Biekorf. Jaargang 39
(1933)– [tijdschrift] Biekorf–
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd
[pagina 332]
| |
 | |
Van 't leventje op 't Sin Zilles'.(Vervolg en Slot van bl. 304). BROZEN langde z'n herte in twee'n tegen den Zondagnoene:... Klokslag één was 't groot bezoek van al de kennissen; g'heel 't Sin Zillis ging afkomen, en ze gingen misschien entwat meêbrengen van goed... Toen het eindelijk één sloeg, Onze Vrouwe! wat een geluk,.. hij hoorde ze komen!.. Mance's stemme klonk van een g'heel einde verre, z'had al een nunne opgeschept aan 't hooren: - Dat zijn 'en beetje de jaren, peis ekkik masoeur,... dat zoekt!... 't Was Brugsch! Brugsch van den Eerdeweg; 't groen hong er nog aan! En ze waren met velen, hij hoorde 't aan 't trappelen!... Maar ze bleven staan klappen aan de deure, en hij hoorde de zuster zoo schoone zeggen .... 't gaf lijk een steke in z'n herte... - De doktor heeft er over geweest, maar hij is nog ver van ‘gerepareerd’;... hij is misschien wel een kleen ‘tiitje’ beter... maar hij 'n kan het algelijk geen acht dagen meer uithouden. Die gasthuisnunnen... ‘dat’ leeft tusschen de doo' menschen en ze klappen van sterven lijk wijl'der van een ‘pèrretje drogevisch’!... - Maar, zei ze verder, 't is een brave man, met goede gezonde gedachten; als hij aan 't vertellen is, men zou zweren: hij is in ‘perijkel van heiligheid’. Éen dingen maar... ik geloof dat hij zou kunnen de zee uitdrinken zonder dat er ‘iets aan tikken’ zou. En nochtans het drinken 'n dient hem niet; 't is het drinken dat hem naar het graf sleept. - Aaa... jamaar zuster, ging Mance op, j'hebt gij schoon zeggen, 't is àl z'n leven een groote(n) beer van 'en vent geweest, een eerste(n) dikzak die eenGa naar voetnoot+ | |
[pagina 333]
| |
eemer kost uitleerzen!.. E' ja vaneigen ‘daar gaat alsan méér in 'en bas of in 'en viole’ 'ei? Maar je'n moet daar niet meê ìnzitten, dat is lijk Moonen Totten, dat gaat honderd jaar worden. Al-hei toe!... dat is ‘taai goedtje’, en gewend van leven! We zijn mijnder nog en beetje van die afkomste, masoeur, we drinken wij geren 'en keer 'en ‘onnoozelartje’, en als we de keure hebben we lappen er nog 'en grooten ‘samaro’ bij! En 't bi er 'n is toch voor de ganzen niet gebrouwd, ei? - E' wal da' 'k zegge, zuchtte Brozen, die ‘Seuteka’ is bezig met g'heel m'n reputatie te stelen; en 'k moet ik hi er achter die deure, dat liggen aanhooren, en zwijgen om te bersten! - E' komt binnen! riep hij zenuwachtig, moet ge daar aan die deure staan keekelen en ‘parlassanten’;... 't is hier dat 'k weune(n)! En ze kwamen seffens al binnen getroppeld: Mance, Fiele De Lachere, Nanne De Kadei, Ka van Puid's, de Weve Dèmaseure en Narden De Crabbe, met zessen... En ze verschooten luidop - ze stonden daar in een reke lijk ‘uitgepottreet’ elk met 'en ‘menthebolle in z'n tanden’ - en al met en keer, lijk uit één mond: - Awalawalawal! Wal! Wat is hij veranderd. Met een aanzichte lijk den bril van 't vertrek, en zoo geluw of 'en ring! Narden, met z'n Trezestemme, smeet er hem tusschen: - Zeggen ze dat nu wel aan 'en ziek mensch? - Goed! en met joen Brozen? Je ligt daar lijk een weegeluis... zoo hóóveerdig! en met jen haar ‘à la brossemorbleu’; je 'n gaat nog maar van den ‘Sikaar’ | |
[pagina 334]
| |
spelen in jen oukden dag! 'ei Brozen!!.. En Narden sloeg op Brozen's z'n schouder, met àl z'n hertelijkheid. Brozen, vergat ineens al 't ander; altijd nog geren beboft en inwendig ten uitersten gemokkeld, 'n wilde hij nochtans z'n voldoening niet laten blijken en deed z'n beste om misnoegd te schijnen: - Ssst! sprak hij en hij schudde z'n kop, t rood staat in m'n nekke van schaamte... Z'n zeggen hier geen Brozen; hoor'-je niet dat dat gemeen is? Verlies -je niet al jen devotie als je dat hoort? 't is lijk van al Sin-Zillis ',... Brozen!... Zegt ten minsten: Ambraas! En tegen Narden: - Al-hei den baas, zet-je 'en zate! gaan we naar den ‘Natlas’ van den avond?... Wijf, je zijt lijk zoo schoone vandage,... e' je staat stijf van de juweelen, geloof ik! Een oude kapelle wil versierd zijn ei? Is dat voor mij of is dat voor een ander? - Wal Heere Gotte, bad Mance triestig, hij is al aan ‘'t verzochten’... Heere vergeef' het hem... hij 'n weet niet wat dat hij zegt. Maar dat gebed n ging niet diepe, en Ambraas knoopte 't af: - Ja, kloeg hij, ‘zoo 'e dingen zijn zoo, en zoo e duivels bakken zoo 'e koeken,... en z'eten ze toen nog zelve’!... Dat is hier alzoo een vergâringe van geloovige zieltjes, en alle dage de zelfste tutteringe!... 'k En hoore ik hier niet anders of vastensermoenen en ‘du'stsermoenen’ en 's avonds ‘minnetoocie’ voor den opsluit... Nunnen! Zwijg' van nunnen!... Vrouwe, je moe' nooit geen nunne worden... Je zij' gijnder alzoo de beste, 'k mag ik feestelijk thuisblij ven... ‘'t Is overal entwadde uitgenomen bij mij, | |
[pagina 335]
| |
zei de vent, en de garnizeeren lagen in z'n huis’!... Alzoo geraak'-je inf ‘tallieter’ en in den aap gelogeerd, tusschen vier muren die deurtrokken en opgezwollen staan van de mikrobs! Dat zou verdienen afgesmeten en herbouwd te worden! Brozen grijnsde erbij... Ik beklage den duts die hier binnen sukkelt!... Ze spelen hier met jen schoon leven!... Ah! menschen als 't gebeurt dat je al 't hospetol moet zijn, gaat toen zeere al den overkant... 't is tijds genoeg als ze er u in dragen. Daar hong een traan aan z'n pinkels, en al de vrouwmenschen draaiden hen om;... 't wierd te machtig... Mance snikte... Brozen ging voort: - De vogels buiten zijn gelukkiger,... ze 'n ‘worden niet gepegeld’, en ze drinken als ze dorst hebben! - A maar, Brozen... Ambraas, binst da'-je de keure hebt, sprak de Weve Dèmaseure, 'k zou kik goed eten, jongen, en aantijden 'en ‘sprinkhaantje’ vragen! Brozen rechtte hem, en met een oneindig misprijzen: - En ‘Sprinkhane’!... en hij sloeg op de bedsponde; hier is t van malk! als jen oogen nog toe zijn, malk! Als je gaapt, malk! Als je slaapt, malk! Dag en nacht lijk om een zwijn te vetten! Malk! om je te versmoren!!... dat kun'-je krijgen;... maar ik!... ik!... hoor-jet?... 'k sterve liever alleene!... - De weelde gewend zijn, zei Nanne De Kadei, en ze sloeg heure handen te gare; 'k versta' dadde... dat moet lastig zijn. - Maar je 'n moet j'algelijk niet haasten om dood te gaan, riepen z'allen tegelijk, we 'n hebben nog ‘geen een zien loopen’. - En kun'-je alzoo nooit geen èentjen afdrogen?... 'k Zou k ik 'en keer spellen met groote letters,... 'en mensch moet toch entwàt in z'n lijf hebben, 'ei? - Da je moest weten, Narden, hoe dat 'k al liggen | |
[pagina 336]
| |
‘lutsen en klutsen’ hebbe, en ‘arme praat’ vertellen, om aan een ‘slaapmutstje’ te geraken! 'k Heb al gesmeekt, op m'n bloote knietjes, gesmeekt lijk geen een ziele in 't vagevier... en als je toen peist: 't gaat pakken... ja-ja-je... je zij'-wel! ‘boonen’!... Ze laten 't hunder ooren hooren!... of, om je te plagen, komen ze af met e' ‘jezuieteglazetje’... pis-pis... flauwe jut van bier; en daarachter.... 'en steke in jen buik... om 't af te tappen!... Z'n kunnen nog niet verdragen, die beulen, dat 't er in blijft en dat j'er ‘geníet’ van hebt!... Dat je m'n buik moest zien... J'is peersch en blauw gestekt,... Maar dàt 'n mishandt niet, dat blauw zien, 't en moet niemand aldaar passeeren; en dat zou ik nog met liefde verdragen, vond ik hier maar een mensch... een mensch met een herte! Nog acht dagen, en ze 'n gaan me niet meer móeten vermoorden! En met een kelderstemme: Awal Heere, snikte Brozen, 'k en hebbe nog niet geleefd en 'k moete al dood... Ze gaan m'in 't graf steken... 't is daar zoo donker of d'helle!... En toen nog acht dagen en 'k zijn eerdevort... - Wat peis'-je van den hemel? fluisterde er al met 'en keer 'en hemelstemme;... 't was zuster Lucie. - Den hemel? dat 'n is voor ons niet, zuster... Tegen dat 't Zilletje in den hemel komt, en kan er niemand meer in. - Dat 's nie' waar, man, huilde Mance in vervoeringe; heb'-je vergeten wat dat de deken zei? dat er tzeventig duist zieltjes op den top van een naaide gaan kunnen staan! - Kom', troostte de zuster, ge 'n moet zoo wanhopig niet zijn en alles in 't zwarte zien; al dat er gedaan wordt is voor je 'n wel; als er wat geweigerd wordt 't is voor je 'n wel; we 'n zijn hier niet om menschen te plagen. Wat heeft Mijnheere de pastor gezeid? dat je moest lachen, en dat hij aile dage ging komen leute | |
[pagina 337]
| |
maken en je troosten en je helpen; en dat z in den hemel ook een lachtaarte noodig hadden, eenen lijk gij... G'heel de bende deed meê, en was getroost: - Dat's gesproken, masoeur! dat is 'en gratie ‘dat’ hij al moet opdoen voor in den hemel, want... z'hebben dat daar noodig... vele leute! - In d'helle, sprak Brozen somber, hebben ze dat nog méér noodig. - A jamaar, zei Fiele De Lachere, en ze snakte heur op,... lijk van dadde!... Maar peis': patiëntie! legt hand over herte, zegt in Godsname... 't gaat entwa' zijn! en de goe' dagen ‘dat’ j'in jen lijf hebt 'n gaan ze toch niet uithalen! Maar de stadserjant stak de deure open; d'ure was voorbij, en ze moesten allen buiten. - Tot Zondag 'ei Brozen? Brozen ‘karooze’, tot Zondag, man, houd'-je kloek zulle,... en de neerstigheid! Maar Brozen keek zoo lodderlijk... In den gang 'n kon het Narden niet langer meer slikken: - Hij ligt hier liever of ik,' peisde hij luide, in zoo 'en drogen stamenei;... wat kun'-je hier al vele ‘appasementen’ geven aan de zieke dutsen. En zonder nog een woord gingen ze, al drummen en al praktizeeren elk bij z'n zelven, met al d'anderen de poorte uit;... en ze spogen 'en keer als ze buiten kwamen... e'ja van àl dien brand dien ze daar ingeslokt hadden. ....... ... Drie d agen later kwamen ze Mance roepen... - Och Gotte toch, riep ze, en met een neusdoek over heur hoofd was ze de straten op. T'enden adem en bleek als de dood stoof ze 't gasthuis binnen. - Och Gotte toch, zuchtte ze standvastig. Een zuster stond ze af te wachten en leidde ze binnen: - Ssst, fluisterde ze. - Och... Brozen, snikte de vrouwe... | |
[pagina 338]
| |
Brozen pakte d'hand van z'n Mance waarmede hij zoo dikwijls in ruzie gelegen had: - Mance, sprak hij zoo diepdroevig, Mance... m'n plak betalen bij Leenie Balsamin,... rechtveerdig zijn, vrouwe. ...G'heei m'n leven van de beeste geschoren; ga'-je er 'en grooten stap overdoen... over al m'n schurkestreken?... de pastor heeft gezeid dat 'k dat moest vragen vóór dat 'k ...stierve. De leute is uit,... de doodkiste is gemaakt... Nu nog 'en ‘schreemersmestje’ van ten achten-half.,. 't Is wel genoeg... voor 'en buschduivel lijk ik. Goên avond, Mance,... goênavond;... en als 't 'en beetje zijn kan, doet 't beter of ik;... 't gaat toen te beter wel zijn... Mance kreesch bloedige tranen, maar 'n kon geen ‘sprèk spreken’. De zuster las de gebeden; en Brozen Bronders, met het kruisbeeld dat hij zelve opgepakt had en op z'n lippen gesloten hield, stierf een zachte zachte dood. ........ De begraving was ten achten. De(n) Breefel 'n wist niet goed of het ten achten 's nuchtends was of ten achten 's avonds,... maar 't was daarvoren ook... ‘Den Breefel’! De kapelle van St-Janshospitaal zat vol, proppende vol; g'heel Sin'Zilles' was daar: Den Blinker, De Kattekop, Felix De Gazon, De Postleerze, Den Bals, Bollemberge, Pier De Puid, Narden De Crabbe, Den Breefel, Machiel, Ko Loncke, De Krulle, Leapol Den Eersten, Den Tik, Den Bloeling, Den Boekeneute - de vicomte de Boekenoix, dat men zegt, - Pol De Knol, De Portelance, Pier De Zandboer, Den blenden Passafiek, enz.; en toen Mance Meesters, de Weve Dèmaseure, Wantje Boertje, Louise Jacks, Fiele De Lachere, Miete De Kadei en Nanne, Ka van Puid's, Collette van | |
[pagina 339]
| |
Crabbe's, Kaatje Suikereitje, Zollia, Toria, Wanne Clemens, Collette Vermaute, Klette van den Tik, Leenie Balsemin, de-deze van Sinne's, Netje De Groote en wie weet ik nog al. Allen schoone en deftig met een paternoster, en ze leien elk een frank in de schale. Mance 'n was niet troostbaar; O! z'had zoo 'en verdriet! Ze gingen allen meê, schoone, naar 'tkerkhof, en De Postleerze zei: - E... godschen Brozen, ei?! Hoe z'het dan verders gesteld hebben dien dag 'n weet ik niet. Maar den Zondag nadien was er zielemisse op St-Gillis', ‘ten koste van ongelijke’; en met den overschot van 't geld, - 'k moete toch rechtzinnig de waarheid zeggen - met den overschot, hebben ze toen nog: met een schoon bendetje, g'heel d'achternoene wel en weeldig geweest en ‘op den top’ kunnen méégaan, en 't gong er in 't Drevetje, hand in hand, van: Etjen êtjen êtjen en de werkman werkt
om zijn kinders groot te kweeken,
hij werkt dag en nacht, dat hij niet meer en kan...
Zijn leven verkort als hij gaat overdenken:
mijn kind wordt groot,
en moe' worden... saldoot!!
Den Kattekop, hoofd van de feeste, hebben ze 's nachts op een kortewagen naar huis gevoerd, zat lijk een noordsterre. En Mance, van 't danig dansen, liep lijk op watte... zoo beleefd... met ‘'t balzeer’ aan heur voeten; maar s nachts ten drie n, (of misschien nog later: d'horloze van Sin-Zillis' draait op soldatenknoppen... nooit juiste ') 'snachts ten drie'n stond ze algelijk nog ‘in galjance’ met nogeenigte, op de Duinebrugge te zingen dat 'tsnaarde van: | |
[pagina 340]
| |
met een oukden pot
je koopt 'en nieuwen zot!...
en heb je geen mansgewin
je' 'n hebt geen manschagrin!...
........ Om voort in de waarheid te blijven moet ik er nog bijvoegen dat er op 't Sin Zilles'algelijk ook nog andere ‘leventjes’ zijn, misschien zóó eigenaardig en zóó... schoone niet, maar soms een beetje... stichtender. Nu, O.L. Heere is bermhertig met z'n dutsen, de grond is goed; en als er Sint Gilles, die Heilige Man, een van de veertien Sancti Auxiliatores of Heilige Noodhelpers, er maar wil z'n krukke ondersteken en ook een duwtje geven, te gare met den Deken, dan is het wel te hopen dat er Onz'-Heere toch ook entwàt meê zal doen... in godschen name. K. De Wolf. |
|