Biekorf. Jaargang 37

Den 29ⁿ, S. Michiel te wake tegen den drake, en met zijn ‘zomerke’ mee, en zijn ‘zaaikleed’ aan.

Van een engeltjen en van een duiveltje

(Vervolg van bl. 252)

HEBT gij wel ooit geweten dat een vischwijf een tonge had om te zwijgen?... Eer het noene was - Nona lag nog te snorken - wist heel Brugge, en nog een Brugge daarbij, alles wat er te Oostende was geschied. En eer dat 't avond was, hadden z'een

[p. 267]

liedje geschaveeld⁽¹⁾ op 't vooizetje van ‘de Koning van de Friezen’, en acht dagen nadien zongen de spellewerkegen in al de wijken van de stad:

Daar trok een meistji ol nor Oostende:

't was ip 'en dag van Carnavol,

en 't zonk en 't klonk er zonder ende

ol in e' kot van groot schandol...

- En 't en most er mor geen kerremesse zijn!...

In kompanjie van twee menheeren

a'zoo van 't ras comme-ci comme-ça!...

verloos het kant en zijde kleeren,

en eer en deugd en citera...

- En 't en most er mor geen kerremesse zijn...

En de pastor wist het, en de onderpastors en Mijnheere ‘den Abbei’ wist het, en, 't ergste nog van al, ‘Ma Révérend' Mère’ van de kapelle wist het ook... Nona was heur masker afgetrokken en voorgoed nu! In 't eerste was ze gepakt, ze voelde dat 't uit was met stoeltjes te zetten, dat 't uit was met die kruisge beden en dien kop scheef!... wat 'en komedie!... En wat gingen de menschen nú zeggen? Ja, ze was er ingedaan; dat 'n was geen schaamte daarom: dat was menschelijk opzicht, en dat kittelde heur geweldig. Achter een dag of twee echter - ‘dat frank modal’! - och, peisde z'in heur eigen, 't is nog best: nu weten ze toch hoe en wie ik ben, nu moet ik me niet meer zwichten, nu doe ik wat ik wil, en dat is 't gemakkelijkste.

D'eenige, zou men gezeid hebben, die. nog in den weg liep was Coleta: had ‘de-deze’ kunnen doodvallen dáár vóór de voeten... dat zou Brunona grei⁽²⁾ geweest zijn! En wat zottigheden dat jong heeft moeten hooren! 't was nog 'en poote⁽³⁾ slechter bij vroeger. De gebeurs waren er òver⁽⁴⁾ van! wat dat e' mensch al tegen komt, ‘je ka't er geen gedacht van hên’!

(1) fr. arranger,

(2) begeerte.

(3) een deel.

(4) 't schol te veel, ze'n kosten 't niet meer hooren.

[p. 268]

-'Ei! riepen ze naar malkander, zeg'! m'hên 't weêre zitten wee! Hurkt naar die lintzage!... Zinge-zinge-zage, de torre ga' meê naar Gent!...'t Is ‘pangelinga’⁽¹⁾, me zijn nog 'en keer in retreete! Abal! Abal! Abal! Abal!⁽²⁾ en 'tis met ‘kramelaus’!⁽³⁾. Arm Coletje, ge zoudt 't aan God opgeven! zit gij daarmeê gescheuteld! 't moet 'it verdragen lijk de katte heur jongen... en je'n hoort toen nog nooit, dat 'tooit entwat tegenruttelt, 'ei? 't zwijgt 'it om te barsten.

Lotte Vincke, met heur kussen onder heur arms, kwam bij en riep door 't sleutergat:

- Ruttelare, Pruttelare, Pijpekasse, nooit van passe! En toen een gildigen buisch op de deure... en ze was 't hoeksken om!...

Maar d'hertelijke Brunona moet een keer goed heur bolle gewasschen geweest zijn van Bertha Boxstol, ge weet wel: den ‘gendammer’! Reuze Bertha stond het te vertellen op strate te midden een heelen hoop wijfs. 't Begon gezapig, in 't eerste, maar 't ging op welhaast... snijdig en scherp lijk een mes, tot dat 't eindelijk donderde en daverde heel 't straatjen overeinde:

- En weet je wat da' ze dorst uitsmijten, die ‘esprèssige⁽⁴⁾ teve’? zei Bertha, en ze stond daar geblokt met heur zware handen op de heupen; de menschen hongen aan heur lippen, ze 'n verlozen geen bete...

'k Kom ik daar gister alzoo voorbij juist aan heur deure, en 'k zegge onnoozel-weg... e'-ja lijk om entwat te zeggen, 'k zegge: maar à propos hoe is 't nu met Coletje?

Ja, zegt d'andere daarop al foefelen met den sloter aan 't deuregat, Colette, zoo eene of geene, dat is eender, wat he'-je van zoo 'en zurkelhoofd? veel prullen en schietgebeden!... maar z'is heur mage aan 't keeren, hoor'-je't? z'hoest dat 'teen plezier is!

(1) altijd maar 't zelfste.

(2) sommige Bruggelingen zeggen een b voor een w: abal voor awal.

(3) tremolo.

(4) die alles opzettelijk (exprès) schikt om iemand te duivelen.

[p. 269]

Wadde? zeg ik daarop, Aaa, 'k zegge... ‘dat is a'zoo me' joen’... ja... g'he' gij daar plezier in? Enwel 'k zeggen, Iffrouw, hoe da' je 't durft gapen, 'k en wete 't niet! En 'k pakte ze vast bij heuren arm en 'k ging een staptje verder; 'k peisde in m'n eigen: 'k zou toen nog niet willen hebben dat die sloore van e' Coletje dat hoort! Enwel, zeg ik, wille 'k-ik 'en keer entwa' zeggen?... Da's nu zóó een engel van goedheid die jen pot roert en je kot kuischt van 's nuchtens vroeg tot 's avonds late, die op handen en voeten zou kruipen om je te kunnen voldoen, en g'heet gij dat toen 'en zurkelhoofd, en je schept gij daar je behagen in van ze t'hooren hoesten om te scheuren! Enwel 'k zeggen, hellement van een wijf! je moet gij toen geen schaamte in uw lijf hebben!... Dat je die zuster niet 'n hadt, zeg ik, je vergingt van den stank en de vuiligheid, 'k Zegge, je moet dwersdeure een heilige ziele zijn, om met een luishond lijk gij jen pap te kunnen koelen I Al da't ik Ons Heere op m'n schouders hadde, zeg ik, 't en zou me niet gaan, bah neen't! en 'k en zou 't niet doen voor geen goud dat de zonne beschingt! 'k at liever eerde!... E' 'k zegge, luizegoed, da'-je 't zijt, buiten met een pennemes de kleêren van dat jong vaneen scheuren, wat steek'-je gij wel uit op een g'heelen-grondigen dag?! Je staat daar uitgeklopt, zeg ik, lijk Keizer's katte of z'n moere, met vleeschkousen, korte rokken, en jen herte bloot! 'k zegge, 't is wel spijtig dat 'k niet ziek 'n ben... 'k spoog er, zonder permissie, al m'n galle in, ne'! Gij ‘fière kadet’! En uw zuster, zeg ik, 't mag-zij werkedag zijn, 't mag-zij zondag zijn, uw zuster laat je vendelen jaar-uit-jaar-in altijd voort met 't zelfde slunsedekkertje⁽¹⁾ van 'en jakske.. t'eindenuit versleten lijk 'en zijdetje! en 'k zegge, als ze schoone-spreekt, die sukkelesse, om een nieuw lijvetje... wat zeg je toen? spreekt gierigaard!... ‘binnen zes maanden is 't zomer, 't gaat nog wel den winter uitdoen’!... Heb' je van g'heel uw leven nog zulk een herteloozen

(1) fr. cache-misère.

[p. 270]

hondegierigen wrek tegengekomen?! Dat 't maar voor Oostende ware,'ei?... je staat daar nu te blinken 'ei? zeg ik, met je schellevischoogen! 'k zegge, als je in jen zotteladderie⁽¹⁾ zijt en tegen dien duts jen litanie uitspuwt, zorgt dan da'jen trompette niet meer 'n schettert tot op de strate!... En da'-je nu een hert in uw lijf hadt, zeg ik, je zou' mij 'nen klikker geven langs m'n ooren dat 't klinkt!... maar je'n durft niet lafhertige lafaard! Dat 't maar tegen dat arm schaap ware, daartegen staan we sterk!!... Maar wacht 'en beetje, zeg ik, slangevel, jen tonge zal ook 'en keer stijf staan! Met al die pretentie, ge moogt er ‘vooren uitgaan’, schoone mamsel! je zuster, zeg ik, hoe spreeuwe dat z'is, is meer goud weerd in heur hemde of gij met al jen beste pluimen aan! 'k Zegge, je zou' beter tusschen die gepupte meisens staan in was, ginder in den ‘Bon Marchei’!... Met jen leelijke gloeiende name van Bernona... 't en is geen duivel in d'helle die alzo'o heet! Ge moest de glorie uithangen dat j'er zeer van in jen buik krijgt! je'n zou' maar hebben wat dat je verdient!.. En al met 'en keer... ‘'k en zei-'en niet' ei’? maar 'k zegge: schurftigen hond da' je 't zijt... en 'k ging er naartoe met m'n vuisten onder heur kinnebak en 'k zegge, dat 't niet 'n ware dat 'k m' inhoude.. 'k stampte je smout!!!.. Maar... ge moogt blije zijn, meisje, 'k houde m' in!... 'k Was me zóó kwaad zi'... ze stond daar wit lijk- een lijk,... had ze moeten piepen... 'k sloeg ze kurremurre!... E' 'k zegge, gij leelijke rosse, kruipt in je' graf en sterft!.. eet jen herte op voor kropsala! Maar 'k zegge... 'k zegge... 'k zegge krrr... Gij gaat een oordeel he'n! Wacht maar 'en beetje, en 'k zegge, 'k gaan der ook zijn, 'k beloof het je!... en we gaan der allé-malle zijn, g'heel de strate!! en we gaan toèn 'en keer zien wie van de twee! we gaan toèn 'en keer uiteendoen wat voor 'en beeste da'-je 't zijt! 't Gaat aan jen konte gaan sneeuwen, meistje!! Brandstok van d'helle!!! En ge moest heur cogen gezien hebben,

(1) gril, kwade luim, tuime.

[p. 271]

ze dansten in heur hoofd van benauwdheid...

Maar op den eigensten oogenblik... 'k voel iemand aan m'n schorta trekken... 'k snakke mij om... en 't was Coletje... ‘Och, zeg'ze, Bertha, als 't u belieft’... En - de moed zonk in m'n schoen... 'k had 't kunnen omhelzen! Coletje, zei ik, Coletje als ge wilt... kom' bij mij wonen.. al 't beste ‘da 'k hên, is voor joen’! En 't keek alzoo. dankbaar en bedrukt weg... en 't ging zijn huis weer binnen... Zi'! Menschen!!... 'k had het er met geweld willen weêr uithalen...

Van al de vrouwen die rond Bertha stonden, daar 'n was er geen eene die roerde of ademen kon; ze stonden zoodanig verslegen, 't duurde wel een minute eer ze bekwamen.

- Jaaa, sprak Zebia eindelinge, en met de handen samen in heur schorte gedraaid, wat zijn er toch kruisjes in de wereld... me zoude er van klappen en blijven klappen... en 'k moete nog m'n petatten gaan schellen...

_**_*

Was Nona vrank en onbeschaamd geworden meer dan ooit, Coletje daarentegen wierd menschenschuw ter wille van heur zuster. De tering ging ook heuren gang, het dutstje smolt da' je 't zag; 't wrocht nog, 't weerde hem nog over dat 't kost om 't huis nog rechte te houden, maar 't zocht toen verders zijn eenigen troost nog altijd voort in 't gebed en bij de zwanen van 't reitje.., niet meer bij de menschen.

Het achterplaatsje met een klein muurtje rondom gaf met een schep⁽¹⁾ op het water en het reitje stopte daar met een insprongsken, gelijk een straatje-zonder-einde. Niemand kon dat beluiksken of koertje zien, tenzij van uit een klein vernukkeld dakven stertje ginder boven in 't huis al den overkant van 't water. Van uit dat kijkuitje - de hemel vergeve me mijne nieuwsgierigheid - heb ik alles een paar keeren zitten afmuizen en Coletje doende gezien met de zwanen, 's morgens vroeg in den Zomer.

't Vrouwtje 'n had al lange geen tanden meer, en

(1) een traptjen in 't water om te kunnen scheppen of putten.

[p. 272]

al de korsten brood vergaarde 't in 't duikertjen; en als het - onder ons gezeid - 's morgens dààr in den hoek op ‘'t huizetje’ ging zitten... 't bracht toen die ‘kasten’ meê. Al de lieve zwanen van in 't ronde, groote en kleine, wisten dat, en kwamen daar bijeen. Coletje liet het deurtjen open en: ‘Goeie, Gcele, Goeie’! riep het, en ze kwamen al toegeschoten, en ze lagen daar getroppeld rond dat schep nog geen twee stappen van Coletje's voeten! Was dat toch geestig om zien!

Dat klein wit vierkanttje en dat leeg wit muurtje van voren, en toen die bruin-roode tegels van 't vloertje, dat vreugdig groen deurtjen en roôpannen-daksken, zie! 't was om te schilderen! en Coletje zat daar gelijk een koninginnetjen op den troon en aan haar voeten tien-twaalf van de schoonste en de slankste hofjuffers van de wereld 't Zonnetje ketste z'n stralen verderop in 't water en liet dat heilig pleksken in een zachte wit-blauwe schauwte vol zoete zaligheid...

- Goeie! Goeie! Goeie! ha mijn lief Kokootje, wel, wel, wel. wel, waar zijt ge zoolange gebleven?... en hoe is 't met ‘joender’ m'n kèppetjes?... Rechte, schoone-rechte om niet te sturten, zeggen ze ‘toe’ Brugge, 'ei?

En die beesten zwatelden tegen, en luisterden met den kop scheef en met een zwarte ronde ooge. De stoutste eerst, en toen al d'andere der achter, met de dikke witte borst vorenop, wrongen hen uit 't water op de staplatte van 't schep, en in een trop al kakelen en plakpooten en met een schuddende gat kwamen ze bij, zonder vaar of vreeze, den goeden dag zeggen aan hun allerbeste vriendinnetje Coletje Naghels! Elk op ‘z'n toer’ mocht uit 's meisjes hand een broksken brood komen stekken, en met een krabbeltjen achter ‘hunder oore’ en een sermoentje waren ze gezet⁽¹⁾. Een sermoentjen over 't goe' gedrag en over de ‘peis en vrede’ die er onder hen heerschen

(1) tevreden.

[p. 273]

moest den komenden dag door. Coletje kende heur kalanten op den draad met name en toename.

- Ròbbetje, schoone brave en goe' maniertjes he'n, 'ei? en Fieletje geern zien, geen ruzie maken,... dat is goed voor de menschen. En gij, Massoefel, da'k geen klachten 'n hoore, zeê?! en gaat nu maar schoone en zorgt voor malkander! Dag Doozetje, ‘toe’ morgend, als 't God belieft.

Coletje was uitgedeeld en toogde heur ijdele handen. Heel de bende keerde toen heur karre en slibberde al wiegewaggelen en met een wikkelende kodde 't water weêr in,... daar reezen ze nog een keer met drie-vieren rechte uit 't water om te bedanken en kletsten en sloegen met de vlerken. Dan zwommen ze weg al-achter 't hoeksken. Kobbetje, g'heel van achter in de reke, vóór dat 't verdween, keek nog een keer dievelinge om en 't trok, jandorie, een oogske naar Coletje... een oogske van warme genegenheid.

- Dag Kobbetje!...

Coletje haalde toen een rozenhoedje voor den dag en 't las en 't steende overhands. - Och... neemt het niet kwalijk dat ik het vertelle... 't was toch zoo lief om zien in dat vertreksken - en 'k hoorde 't ‘zoo korrekt’ al-dooreen van:

- Onze Vader, die in de hemelen zijt,... oei!... ja jaie!... 'k zijn opgepoefd van de winden! Geheiligd zij uw naarn. Ons toekome uw rijk... tjoe! 't is beter... in de wijde wereld... Uw wil geschiede,... of in een nauwen buik,... op de aarde als in den hemel. Geeft ons heden ons dagelijksch brood... anzuuns⁽¹⁾ kunnen e' mensch toch plagen. En vergeeft ons onze schulden, gelijk wij vergeven onze schuldenaren...

Maar Coletje scheurde een brokke gazette in vierkanttjes en toen... 'n keek ik niet meer.

('t Vervolgt)

Karel De Wolf

(1) ajuin.