Biekorf. Jaargang 42

Mengelmaren

Muizen. - Een Muizer.

Achtbare vriend K.D.W. geeft hierboven bl. 197 den uitleg over dat woord: Muizen d.i. bijeenrapen en oversmijten, in de tale van de briekebakkers.

Vroeger waren er ook Muizers tusschen de werklieden in de deringmoeren. Kan. Duclos in zijn Oude Kuste van Vlaanderen bl. 52 (Brugge 1873) beschrijft hoe deringgravers, een stoeling vormen d.i. een reke van dertien standplaatsen die trapwijsde opklimmen uit den deringput naar boven. De kapper houwt den dering uit; de muizer neemt het stuk op en geeft het voort aan de katte. Alsdan wordt het overgeleverd aan de legeure, den timmerman, den deringstoel, de deringoore, de aardoore, den kleenen zetel, de wandelaar, den pape, den grooten zetel, totdat deze laatste het overgeeft in handen van den haande, die 't op de karre werpt.

Muizen was bij de deringgravers een zelfde handeling als bij de briekebakkers: zij waren het die de stukken dering opnamen, samenraapten, zooals de briekebakker den worp, de smete van drie steenen (bij de tegelbakkers is deze van vier tegels) samenraapt om ze dan over te smijten.

Muizelen moet een frequentatief van een ander ‘Muizen’ zijn, dunkt me, voortgaande op hetgene Gezelle schrijft in Loquela onder het woord Blamuize.

A.V.W.

[p. 223]

Iets over de Sint-Achariuskapel te Moorslede.

Hierboven bl. 86 wordt er iets medegedeeld over die kapel, met de vraag of er over die stichting iets meer bekend is.

Wel ja! Destijds gaf Med. Vanden Weghe in zijn verdienstelijke Geschiedenis van Moorslede, bl. 259 263 (leper, 1894 of 1895) enkele belangwekkende bijzonderheden daarover.

Hier laten we een ongeboekt stuk volgen dat iets nieuws brengt: de benoeming van een tot nu toe onbekenden beneficiant en tevens het bewijs dat in de 17^e eeuw het patroonschap en benoemingsrecht aan den heer van Moorslede toekwam.

P. Allossery.

‘Nous, messire Phles de la Barre... seignieur de Quevaucamps, Morselede, Staden, Roosebeck etc... et Dame Leonore d'Espires, dame des diets lieux, comme a cause de nostre signieurie et paroisse de Morselede, tout les benefices simples teumbent a nostre provision et colation fondées soubs la dicte signieurie, ainsy est que nous, voulants user de nostre droict et pouvoir, avons pour Dieu donnez et conferez, donnons et conferons la chappelle fondée soubs l'invocation de S^t Acquaris en la dicte paroisse de Morselede a Theodore Cocle, cleercq du diocese d'Ipre a ce acceptant avec touts droicts, fruicts et emolumens appartenant a icelle, requerants nostre Bailly du dict Morstede qu'en vertu de cestes il mette le dict Theodor Cocle en la plaine réele et actuele possesion d'icelle. Faict a nostre chasteau de Morslede susdict le XIIII^e d'Apvril XVI^e soixante et un. En signe de verité avons ceste signé et cacheté de nos a*rmes, tesmoing.

(get.) Leonore d'Espieres, Ph. de la Barre Quevaucamps.

N.B. Op de keerzijde staat de inbezitstelling door den balliu J. de Brouckere ten zelfden dage.

Originele (zonder zegel) in Stadsarchief Brugge: Vrije, Carton n^r 247, Liasse n^r 6.

Overleie (Kortrijk): het Jodenkwartier.

Een echte Kortrijkzaan zal me seffens thuiswijzen als ik zeg: 'k Weune in 't Jodenkwartier! Die naam wordt gebruikt uit scherts, niet uit misprijzen, bij zooverre dat de Overleienaars zelf de eerste zijn om te zeggen: ‘Kom, me gaan zeere naar 't Jodenkwartier!’ als ze nog ‘in stad’ zitten 's avonds laat.

Ik heb me dikwijls afgevraagd vanwaar die naam zou voortkomen. Als die vraag gesteld werd, heb ik nog wel iemand uit het gezelschap hooren antwoorden: ‘'t Is voorzeker omdat er in den ouden tijd Joden in Overleie woonden. - En waarom in Overleie? - ‘Omdat ze in de stad niet

[p. 224]

mochten wonen!’ Ofwel, als men boos wilde zijn: ‘Moet ge dat vragen? Heel Overleie, 't zijn allemaal Joden!’

Zulke antwoorden zijn echter te gemakkelijk gevonden om den zoeker te kunnen voldoen.

Nu meenik toch den waren oorsprong gevonden te hebben... in Biekorf! Ik leze in Bloeimaand laatstleden (hierboven bl. 116) dat de mannen van den wijk Overleie al ten tijde van Keizer Karel in de processie gingen en er een spel in vertoonden, het ‘spel van den Hovekin’. En zij speelden datzelfde spel meer dan tweehonderd jaar lang, en vormden daartoe een gilde ‘van den Hovekin’ en kregen zelf den naam Hovelingen. Het hovekin door de Overleienaars in de processie verbeeld, was het tooneel der gevangenneming van Christus in den Olijfhof. De biddende Zaligmaker en de slapende Apostelen zaten op een wagen; rond den wagen liepen er ‘Joden’ met lansen en lanteerns.

Tweehonderd jaar lang de Joden verbeelden in de processie, daartoe een ‘Jodengilde’ bezitten met keure en standregels, is dit niet voldoende voor een stadswijk om de naam Jodenkwartier te verdienen?

B.V.

Panebroek... met een glazen spriet.

Op de vraag betreffende panen broek (hierboven gesteld bl. 197) laat ik weten dat men er hier, te Deerlijk en omstreken, vaak bij voegt: een panen broek met een glazen spriet.

Dit zegt men als iemand zijn best gedaan heeft om een man eene vrouw te bezorgen. Volgens opzoekingen bij oude lieden, gaf men destijds eene panen broek aan den makelaar, immers er was wel iets aan verdiend en toen ter tijd was eene panen broek een deugdelijk geschenk en wel de duurste broek en daarbij een fatsoenlijk dragen.

Wat het bijvoegsel glazen spriet betreft, dit is nog duister

L. Defraeye, Deerlijk.