Biekorf. Jaargang 40

Mengelmaren.

Oud rechtsgebruik. - Verzoek om inlichting.

In ‘Bijdragen en Mededeelingen’ van ‘Gelre’, deel IV, blz. 186 e.v., geeft Mr. P.N. van Doorninck een afschrift van de oudst bekende rekening en verantwoording van den ambtman van Over-Betuwe, nl. van die, gedaan door Rutger van Renwic (Randwyck) over het tijdvak 1388-90.

Onder de uitgaven komt een post voor van 3 guldens aan Hyllebrant van Laer, ‘dat hy Wouter die wever’ - het slachtoffer van een moord te Eist - ‘die hant af (gehouwen heeft?!) wan die Lamberts soenen - de moordenaars - doetgeslagen hadden, die (de hand?) te verwaren, te zieden en te blocken’.

De moordenaars kunnen met ‘die’ niet bedoeld zijn. Onder de inkomsten heeft Rutger geboekt:

Van de zoons van Lambert Haesen, die genoemden Wouter doodsloegen 8 malder weit en 75 guldens.

Zekere Palicken kreeg 4 guldens, omdat hij dezelfde ceremonie verrichtte aan het lijk van den eveneens vermoorden Jan den Kempe te Oosterhout (Gld.).

Mr. van Doorninck teekende bij deze twee posten aan, dat hem de beteekenis van dit rechtsgebruik niet bekend was. Hij vroeg inlichtingen, die hij echter niet ontvangen schijnt te hebben. In de latere jaargangen der ‘Bijdr. en Meded.’ wordt erover gezwegen.

Kan een van de lezers van ‘Biekorf’ mij inlichten?

Haarlem.

J.D.H. van Uden.

Als de Bakker den Molenaar verwijt...

In een ouden ‘Nieuwen Almanack voor het Jaer Negen en het begin van het Jaer Thien der Fransche Republieke’ d.i. het jaar 1801 (gedrukt te Brugge bij de Weduwe De Moor;

[p. 111]

vgl. hierboven bl. 26-28) staat op het einde van de Prognosticatie het volgende Liedeken gedrukt.

De Dry Confraters.

Stemme: A moins que dans ce monastère.

1. Eenen Bakker die kwam verwyten
Aen een viezen Molenaer,
Dat hy zyne pligten moest kwyten,
Vielen in dispuyten te gaer: (bis)
Hy zeyd: gy dief gy hebt gestolen
Van myn meel zoo menig pond;
Bragten elkanderen in affront,
Zulke zaek blyft niet verholen. (bis)

2. De Molenaer die viel aen 't vloeken,
Wel Confrater wat zegt gy my,
Baelt uw meel den dous voor de koeken
En is dat geen dievery? (bis)
Want gy gaet zelfs zelden te biegten
En kond steelen meer als ik,
Want van pisch af maekt gy kramik,
En doet d' arme menschen zugten. (bis)

3. Men kan de dieven niet ontvlugten,
Want 't getal dat is te groot:
Het is met ellen en gewigten,
Den Meulder meel, den Bakker brood; (bis)
Niemand kan zig dit ontmyden,
Die moet koopen zyn gerief.
Een eerlyk man is geenen dief,
Nochtans zy in cheezen ryden. (bis)

4. Het spreek-woord komt ons al te leeren,
Dat elk is dief in zynen stiel,
De Kleermaekers die gaen als Heeren,
Het schynt zy hebben geene ziel; (bis)
Want een kleyn stukxken van een elle
Dat is goed voor een jupon,
Maeken figuur, speelen gascon,
Zonder al de rest te tellen.

Flemish bond = Vlaamsch verband.

De Engelsche metselaars noemen ‘Vlaamsch verband’ de verbinding der baksteenen waarvan iedere laag uit een beurtelingsche opvolging van streksche en kopsche (potietsche) steenen bestaat (Eng. in which each course consists of alternate headers and stretchers). Dit Flemish bond staat tegenover

[p. 112]

het English bond d.i. beurtelings een koplaag en een streklaag; in 't Wvl. ‘overhands een potietsche en een streksche lage’ (Eng. alternate courses of headers and stretchers). Volgens den Oxford English Dictionary.

Wat de Engelschen ‘Vlaamsch verband’ noemen, heet bij ons Spaansch verband, Kokkenhane of Tijkenhane verband. Met het ‘English bond’ stemt ons Kruisverband en Staande verband overeen.

Waarom zouden de Engelschen ons de eere van dit Kokkenhane verband gegund hebben?

V.

Vijgen tegen de kozijntjes.

De abt Antonius Wydoot moest, wegens zijn Kozijntjes, een dieet volgen; ook buiten den Vasten moest hij vijgen eten. De kloosterrekening van Duinen over 1565 f. 68 vermeldt:

‘Item betaelt te Veurne voir 4. pondt fyghen om myn Eerw. Heere t'oirbooren om zyn artenticque, 6 sc. par’.

Artenticque, anders Arthritike (mlat. artetica gutta) = jicht, voeteuvel, wvl. de Kozijntjes.