Biekorf. Jaargang 38

[p. 262]

Kakkerlakken.

Iedereen kent het bruinzwart, plat insect der bakkerijen en graanzolders: de kakkerlak. Het behoort tot de rechtvleugelige insecten (orthopteren) samen met de oorwormen (Fr. forficule. Wvl. oorbeeste), krekels, sprinkhanen enz.

Wetensch. naam: Blatta orientalis.

Ned.: Kakkerlak uit kakerlakki (taal van Suriname vanwaar het insect afkomstig is).

Bakkerstor. Tor = waterkever: de kakkerlak is nochtans geen kever, maar gelijkt wel eenigzins op de platte bruinzwarte watertorren.

W. Vl.: Kakkerlak, Kakkerlakker, Bakkersheeste, Ovenbeeste.

Fr.: Blatte (Lat. blatta. It. blatta).

Vulg. cafard: misschien wel een Germ. woord.

Kan beteekenen: knaagkever⁽¹⁾.

cancrelat (zelfde woord als Kakkerlak).

Hgd.: der Kakerlak.

Eng.: Blackbeetle (= zwarte kever; beetle = kever).

Het is onze bedoeling niet hier verder over de eigenlijke kakkerlakken te spreken.

De naam kakkerlak wordt door de bevolking op sommige andere dieren overgedragen, nam. op de land- en zee-pissebedden.

Over schaaldieren (crustacea) hebben we reeds vroeger geschreven (zie ‘Eupagurus Bernhardus’ in Biek. 1928, blz. 344-347). Bij gelegenheid zeggen we er wel eens meer over, als we de volksnamen van de krabben, garnalen, zeevlooien enz. zullen bespreken.

Tot de ‘crustacea isopoda’ behooren de welbekende pissebedden: kleine, grijze (blauwgrijze), ellipsvormige, afgeplatte dieren met talrijke pootjes (zeven paar), die op vochtige, donkere plaatsen leven: onder bladeren en steenen, in kelders enz.

(1) Zie Vercoullie Etym. Wdb. onder Kevel.

[p. 263]

De wetensch. naam is kelderzeug of pissebed:

Kelderzeug (zeug = zwijn): waarschijnlijk wegens den vorm van het dier (Fr.: cochon de cave).
Pissebed: werd vroeger in waterafdrijvende afkooksels gebruikt. Evenzoo de plant Pissebed (Taraxacum officinale: Wvl.: beddepissers, beddezeekers, in N. Wvl. melkwied wegens de witte latex).
In W. Vl.: zwijn, zeug.

Op sommige plaatsen bv. te Breedene Kakkerlakker. Nauw verwant met deze landpissebedden zijn de grootere zeepissebedden (tot 2 cm.). Zij zijn donkerder van kleur en leven op de steenen en staketsels tusschen de grenzen der tijen (laagwater- en hoogwatergrens). Ontelbaar zijn ze op de staketsels van Heist-Sas.

Door de kustlieden zijn ze goed gekend. Hun volksnaam is: Kakkerlak of Kakkerlakker. Ook wel: zeezeuge of zeezwijn. In de wetenschap: Ligia oceanica.

Jozef De Langhe.