden we nog de lijst van de juweelen van de gilde:

‘Dit naervolghende zyn

de juweelen van der ghilde van Sint Sebastiaen.

Eerst een verghulden halsbant met daer an angghende een verghulden papeghay.

Item een zelveren staefken daer up staende een zelveren papeghay an angghende vyf schilden ende een schildeken in(t) becxken vanden ghay.

Item drie groote zelveren schalen, weghende elc ontrendt...

Item eenen grooten roo syden standaert inder kercke.

Item een veldt syden vaenderlynck.

Item een selveren paesbardt.

Item twee syden gordynen groen cangant.

Item een paer roo sayen ghordynen.

Item een tapydts houter cleedt ende een ander houdt(er) cleet.

Twee houtaer dwalen.

Item vyf teinen stooppen, zes tenen vierendeel cannen.

Item vierentwyntich schync kannekens.

Item drie doornycxsche scholaeckens’.

J.D.S.

(1) Waarschijnlijk Ryper voor Ieper.

(2) Vgl. J.H.v.D. Heilig Bloed te Aardenburg (1560-1561), in Bijdragen tot de oudheidkunde en de geschiedenis van Zeeuwsch-Vlaanderen, Dl. III. 1858, blz. 108-109.