Biekorf. Jaargang 39

Mengelmaren.

Bloksleeper - Bagge.

Uit de bijdrage hierboven blz. 33 vlg. vernemen we wat een baggevint was: een leurder, rondlooper, landlooper met een bagge op den rug.

Om de stoute kinders te verschrikken zeggen de ouders nog steeds: 'k gaan je met de baggevint meegeven.

Tot de kneeuwelende kinders aan tafel die laatst gedaan hebben met eten zegt men bv. ‘Mariatje gaat de bagge zijn. - Mariatje is de bagge’. (Dudzeele).

Ook zegt men van oudsher in mijn familie: ‘Mariatje gaat den bloksleeper zijn’. (Dudzeele).

Bagge en bloksleeper beteekenen hier dus: de laatste aan tafel.

Jozef De Langhe.

Van treins en trams.

't Yperlinkske is het treintje dat 's morgens vroeg van Eekloo over Brugge - Lichtervelde - Roeselare en vandaar weer, met 'nen draai over Lichtervelde, Kortemark naar Yper rijdt. En 's avonds van Yper aldaar weer naar Eekloo. - 't Volk noemt het ook schertsende: den toerdemont (tour du monde).

Lichtervelde.

Dezelfde trein heet al Passchendale ook den draaier. Biek. 1929, bl. 349.

Mazoetje:

is een tram met Diesel-motor (gestookt met zware olie = mazout), zooals er loopen van Thielt op Deinze en Brugge op Diksmuide.

- De mazoetjes en zijn niet verwarmd. Brugge.

Piotje:

is een van die ‘maneuvermaksientjes’ of ‘kaffiemeulentjes’.

- De nieuwe treins van Brugge op Kortrijk, dat gaan kleene treins zijn, getrokken met van die piotjes.... van die maneuvermaksientjes lijk uit de statie. Lichtervelde.

V.

[p. 63]

Bijding - Bidinghe.

(Biek. 1933, blz. 13).

Wegens dit woord vgl. Mnl. biden = beiden, wachten, uitstellen. Het Oostvl. heeft hiervan gebijden, gebijen = ontmoeten, beleven, zien gebeuren (De Bo, Loquela, Teirlinck).

In bijding houden beteekent, volgens achtb. steller der genoemde bijdrage: ‘(een erfgoed) in bewaring houden; niet mogen verkoopen of wegschenken, voor de kinderen-erfgenamen in bezit houden’. In bidinghe is dus wel ‘in bewaringe, in afwachtinge’: bij 't ww. biden = beiden, wachten, uitstellen; verwant met bidden = verzoeken < in vertrouwen afwachten, verwachten en in 't Idg. met Lat. (con)fidere, Gr. peithomai = ik geloof, vertrouw.

J.D.W.

De Broek - De Broeken.

De menschen van rond de Finteele (Pollinchove) die in de Broeken hun bestaan hebben met hooien 's zomers en 't helpen bij de jacht 's winters, spreken altijd van de Broek. - Gaan werken in de Broek.

Andere menschen van daarbuiten zeggen altijd de Broeken.

L.V.

Een besloten Maarte.

Bij een boer was er een koe in 't kalven gebleven; een oud wijveke zei daarop:

- Enja, van de jare is 't een besloten Maarte!

- ?

- Ja, dat en is niet goed: in zulk een jaar is er altijd veel misval bij menschen en beesten. - Loo.

Een besloten Maarte is een Maartemaand die, zooals dit jaar, geheel in den Vasten valt; Asschenwoensdag valt op den 1ⁿ Maart. - Vgl. Biek. 1896, 160.

L.V.

Vlas: breên achter 't gat.

- Z' hen 't eene geroot in de Leie, en 't ander gespreed, gevelt.

Ooigem.

Vlas velten is vlas op 't veld te rooten leggen; het vlas alzoo geroot heet: veldroote.

- We gaan g'heel díe partij breên achter 't gat: d.i. velten binst dat ze 't slijten. De slijters draaien hen met ieder grepe vlas omme en spreên of breên [breiden] ze op den vlaschaard.

Beveren bij Roeselare.

J.G.

Er moet ‘gepausd’ worden.

't Was sprake van een jong koppel dat al uitgeband was, maar nog niet kon trouwen omdat er verwantschap bestond en

[p. 64]

.... ‘daarom moest er eerst gepausd worden’. Dat was te Ichtegem; elders zouden ze zeggen: ‘dat moet eerst roomen’.

D^r. Br.

- Die mensch ga' werken zoolange of dat hij een been kan stijven. D.i. zoolang als hij te beene zal zijn en nog kan roeren.

Roeselare.

A.D.

't Kapelleken: een hofstede te Vlamertinge.

Deze hofstede (Sectie E Nr 380 A) gelegen langs de Kapellestraat is op de krijgskaarten aangeduid onder den naam van ‘Mille-Kapelleken’.

Tot over een twintigtal jaren hield men er ook herberg. Aan een lindeboom vóór deze woning hing er sinds jaren een klein kapelleken met een Lieve Vrouwebeeld in. Sedert den oorlog 1914-1918 is deze lindeboom verdwenen en nu hangt er een klein kapelleken aan den muur der stalling.

Vóór de Fransche Revolutie maakte deze hofstede deel van 't grondgebied van Dikkebusch en is thans Vlamertinge voor de wet en Dikkebusch voor de kerk:

‘Vlamertinge ter stokke En Dikkebusch ter klokke!’

Binst den oorlog 1914-1918 werd op deze hofstede door 't Fransch leger een ambulance opgericht en een twintigtal soldaten die in deze ambulance stierven, werden op een nabij zijnde stuk land op 't grondgebied van Dikkebusch begraven. Na den oorlog werden de lijken dezer gesneuvelden ontgraven en naar een gemeenzaam kerkhof overgebracht.

De vernielde hofstede werd na den oorlog herbouwd. Deze boerderij, omtrent 17 ha. groot, die thans uitgebaat wordt door den landbouwer Jerome Lemiegre-D'Hoine, is tegenwoordig de eigendom van M. Evarist Van de Lanoitte, notaris te Vlamertinge.

(Poperingenaar 13-12-31).

Remy Duflou.