Biekorf. Jaargang 37

Boekennieuws

Zeeland door de eeuwen heen door M. Van Empel en H. Pieters der Prov. Bibliotheek van Zeeland. Middelburg, G.W. Den Boer, 1931. Afleveringen 1 en 2, van 32 blz. ieder, in 4, met afbb - Het werk zal volledig zijn in 16 afleveringen en kost 80 cent per afl.

De geschiedenis van het graafschap Vlaanderen is tot in de 17^e eeuw, in vele opzichten soms innig met deze van Zeeland verbonden. Langen tijd twistten de graven van Vlaanderen en Holland om het Zeeuwsche buurland. De opname van beide streken in den Burgondischen staat hernieuwde hunne politieke toenadering, terwijl handel, nijverheid en beschaving hen steeds in een band vereenigd hield, die eerst na de scheuring van Noord en Zuid voorgoed verbroken werd.

Meer nog. Het gebied dezerzijds de Wester-Schelde is een deel van ons aloude graafschap: de Vier Ambachten zijn een stuk Vlaanderen en hunne lotgevallen zijn, tot in de 17^e eeuw, van onze eigene geschiedenis onafscheidelijk.

Onze groote abdijen van Duinen en Doest, waarover Biekorf menige bijdrage leverde en nog gereed liggen heeft, hadden in Zeeuwsch-Vlaanderen en Zeeland hunne grootste belangen: zij waren er de vroegste bedijkers, en daardoor eigenaars van uitgestrekte polderlanden. De lijst der abten uit de bloeitijd wijst op het Zeeuwsch-Vlaamsch karakter van beide gestichten. Wegens het verlies der Zeeuwsche bezittingen bleef de nieuwe Duinenabdij te Brugge on voltooid.

[p. 382]

Deze vluchtige herinnering wijst reeds genoegzaam op het groote belang dat een ernstig geschiedkundig verzamelwerk over Zeeland, voor de kennis van ons Vlaamsch verleden kan aanbidden. De twee eerste afleveringen van deze nieuwe uitgave geven de blijde zekerheid dat we hier staan voor stevig werk, gebouwd op streng wetenschappelijken grondslag, en toch onderhoudend opgesteld. Ter verantwoording volgt na ieder hoofdstuk een nauwkeurige opgave van bronnen en werken: wat tevens een uitstekende inlichting is, voor wie verdere opzoekingen wil ondernemen.

De inzet van 't werk leert ons wat vroeger over de geschiedenis van Zeeland geschreven werd. Treffend is het tweede hoofdstuk: Hoe Zeeland zijn tegenwoordige gedaante kreeg. Het uitvoerig verslag over de geologische en oudheidkundige ontdekkingen op het strand en in de duinen, over het onderzoek der vluchtbergen, is een leerzame samenvatting van de nieuwere wetenschap over de emersio der streek gedurende het eerste tiental eeuwen onzer jaartelling.

Voor het volgende tijdvak (1000-1400) staan reeds tal van schriftelijke bronnen ten dienste, waaruit de plaatsbenamingen, een betrouwbare plaatsbeschrijving en talrijke bizonderheden over de geschiedenis van steden en dorpen aan het licht gebracht worden. Het werk onzer Vlaamsche abdijen komt hier tot zijn volle recht; toch zouden de Witheeren van Drongen en de Cisterciënsernonnen van Ter Haghen bij Axel niet mogen onvermeld blijven.

Bizonderen lof verdienen de afbeeldingen die het werk opluisteren. In de verschenen afleveringen worden twee stukken voor het eerst uitgegeven: het Panorama van Walcheren uit het Plantijn-Museum en de prachtige kaart van Zeeland door Christiaan Sgrooten, uit den atlas in handschrift van 1592, die in de Biblioteca Nacional te Madrid bewaard wordt en door den teekenaar op last van het Spaansche gezag werd opgenomen.

De uitvoering van het werk is in alle opzicht onberispelijk. Aan onze Lezers, liefhebbers der geschiedenis van onze ‘Lage Landen bij de zee’, weze het warm aanboven!

A. Viaene

- Leon Defraeye. Deerlijk in Oorlogstijd (1914-1918). Deerlijk, Deleersnyder, 1931. In-12, 32 blz. = Fr. 3.

Onze vriend L.D. zet zijne opzoekingen over Deerlijk's verleden neerstig voort. Hier krijgen we een nieuw en zeer belangwekkend hoofdstuk der volledige dorpsgeschiedenis die door hem stuk voor stuk ineengezet wordt. 't Is een loffelijke gedachte de oorlogsherinneringen voorloopig boekvaste te leggen, anders gaan ze

[p. 383]

door uitstel verloren. Nu integendeel zullen ze, naar den wensch van den Schr., mededeelingen uitlokken van getuigen die nog veel wetensweerdigheden in het geheugen dragen. Zulke stoffe moet voorzichtig en met wijzen zin onderzocht en getoetst worden, doch L.D. toont in deze bijdrage dat het hem aan oordeelkundigen speurzin niet ontbreekt.

Schr. liet drie Liederen overdrukken gedicht door de Deerlijksche Zivielarbeiders te Sedan en een volksdeuntje over den Loopersmaandag. Alzoo krijgt de volksgeest ook zijn deel; geschiedenis en folklore zijn verbonden tot een deugdelijk volksboekje en 't en zijn de Deerlijknaars alleen niet die zullen verlangen naar 't vervolg van den ‘Oorloge’.

B.