Biekorf. Jaargang 38

De Westerpoort van Sluis.

In een nagelaten handschrift van wijlen Karel de Flou (handschrift dat, indien het was afgewerkt geweest, wellicht in druk zou verschenen zijn, en bedoeld was als een gids bij het bezoek aan merkwaardige plekjes in de omgeving van Brugge) vinden wij talrijke bijzonderheden over de Westerpoort van Sluis, wier puinen nog heden ten dage de aandacht trekken van degenen, die het oude zeeuwsche stadje langs het kanaal binnenvaren.

Hier volgt de korte beschrijving van dit werk, welke wij merkwaardig genoeg achten om ze, in vertaling, aan de lezers van Biekorf mede te deelen.

‘Vlak tegen de Damsche vaart zien wij een zware tot puin vervallen metselbouw: het zijn de laatste sporen van de oude Westerpoort en van de walmuren, die haar aan de twee kanten flankeerden. De Westerpoort, gebouwd in 1396-1397, afgebroken en vernield door de Bruggelingen tijdens het beleg van 1437, werd in 1444 herbouwd, met een valbrug, aanpalende muren en bomvrije gaanderijen. De bouw werd uitgevoerd door den meester-metser Hendrik Timmerman opvolger van Joris Lietac, die hem ontworpen had; het arduin werd bewerkt door Willem Vorsthuus en voor een deel door Godfried Coolman; de gaanderijen boven den aanpalende muur zijn 11 1/2 roeden lang, zij werden opgericht door Matthias van Caester en met schaliën gedekt door Renier de Bastaerd en Gerard Doman; gansch het houten gebinte werd geplaatst door Jan Scaersteen, in 1455.’

Betreffende dezen nieuwbouw van 1444 verscheen onlangs in een Nederlandsch blad ‘De Courant’ een belangwekkende bijzonderheid, die de geschiedenis ervan eenigszins

[p. 123]

aanvult. Een octrooi van 29 Augustus 1444, verleend door Philips den Goede, graaf van Vlaanderen, vermeldt dat de magistraat van Sluis een loterij mocht houden, waarvan de opbrengst zou dienen voor den bouw van ‘Une belle porte du côté devers West’. Het is de Westerpoort waarvan sprake is. Voor deze loterij werden er te zamen 4304 loten geplaatst in heel Vlaanderen en in een deel van Zeeland. De prijs van één lot was één Rijnsche gulden. De hoofdprijs was een lijfrente van 12 ponden Vlaamsch, terwijl er verder nog kleinere geldprijzen aan waren toegevoegd. De stad Sluis schijnt bijval te hebben gehad met haar loterij, want ook in de volgende jaren vroeg zij nieuwe octrooien voor het houden van loterijen, waarvan de opbrengst moest dienen tot versterking der wallen en poorten van de stad.

En verder teekent de Flou aan: ‘De Westerpoort was reeds tot puin vervallen in den loop der zestiende eeuw; maar zij werd weer in goeden staat van verdediging gesteld in 1578 met de opbrengst van den verkoop der aangeslagen goederen van gilden, kerken en kloosters in de stad.

In 1794 waren deze puinen ingesloten in de batterijen n^r 18 en 19. Men onderscheidt er nog duidelijk de poortgaanderij met de arduinen gleuf waarin het hekken met ijzeren bouten schoof, en de uitholling waarin de staaf werd gelegd, die dienen moest om de twee standers van de poort gesloten te houden. De voet van twee hoektorentjes bezijden van de poort zijn nog duidelijk zichtbaar.’

W.B.