Biekorf. Jaargang 38

Plaatsnamen.

ZOOEVEN verscheen het XIII^e deel van het Woordenboek der Toponymie van wijlen Karel de Flou: (Pré larde - Sacraments Straetken). Ziehier eenige wetensweerdigheden uit dit deel.

1) Oude vlaamsche plaatsnamen die verfranscht zijn.

Quehen, een oude boerderij te Beuvrequen, kanton Marquise, Pas-de-Calais: Keehem in 1296.

[p. 364]

Le Querquelet, een waterloop te Houlle, noorderkanton van St. Omaars = Kerkeleed.

Le Quervet, een wijk van Bainghen, kanton Desvres, P.d.C. = Kamartsvelt in 1260.

Le Quesselbergue, een oude boerderij te Salperwicq, noorderkanton van St. Omaars = Kiselberg in 1231-1232 en Keselberg in 1482.

Questrecques, eene gemeente in het kanton Samer, P.d.C. = Kestreca in 1119.

Questinghem, een wijk van Baincthun, zuiderkanton van Boulogne = Gestingehem in 1129-1208; een klok van 1515 draagt er nog een Vlaamsch opschrift.

Quiestède, een gemeente in het kanton Aire-sur-la-Lys = Cheriestede in 1119, Cherestede en Quierestede in 1120, Kierestede in 1242.

Quilen, een gemeente in het kanton Hucqueliers, P.d.C. = Kilhem in 1134. Zie de plaatselijke etymologie: de gemeente werd genoemd naar St. Quilien, een legendarisch kluizenaar uit de zesde eeuw.

Quilwalle, een hofstede in de meersch bij Watten, te Eperlecques en Muncq-Nieurlet, P.d.C. = Kilwal in 1227, Lewert de Killeval [de weere van den Killewal] in 1300.

Rambergue, een berg in den omtrek van Wissant of Audenbert; aan zijn voet liggen: les Craaielans [kraaielanden] in 1402. - Austerambergue in 1402 = Ooster-Ramberge.

Le Rault of Raout, een kasteel te Lestrem, kanton Laventie, P.d.C. = Roholt in 1152 en Raout in 1235.

Le Renard, een hofstede te Outreau bij Boulogne = Rickenacre en Rikenacre in 1112.

Rinxent, een gemeente in het kanton Marquise = Erningasem in 1107, Riminghessem in 1119, plaatselijke uitspraak: Renkesan.

Robecq, een gemeente in het canton Lillers, P.d.C. = Rosbeccam in 1120.

[p. 365]

Saint Deneux, een gemeente bij Montreuil-sur-Mer = nooit bestond een heilige van dien naam; misschien: Senden-euwe.

Saint Inglevert, gemeente in het kanton Marquise = Santinghevelt ± 1200, Sanctinghevelt ± 1200, Saintinghevelt in de XIII^e eeuw, abbacia Sancti Ingheveld in 1380, Sanctum Ydevardum in de XIV^e e., Saint Ildevert in 1422.

Saint Martin au Laert, een gemeente in het zuiderkanton van St. Omaars; Laert, le Nard = den aard: 't is te zeggen de lage weilanden.

Saint-Pierre-lez-Calais = Petresse in 962.

Saint Tricat, in het kanton Calais, heette vroeger Markenes, de kerk had voor patroon Sint Nicasius, in het Vlaamsch Sinter Caes, vandaar de Fransche naam Saint Tricat.

2) De Processiestraten

d.z. wegen of wegelingen die rond de parochie loopenen de scheiding vormen met de naburige gemeenten (col. 34-40).

‘In de processie straete daer de prochie van Ichteghem ende Aerdrycke op scheet (1699 te Ichtegem) - aende oostzijde de processie straete ieghens de prochie van Handtsaeme (idem).

Verre west buyten Putthem in t'gescheedt van Hardoye, een stuk lands paelende oost ieghens t'processiestraetjen, zuyd de beke (1633 te Pittem).

't Ghescheet vande Thyende in Eernegheem zuud vander kercke jeghens Ichtegheem prochie scheet up een weghelkin datmen heet t'processie straetkin (1555 te Eernegem en Ichtegem).

Aen het processie straetken scheedende dese ende die prochie van Sweveseele (1724 te Ruddervoorde).

In Ichteghem..., ande Processie wech tusschen Couckelaere ende Ichteghem...’ (1549 te Ichtegem).

3) Verscheidenheden.

Le Toucquet = 't hoekske: en le Reperstraet, faisant le touquet de le ruelle de le Coye, (1401 te

[p. 366]

St. Omer), estans en le Represtraet, faisant coing sur le rue de le Coye (1466 te St. Omer) - le touket d'une ruele con apele Rozendale (1341 te St. Omer) le coin de la ruelle de Rozendal (1452 te St. Omer) = (col. 370 en 828).

De Rozendalestraat te Brugge = Ruckendale in 1351; ‘In den houden zac, in een plecke die daer licht ende heet in Ruckendale’, in 1486. (col. 821-822).

Oude namen van vischnetten in 1239: ‘... per sagenam, quod secundum Flandrie ydioma dicitur draghnet, vel per quoddam rete, quod predicto ydiomate dicitur pulsnet, et per quoddam aliud rete, quod in longum proicitur, quod dicitur vlue...’ (col. 399). Vgl. De Bo, s.v. vluwe.

Een feodale verplichting in 1642:... ‘ten dienste van 34 pont buetere ende 200 eyeren, die men schuldich is te brenghene alle jare telck syncxen daghe op eenen cordewaghene voor de tafel van myns heere ofte mervr. van Reygarsvliet sittende eten; ende diese bringht moet buuten den hove gaen ende poorte ofte deure naer hem sluutene; ende wilt men hem roupen ende segghen men sal eten ende drynckene gheven, [het is] by gratie ende niet over recht dat hy schuldich is thebbene’ (col. 411).

De waterleiding van Male naar Damme bestond sedert Mei 1269 langs den Pijpeweg, in 1824 werden de buizen uitgebroken: ‘Verkooping van omtrent 4600 nederlandsche ponden oude Loote Moerbuyze, die zal plaats hebben ten stadhuize van Damme, op den 18 November 1824.’ (col. 152).

Saint Riquier, onder de gemeente Cousset = Sartum Richeri, in 1199, Sacriquier 1341, Sacricarius in 1696, Sacriquet in 1734, Saint Riqier in 1774. De kerk was toegewijd aan den H. Lambertus - zie den tekst van 1696 - (col. 1191).

4) Revolutie-toponymie.

In 1793, onder het Schrikbewind werden in Frankrijk

[p. 367]

al de heiligennamen en prinsennamen uit de gemeentenamen verwijderd. Bij hun eersten inval hadden de Franschen reeds Charleroi herdoopt in Libre-sur-Sambre, maar ze hadden het niet overal gedaan, en gedurende het Schrikbewind waren onze streken door Oostenrijk heroverd.

Saint Deneux, bij Montreuil-sur-Mer = Deneux-l'Inflexible.

Saint Etienne, in het kanton Samer = Audisque (oude benaming van 1491).

Saint Folquin, in het kanton Audruicq = Le Bas Morin.

Saint Georges, in het kanton Parcq = Georges-lès-Hesdin.

Saint Inglevert, in het kanton Marquise = Inglevert.

Saint Josse, in het kanton Montreuil-sur-Mer = Fontaines-aux-Bois; Bois-Fontaine; Josse-sur-Mer.

Saint Lénard, in het kanton Samer = Pont de Brique.

Saint Martin-Boulogne, in het zuiderkanton van Boulogne = Montagne-lez-Boulogne.

Saint Martin-Chocquel, in het kanton Desvres = Chocquel-lès-Menneville.

Saint Nicolas-sur-l 'Aa, wijk van Ste Marie-Kerque = Libre-sur-Aa.

Saint Omer = Morin-la-Montagne.

Saint Omer Capelle, in het kanton Audruicq = La Barrière.

Saint Pierre-lez-Calais, = Ecailloux; Dampierre-les-Dunes.

Saint-Pierre-Brouck, bij Broekburg = Brouck-Libre.

Saint-Sauveur, een wijk van Chocques (kanton Bethune) = La Réunion.

J.D.S.