Biekorf. Jaargang 41

[p. 187]

Rond Napoleons veldtocht tegen Rusland.
Drie brieven van Vlaamsche conscrits. 1812-1813

EEN eerste conscrit, Philippe de Clerck van Yper, schrijft uit de havenstad Danzig: in Mei 1812 trekt Napoleon troepen aldaar samen; onze Yperling zou gaarne in den legertrein dienst nemen zoo men paarden in plaats van ossen daartoe wilde inspannen.⁽¹⁾

Een Eggermont van Wakken schrijft in Juli 1812 uit Hannover, de toenmalige hoofdstad van het koninkrijk Westphalen; de jongen moest zijn regiment gaan vervoegen in Polen of Rusland, waarheen reeds duizenden opgetrokken waren. Hij staat in bewondering voor het rijke land van Hannover, zijn mooie beplantingen en de lustige herbergen in 't groen.

Over den veldtocht in Rusland zelf, kon ik tot nog toe geen enkelen soldatenbrief vinden.

Petrus Neyrinck van Wakken deelt in zijn brief uit Hamburg (Februari 1813) den ontmoedigenden indruk mede van dien vreeselijken aftocht in vollen winter. De Franschen lagen toen achteruitgetrokken op de Elbe die bij Hamburg in de zee vloeit.

J.D.S.

(1) De nieuwe oorlog tusschen den Tsar en Napoleon werd verklaard den 22 Juni 1812. De Engelschen en de Zweden waren met den Tsar verbonden in de ‘Zesde Coalitie’

I
Dantzig den 18 mey 1812.

Zeer lieven Vader en lieve Moeder, seuster en broeders.

Dezen dienst om ul. te laeten weten als dak nog in vol-gesontheydt ben ik hope van ul het zelve. Wij liggen tegenwoordi in de stad Dantzig, wij liggen tegenwoordig

[p. 188]

met dertig deuzen manen in stad, die stad is wel twee mal zoo groote als de staedt Gendt zy moet nog wel dry deuzend maenden [mannen] op oossen te voeren. Haet alzoo weel geweest om peerden voeren ik haen my angaseer, kleijne wagen zij spaenen daer haen vier oosen aen een wagen. Daer zijn wel 8 hondert wagens gemaect, ul. maech gelooven dat waer is, als zoo wel geweest om peerden te voeren ik en haen geen heure gebleven in de conpanie. Al thien dagen ik ben op wacten en wij moeten alle dagen van 7 wij moeten erzarzeeren tot thienen en alle dagen met 7 maenden op de wacten en wij [h]en niet anders te doen als dat; in winter wij [h]en niet te doen. En ik [h]en die laesten brief dat ul. geschreven heeft wel ontfaengen. Ul, moet de cooplementen doen aen Carolina moeye theuys en aen Carolina moeye tot Brugge, en aen Batiste Teurck, en vader en moeder en Wannius Teurck, en aen goezyn Th omas in Lamme en Louis Contaert en aen zijn vrouwe, en vragen oud dat al gaet in den kwegt [kweek] en vader en PI onia, en aen Tonina Lapiere, aen Albertius Deruyter en aen zijn vrouwe, en ul. moet coplementen doen aen Troucount en aen Caerel de waegemaeker. Antwoerde verwagten kort en bon. 33 resement, 6 battellion, 1 Companie, à Dantzig, armee Almagne.

Philippe de Clerck.

Adres [N^o 12. Grande Armée] A monsieur De Clerck, vouteure a Ypres, D'partement de la Lyste à Ypres.

II
Hannover, den 2 julius 1812.

Seer en wel beminden Vader ende

Moeder, Zusders ende Broeder.

Ik laet hun weten den staet van mijne gesonhijd en ik verope van u lieden het zelve. En laet hun weten als dat ik van dezen 6 julius moet vertrekken naer het resamend, maer en weten noc niet waer het ligd, als het in Pollen is als in Ruijsen; maer daer zijnder bij

[p. 189]

dusende van hier naer Pollen getrokken. En ik laet hun weten als dat ik gen jertedicat [certeficaat] en kan krijgen voor dat wij in het resamend en zijne, ik hebbe het al wel thien keeren gevraegt, en zij stellen meten heersten altijd uijt en nu zeggen zij dat ik het niet en konnen krijgen voor dat wij in het resamend en zijn. Seer beminde vader en moeder, zusders en broeder, ik doet hun de kopelmenten en aen geel de familie en aen alle mijne goete kennisse, alsdat ik hier al zoo wel mijn condentemend hebb als in Vlaenderen, om diswelle dat wij hier met de vel Vlamingen zijn; ik ben al dikwils dat meene dat ik in Vlanderen ben, en het is hier zulk een vrindelijk land, het is al gro[e]n dat men ziet van linden en vel zoone [veel schoone] boomen die men niet en kend in wandelingen en spelofen; en zondags zij zetten daer in en heten en trinken, en daer gaen zulkke schoone mozieken in. En hier en is bij naer geen arm volk, men ziet hier bij naer geenne die sletter íslechterl gekleet als de meeste heeren van Wacken. En mij cito 't maeren schrijven hoe dat het noc al in streke gaet en ho[e] hooge dat zij al in mijn klasse zij, en onder wat resament Francis Kirsbulk is, en waer dat hy ligt.

Mon adris: Monsieur Hegremond, dragonder, 30 resamenend, 10 Compaie. Hannover. Rouijom de Vertphalie.

III
Hamborg, d 4 feberwarrius 1813.

Zeer beminde vader, moeder, zuster ende broeders.

Ik en kan [niet] laeten van te schryven den droeven stadt dar ik in ben, want wij moeten nar Russen lant vertrekken maschin van ten haste mandt hoof naer, en ik verzoeke dat gij de goetijt zout weillen hebben van wel te leezen ende te bidden als het eenigzijns mogelijk is ik zalt ook don want Goods werken zijn groot, het zou nog konnen verhanderen maer het is eenen bedroften tijd te wege voor ons, darom beminde vader ende moeder ende Stin, Jan, Jewanne ende Bernard ik gae ul. al te

[p. 190]

gaeder den aldue [l. adieu] wenschen, Godt gaeve dat het anders waere. In Ruesenlant dar zijn zoo vel menschen gbleven dat er nog hent nog grondt in en is en als wij dar moeten gan wij gan ook nar den velsch baunk [l. vleesch bank] en wij hooren ir zeggen dat zij nog uyt de 4 klassen v[r]aagen en als gij wederom schryft zyt zoo goet het daer ook in te stellen hoe dat het nog al gat en hoof Bernard ook moet loten, ik zal hem een zertivecat hoofzenden, als het noodig is, dat moet mij thin schillinyn kosten, want het zoude mijn grotelyks hinderen dat hij in zoo een stadt moste koomen gelyk ik in ben. Beminde zoo hast als gij den brif ontfangt weelt niet wachten van wederom te schryven; en ik verzoeke beminden vader, zeker voor den latsen ker van mij thin kroonen geit op te zenden als het mogelyk is, want wij moeten nar ons huys schrijven om geit zeggen de groote om ons klederen te koopen en die het niet en het, werden in het kot gesteken en om ons broek te betaelen dan zij ons gegeven hebben en gij kont dinken wij hebben een hinde [l. hemde] get van al dat wy soldat zyn en alle weken moeten doen wasschen, ik hebbe een gekogt en ik moet nog en koopen en nog een par scho[e]n; zo gy beminde gy en moet nit verwondert zyn war dat myn gelt vart, en van al dat ik in Hamborg gewest hebbe en hebben ik nog gen ure gezont gewest en vel geit vermestert, en ik moet nu geit lenen hoof ik zoude wel moeten kreveren, zoo vader zyt zoo goedt het op te zenden zoo hast als het mogelyk is. In klederen die wy gehadt hebben: een blouwe kazake met een roon hals met witte slippen en een witte broek. In de stadt die is zoo grot, gij kondt dinken dar gaen zeven hondert nagt roupers ront op den nagt.

Hamborg. Petrus Neirynck, 4 conpaie, tweenvichtigste cor.

De coplementen gehel den hok.

Adres: [128. Hambourg] A Vlanderen, aen monsur Joducus Neyrinck tot Wacken, canton van Hoestroosbeke, arondisiment de Cortrijk, partement de la Lijs. sito, sito.

Staatsarchief te Brugge. Modern Archief, bundels 2^e reeks, n^r 8086 en triage n^r 929 en 2097.