Biekorf. Jaargang 39
(1933)– [tijdschrift] Biekorf–
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd
[pagina 172]
| |
 | |
Van 't leventje op 't Sin Zilles'.(Vervolg van bl. 147). ALLE avonden 's zomers was 't klakkemariage aan de voordeure; al de vrienden van 't geweste troppelden daar bijeen, en dat was daar 'en kot en 'en nest, 'en zingen en klingen, tot e' gat in den nacht. En altijd al dezelfde De ‘Postleerze’ onder andere, die schuins-rechtover 't hunders woonde, een zakpistole van gewillig een stamp hooge maar die drinken kon lijk een zimperput! ‘Den Bals’ van uit 't Nieuwstraatje ‘kwam ook afgejenijverd’; dat was de aangenaamste en lieftalligste dronkaard van g'heel Brugge. 'k En kan niet zeggen dat hij ooit gemeen of geweldig geweest is. Slaan 'n deed hij nooit, zelfs geen vloekstje leggen, lachen dàt wel en doen lachen als hij 'en beetje sterre was; en alle tien stappen een sermoen doen met z'n rechter duim in de lucht. Die te brave is, is allemans zot en omdat hij zoo brave was, danste alleman op z'n kop; de schâbletters zelve 'n waren er niet schuw van, alle vijf voeten staken ze Den Bals te Hoogstraete... waarom 'n weet er niemand. Spreekt 'en keer op Sin-Zillis' van Den Bals... alzoo aan menschen van tzestig jaar! Nog een van die bende was ‘Bollemberge’, God wil' z'n ziele, een einde-zonder-einde en een eerste keikop altijd geweest. - Bollemberge, we gaan kaffiedrinken, riep z'n vrouwe. Maar de man lag in z'n bedde en 'n roerde niet. ‘Bollemberge... 'k zegge da' me gaan kaffie drinken’! En achter 'en keer twee-drie ze gaf hem 'en smete... ‘da' me gaan kaffie drinken!!.. nè, zei ze,Ga naar voetnoot+ | |
[pagina 173]
| |
Bollemberge speel' met z'n kop’! en liet hem liggen... maar Bollemberge was dood... Die daar ook kwam was ‘Felix de Gazon’ uit de Clarastrate, Felix met z'n lange smale steekkarre, de(n) agent van ‘mijnheere Bros’, koolhandelare op 't hoekske van 't Reitje - z'heeten dat nu de ‘Nociootestroote’ -. Aan Felix kon men nog 'en keer ‘'en baron’ koopen (dat is, voor die 't niet 'n weet, een zak kolen van vijf en twintig kilo - 't zijn anders altijd zakken van vijftig). De Gazon was fijn uitgeklopt: met 'en ‘kontekletser’ die zwart, dan groene en wederom zwart geworden was van 't koolstof; en op z'n hoofd een groote mutse met oorlappen, zeker eene van baas Norro uit z'n strate. Felix had altijd twee groote proppen watte, echte ‘gazons’, die, winter-en-zomer, uit z'n ooren hongen, waarschijnlijk om de gemeene klaps van de menschen niet te hooren. Bij Brozen Bronders 'n was Felix algelijk maar 'en beetje vriend-van-verre... om 's wille van de ‘piakkers’ en ‘d'onze-lievenheerebeestjes’,... 't zat er in z'n huis zoo eikeltje-dikke vol van dat ze ‘d'arloze uptrokken’! En g'hadt toen nog ‘Pier De Puid en z'n Ka’. Die Ka, moet je weten, was vroeger ‘getrouw' gewees'’ met een schipper, die in zee stak en niet meer wederkwam. Jamaar, ten langen laatste Ka was dat spelletje moe' en ‘trouwdegede zoo gezeid’ met een anderen: met Pier De Puid. Maar 't schoonste komt achter: na verschillige jaren van peis en vrede, en ‘e' g'heel nest jongers’, al met 'en keer op een koelen morgen... 't steekt daar alzoo een z'n hoofd boven d'halvedeure... en dat was de schipper, de eerste vent van Ka,... maar dat wàs 'en verschot!! Ooo!... en hij keek alzoo 'en keer schoone rond en kalm weg: | |
[pagina 174]
| |
- ‘Ja, zegt hij al knikken, ja .. ah... dat is hier a'zo(o)...’ en... hij keert z'n karre en hij is weg, en z'n hebben nooit van geen schipper meer g'hoord of gezien!... Jamaar komt zoo'e stampen tegen! Ka wilde nog ‘inken doen’, zocht zelf en deed zoeken... al geen ‘avance’. - E... dat hij naar de mokkenmarkt loopt, besloot Ka, en ze bleef bij Pier. Dat was die Pier die 's zaterdags plocht op de groote markt te staan, ge weet wel, met z'n lange krullen en gekleed lijk een zeebonk op z'n beste: in donker blauw laken breed afgeboord, een roo' baaien slaaplijf en gouden ooringskens. Hij verkocht scheerzen ommers, en kammen, en borstels, en zeepe. Al 't scheergerief van Brozen kwam van Pier's. Enwel, om 't volk bij te trommelen, kroop hij van boven op een stoel en ging aan ‘'t schammateeren’: vijffrankstukken te plooien en in te zwelgen. G'hadt toen z'n oogen moeten zien! ze puilden uit z'n hoofd, en ge zaagt z'n krop en z'n kele uitbubbelen naarmate dat de ‘peerdooge’ schoof, 't was lijk een slange die slokte, en hij krulde toen van de pijne! Maar 't geld kwam, mezinke,... al een g'heelen aardigen anderen kant uit... Als 'er nu volk genoeg rond stond, dan haalde hij z'n kammen voor den dag en viel aan 't zagen... in de leuninge van den stoel!! zulke eeuwigmenschen sterke kammen waren dat! - 'k Moete uitscheiden, zei hij, 't spijt mij: 'k en mag den stoel niet deurezagen... 't en is de mijne niet. Wien dat we ook niet mogen vergeten was ‘Pier Den Duivel’, ‘zunnewaker’ van stijl en minister van arbeid; de(n)-deze(n) 'n zou geen strooi verleid hebben. - 'k Heb er de mol van, zei hij, ‘'k he' m'n handen aan den docteur getoogd’. | |
[pagina 175]
| |
Dat was alzoo een magere fluite, een grippekuischer, al-'ei... lijk 'en grenadier van Napoleon, met een kleen zwart ‘barbiestje’ en zwarte ‘poustassen’. Hij stond gemeenlijk aan ‘'t Fortuintje’ langs de Reye, op 't hoekske van de Goud'-Handstrate, de versche lucht te scheppen, of ook nog op 't hoekske van ‘de Schraverstrate’. En Narden dè, ‘Narden De Crabbe’ met ‘z'n zeekarkolen’, Narden kwam ook ondertusschen 'en keer rieschevinken 's avonds, tegare met Colette. Wel mensch waar is de(n) tijd! Colette was waschege bij ‘Bessier's’ in de bleekerij; en als 't gebeurde dat Narden z'n keeltje verdroogd was, toen kwam hij, met z'n trezestemme, buiten aan 't kassijn bedelen. Colette stond binnen aan de waschkuipe, en 't ging toen van: - Colette, kun'-je gij mij niet helpen aan 'en beetje gruis van kleengeld, dè?... He'-je geen ooren dè, Colette?... e' beetje kleengeld, zeg ik! En als Colette niet seffens toe 'n gaf, of ‘den dooven uithong’: - Colette, 'k gaan ‘de zeven poorten doen’, zeê! - Ja, ja, antwoordde Colette, ‘'k hoore je niezen’ vent; doe'-gij maar de zeven poorten dat is een gezonde wandelinge... en niet veel ‘kapelletjes’ langs den weg. - Jamaar... lachen ‘à partt’... Colette ‘m'n hand staat’, weê! Dat wilde zeggen: zeere geven of 'k geve je nog 'en troetelinge! Enwel dat waren alverre al de gezworen kameraden bij zomeravonde. Ze kwamen daar op de zille een partijtje smausjassen of tuischen. 't Vrouwvolk bleef | |
[pagina 176]
| |
doorgaans rechte staan kousen breien tegen de fenteneelen, en De Postleerze, die niet 'n speelde, flokte er hem bij. Hij kon goed van den zot scheren... maar 't was al nogal aangebrand dat er uit kwam, hij ‘klapte geern uit de mande’. Mance en d'andere echter 'n verschoten daar niet in... ‘ter kontrarie’, ze waren daar zot van... de jongens lagen toch te slapen, ze waren nog te kleene, en daar waren dus geen latten aan 't huis. Ge ziet het, tot nu toe verging alles nog in 't droge, 't en is maar als het op een scheiden aankwam dat Pier De Puid - altijd Pier de eerste van allen - in z'n broekzak schoot en g'heel den hoop trakteerde. Bronders 'n wilde niet onderdoen en trakteerde tegen; 'en op 't einde daar 'n wilde niemand achterblijven en, t was ieder keeren 't zelfde spel: ze leiden uit en ze trokken op al te gare naar de ‘Weve Dèmaseure’ op den hoek, en ze kochten daar voor elk eerst e' ‘bakstje dat brandde op de tonge’, en toen 'en ‘frinze’, en toen 'en ‘pruime’, en toen 'en ‘. knibbel’, e' ‘pierlouistje’, 'en ‘lappetuit’ en eindelijk een groote ‘nachtlampe’,... ze lekten 't glas af van buiten en van binnen. En toen gingen ze gaan slapen. - 'k Zweete lijk 'en das, zei dikke Mance, als z'in heur bedde lag. - Zwijgt er van, zuchtte Brozen, 'k blaze ekkik lijk e' dempig peerd... Maar... 't was toch goed 'ei? 't is jammer dat al die glazetjes zoo bedroefd ‘kleentjes’ zijn... Maar dat 'n was al t'hoope maar klein bier vergeleken met den Zondagavond; 't is tòen dat 't groote ‘kreiole’ was, arm en arm, en 't vrouwvolk meê, 't was nog vèel erger dan vroeger! Natuurlijk!... met al die ‘zuipteelen’ | |
[pagina 177]
| |
en ‘bakstjekrakers’ die daar bij gekomen waren, kon 't missen! Ambrosius kon al goed z'n man staan, 't moest al vele schillen eer dat hij door den neuze was. Maar Mance was wild geworden en onbeschaamd, danig geern bij de leute en gebekt op avonturen. Dat was 't werk van De Postleerze met al z'n ‘lokkebrood’! 't Was op 't einde nog zij die heuren Brozen meêtweefelde.., altijd 't zelfde van overouds: Adam en Eva. - Bah jaa'k, loech ze, 'k heb ik toen nog geren e' ‘vliegtjen in m'n ooge’, dat is geestig 'en beetje verblijd zijn. En Brozen liet ze begaan en had er zijn deun in van ze vreugdig en uitgelaten te zien. - Al-hei, sprak hij, pakt maar 'en pot, 't is dobbelen! - Lijk van dadde, dat 'n is van geen ‘refuss’! 't Krult in m'n neuze en 't smaakt fijn, jubelde Mance, en 's avonds... ze slingerde. De Postleerze loech hem 'en breuke. - 'k Geve nog 'en ‘labiberabat’, riep hij! - En ik 'en ‘hapeninck’ piepte Narden De Crabbe. - Onder jen broek! schruwelde Colette. - En ik 'en ‘klinkaart’ brieschte Brozen, en hij sloeg op tafel dat de pinten opwipten en in gruislamenten langs de steenen vlogen. Hoe ze dan iederen keer binnen in huis en in bedde gerochten, hoe z'er 's anderendaags uitrolden, en wat er van de jongens gebeurde... dat gaat mijn verstand te boven. Goed dat er een God is voor de kleene kinders en voor de dronkaards! Hoe meer men drinkt hoe meer men dorst heeft; en 't kwam een tijd dat die twee schepsels meer dronke waren dan nuchter. Brozen was overal man-van-buiten geworden, en kreeg overal' t gat van den timmerman. Kraamtjeszetter?.... ha! | |
[pagina 178]
| |
hij rolde met kraam en g'heel den boel in de grippe. De doodbrieven waren onderste boven geplakt! en om nog dien zwaren bliksem van ‘Bonnefoocius' rijve’ te dragen daar 'n was geen peizen op, ze zouden wel gevraagd hebb en: Bonnefoocius, waar sta'-je mutse dè? - Och, vent, zei Bastje De Jonghe, blijft van m'n vellen, je snijdt ze al te kwiste; ga' zeere naar huis, loop'... en doet e' goe' tukstje. - E jamaar als ekkik dorst hebbe, knikkebolde de dompelare. Al zwikzwakken trok hij naar huis, zat lijk een noordsterre... - Gauw', ruide hij, 'k ga om slunsen en beenen, ‘Den Fleuren’ is daar smoutrijke meê geworden! En Brozen ging, met een zak over z'n schouders, stratewaard op. Met een stemme lijk een klokke van brons liet hij het galmen wijd en breed: - Slunsen! Beenen! en he' je geen keuneval! Omdat hij zulk een kloeke kele had mieken z'hem nog stadsuitklinker, ‘maar hij moest hem koest houden of anders 't was gedaan met te kokken’! - Alle baten helpen, zei de muis, en ze piste in de zee... en de zee liep over, loech Brozen, en met den moed in z'n schoen gaf hij lament op z'n koper bekken: ting, ting, ting, ting, ting, ting, ting!!... - Wierd verloren - sedert gisterachternoene ‘herwoondere’ - e' schoon wit hondje met bruine oogstjes en e' zwart steertje - die 't scha(a)ptje gevonden heeft dat hij 't wederbrengt naar de wacht - en hij gaat er goed voren beloond worden!... Maar e'ja... hoeveel keeren gebeurt het dat de menschen entwat verliezen en dat z'het toen nog laten uitklinken? En achter een ure of twee roepens, keeltjen uit... stond z'n roeper zoo droog als baanst... - M'n klakker is geborsten, knees de man, 'k en kan niet meer. Wat nu gedaan met dat kind zonder hoofd! En hij maalde z'n hersens uit van den uchtend | |
[pagina 179]
| |
tot den avond. Wachte, peisde hij, 'k heb 't gevonden, en hij rechte naar Felix De Gazon. - Doe'-je meê, Felix? We gaan deelen... En Felix voerde hem op een steekkarretje naar al de kermessen van Brugge en in 't ronde. Naar ‘Sin' Tudero - 't Zoete Lievetje’; naar Zothuiskermesse; 't Begijnhof; de Potterie; naar den Hof op Paschen; en verders naar Ste-Kruiskermesse; St-Andries; Ste-Michiels en Assebroeke. Met z'n lange beenen onder z'n lijf geplooid zat hij op die karre te prijken... en alzoo door de stad. Terplaatse liet hij hem gletsen en met twee strijkijzers kroop hij waar hij zijn moest. Met z'n oogen toegenepen gaf hij snee: - Och! m'n allerfraaiste brave menschen, hebt toch compassie met 'en armen blenden gebrekelijken man, met twaalf arme dutsen van kinders en een vrouwe gestorven van gebrek en van allende. Onze Vader die in den Hemelen zijt, hebt toch compassie, menschen, met m'n droevig lot!... Altijd nacht! nooit geen dag. Maar dat 'n kon hij doorgaans maar een uur of twee alzoo uithouden, 't was hem te machtig en te dorstig. - Djine-de-dji! vloekte hij, 'k en voele noch hespe noch kele meer, uren aan een stuk ‘zitten centjes kijken’, en alsan met m'n oogen toe den blenden uithangen zonder beenen... Foert, 't is opgeschept! Brozen kroop rechte, trok nog 'en keer z'n broek op rondom rond, en was met busse en strijkijzers den bosch in. Dat 'n was nu 'en keer géén ambacht! Met Mance 'n was er ook niet veel meer uit te meten. Dat schepsel was mannenzot en schaamteloos, oliedom om kinders op te leiden. Ze liet vijveren dat vijverde, zocht de leute waar ze 't vinden kon en lag daarbij in ruzie met al de wijven in 't ronde. | |
[pagina 180]
| |
Wanne, Postleerze's vrouwe, was dat lamoezen tusschen heur vent en Mance moede, en ...'t was ‘la geere’ volop tusschen de twee Evas. Z'hebben malkaar daar 'en keer uitgebrand, voor al dat vòòr hunder kwam, voor vorte visch en voor al dat leelijk is! 't Was 't ‘gebed van veertig uren’! 'k en zeg u maar dat! z'en zaten niet letter in malkaars haar!! en ‘perblik-olleman’ te midden de strate: - 't Ga' nog uit jen oogsjes gaan loopen, wacht maar! dronke neule, met jen tuthoofd! - Wè, wè wè! met al jen ‘delecten’!... zij'je een beetje ‘invjeus’ misschien? - Je kun'-jen asem houden, of 'k ga je 'en keer doen komen waar da'-je niet geern 'n komt! - Hi hi hi! ha ha ha! Wanne schoot uit ‘lijk een driejaarsche’, met heur hoofd opzijds en met heur handen op heur heupen: - Lach' maar, ‘meermeuge’! ge zoudt beter voor uw' kinders zorgen, ze vergaan van krotte... - Wadde wat zeg'-je m'n kinders? vroeg Mance, jamaar nee'-neen ei? me' 'n gaan dat alzoo niet laten, wacht e' keer 'en beetje... ‘Atiertje’ m'n zieltje! komt 'en keer hier 'ei,... hier mannetje! Zoo... die jongen kwam en Mance stekte 't ventje bij de lepels en te midden de strate, ook ‘perblik olleman’, drukte ze het met z'n aanzichte in heur schoot, stroopte z'n broeksken omleege, kletste met voldoeninge op de welgevleesde billen van Atiertje en triomfantelijk: - Ei! wat zeg'-je daarvan? dat 's vleesch 'ei? dat 's gaver of 't joene 'ei?... Nè, al-hei loopt speel' maar, me zotje. Maggrietje! Kom' gij ook 'e keer, m'n engeltje! En 't kwamen er alzoo nog een g'heele reesem, al zieltjes en engeltjes en zotjes, om met | |
[pagina 181]
| |
kletsende bewijzen de zoo gezeide ‘korteresse’ van ate en hebbinge in duigen te leggen. Stonden ze rond en goed gevleesd van den hemelschen dauw, 't was ook àl dat er aan was. 't Waren musschen nog maar van jongens en àl... ‘gratement’ bedorven. Vader en moeder Bronders 'n hebben later van hun kroost ‘noch oost noch troost’ gekregen. Atiertje m'n-zotje, is, geloove ik, naar den Argentijn getrokken, hij was al met 'en keer lijk van de duivels gehaald en ze'n hebben er nooit noch tale noch teeken meer van gekregen. De hertelijke dochters waren al ‘raffeleis’, eerste ‘scheuvels’, waar dat er geen huis meê te houden 'n was. Met 'en deel daarvan zijn ze een tijdeken binnengezeten bij de ‘Pinnetenten’ in de Clarestrate, en later nog naar Ruysselede ‘overgebroch' geweest’ om bij de ‘Roo' Rokstjes’ een ziertje geschaafd te worden. En daar zijn er toen nog twee, ‘alle twee stoppelweven’, die den bijs gestoken hebben met den cirk van Barnum, ge kunt peizen! Leven ze nog? God weet het. ('t Vervolgt) K. De Wolf. |
|