Biekorf. Jaargang 38

Boekennieuws

- P. Hildebrand, O.M.C. Een onbekende Nederlandsche Dichter: P. Seraphim de Vos van Brugge. In-8^o, 35 bl; overdruk uit Leuvensche Bijdragen 1932.

Sommige verzamelwerken vermelden een P. Serafijn van den Branden als dichter van een onuitgegeven Leven van de Saelige Maeghet en Martelersse Maria, bijgenaemt de Allendighe. P. Hildebrand heeft dat grondig onderzocht en bevonden dat de bedoelde dichter keeraafsch gedoopt is, dat hij niemand anders is dan P. Seraphim (in de wereld Pieter) de Vos, in 1659 te Brugge geboren, misschien wel familie van den bekenden Brugschen dichter Lambrecht de Vos (Vossius). De dichtveerdige Capucijn overleed te Brussel in 1728.

De naam van P. Seraphim bleef bewaard dank aan zijn onuitgegeven gedicht, maar P. Hildebrand met zijn fijnen speurzin, achterhaalde drie andere gedrukte werken door den Brugschen Capucijn geschreven. Het zijn: een vroeger berijmd Leven van den H. Alexius, door P. Seraphim in 1711 vanher op 't getouwe gezet; - Het Boeksken van de vier Uytersten, een rijmwerk dat verdienstelijk genoeg bleek om in elf jaar tijd acht uitgaven te beleven. Voegen we hierbij dat de vierde druk (Tot Brugghe bij Paulus Roose woonende in de Wollestraet in de viet Evangelisten, 1716), dien P.H. niet kon vinden, in 't lang en in 't breed beschreven staat in Biekorf XIII, 1902, bl. 14-15, 46-48 en 77-80. - Het derde werkje is een Bly-eindigh Treurspel. De Goddelijcke Voorsienigheyd beproeft in Berthulpho en Ansberta, in 1720 te Brugge uitgegeven.

Hetgene P.H. uit en over deze rijmwerken meedeelt, laat ons den letterkundigen aanleg van P. de Vos voldoende kennen: een hoogvlieger was hij niet, maar zijne rederijkerskunst staat meermaals boven het middelmatige van wat

[p. 94]

zijn tijdgenooten in een eeuw van diepe letterkundige armoede hebben voortgebracht. P. Hildebrand brengt ons in zijn belangwekkend opstel eene niet te versmaden verrijking, waarvoor de liefhebbers onzer Vlaamsche Letteren hem dankbaar mogen zijn.

- M. Sabbe. Brugsche Liederen over den Veldtocht van Frederik Hendrik in Vlaanderen (1631), in de Verslagen en Mededeelingen van de Kon. Vlaamsche Academie, 1931, bl. 1007-1017.

Frederik Hendrik, prins van Oranje en Kapitein Generaal van de Unie, ondernam in 1631 een veldtocht tegen de geduchte haven van Duinkerke. Vanuit Watervliet rukte hij met zijn leger naar Brugge, waar hij vier dagen voor de wallen bleef liggen. Daar vernam hij dat het Spaansche leger tegen hem oprukte en trok snel achteruit om zijne troepen op de Schelde in veiligheid te leggen. De aftocht van den prins wekte veel vreugde in Vlaanderen en vooral te Brugge, dat den vijand voor zijn poorten had zien liggen.

Een Brugsche koperslager, Jacob Labus, een glorie der Rederijkerskamer van den H. Geest, voelde het heilig dichtersvuur in hem ontvonken en bezong die blijde gebeurtenis in een volksch en grappig Liedeken. Hij vertelt daarin heel leutig o.a. hoe de prins zijn kwartier opsloeg op het Beverhoutsveld, aldaar in het wagenkot van 't Blauw Kasteelken kermis hield, op het torentje klom om Brugge van verre eens te zien en daarmede zoo blij was.

Een kunstbroeder en evenknie van Labus, een zekere Schilder, voelde ook de behoefte om den Helicon te bestijgen en dichtte eenen Jauw d.i. Uitjouwing, die eveneens op vliegende blaadjes gedrukt werd.

Van Hollandsche zijde werd op die spottende liederen van de Brugsche ‘schilder en kooperman’ met een bitsigen Wederklanck en Foey-Iauw geantwoord.

M. Sabbe, die reeds zooveel belangwekkends over onze 17^e eeuwsche letterkunde bekend maakte, overziet en ontleedt die vergeten geraakte stukken en vermeldt ten slotte nog een Fransch lied over dezelfde gebeurtenis dat ook te Brugge gedicht werd. Hij voegt twee mooie afbeeldingen bij zijn opstel; het Blauw Kasteelken en de Oranjemolen op Beverhoutsveld.

Of de ‘Oranjemolen’ zijn naam kreeg omdat de prins van Oranje aldaar in 1631 zijn tenten opsloeg, durven we, na lezing van hetgene Rond den Heerd XIX. 1884, bl. 332 vlg. daarover mededeelt, niet met zekerheid bevestigen.

- Zeeland door de eeuwen heen door M. Van Empel en H. Pieters, aflevering 3. Uitg. G.W. Den Boer te Middelburg. - Vgl. Biek. 1931, bl. 381-382.

De derde aflevering van dit voortreffelijk werk besluit de

[p. 95]

beschrijving der Noordelijke eilanden vóór 1400: Schouwen, Duiveland en Tholen. Met Walcheren komen de schrijvers in de zuidelijke helft van Zeeland en worden onze naaste geburen. Zij schetsen de geschiedenis der inpolderingen, waarbij de abdijen van Middelburg en Rijnsburg eene belangrijke rol speelden. Heel oordeelkundig kiezen zij de Walchersche moederkerken als uitgangspunt der plaatsbeschrijving. Middelburg, in dien tijd de eenige flink uitgegroeide Zeeuwsche stad, krijgt een behandeling naar verdienste; de uitvoerige mededeelingen zijn opgeluisterd door twee afbeeldingen: een prachtig gezicht op de stad naar eene zeldzame kopergravure der 17^e eeuw en de paskaart van de Zeeuwsche kust in 1617. - Gelukkig dat we nog Blanchard's verouderend en al te zeldzaam geworden La Flandre bezitten, anders zouden we Zeeland om dit werk al te zeer moeten benijden!

A.V.