Biekorf. Jaargang 37

Van een engeltjen en van een duiveltje

(Vervolg van bl. 184)

ALLE valsche munte van de stoelen stak Brunona in een bijzonder zaksken van heur schorte. Dat zakske was de wisselbank van oortje-struf⁽¹⁾ voor... de vreemdelingen die 's zomers daar binnenvielen om te kijken naar een schilderij twee-drie en den ‘oukden antiek’ van de bidsteê. Dat was een gelegenheid, uit

(1) menschen struffen of bedriegen. Hier struffen in oortjes of in geld.

[p. 200]

den duist, om bij die menschen de slechte censen kwijt te spelen, tot groote ergernis en droefheid van heur rechtveerdig zusterke.

- Och als 't u belieft, Nonaatje, waarom doe'-je dat? smeekte 't.

- Waarom aanveerdt je ze gij? snauwde d'andere. Houd-jen asem op! of 'k sla jen tanden uit!

Ons' Heere, intusschen, 'n was daarmeê noch arm noch rijk, liet Nona begaan, maar schepte er af en toe zijn deugd in, om ze ook een keer bij 't vier te zetten.

Zoo, 't gebeurde alzoo op een vuilen natten avond van Kortemaand; beide zusters zaten in 't kapelletje: Coletje, lijk altijd rond die laatte, weggestoken in heur hoeksken, was neerstig bezig met paternosteren. Nona, geflokt bij 't kachelvier, óók naar gewoonte, zat heur goe' koop een beetje te warmen achter en voren.

- Die stove! dat is toen nog een goe' heilige, peis de ze, alsanverre de beste van hier in 't ronde. Dat stuk kole dààr is veel te schoone om hier te laten roosteren, dat is een om meê te snaren⁽¹⁾ in dat bruin papier... maar die seute dààr in den hoek 'n mag het niet zien: ze ware bekwame met m'n kooptjen hier weêr te keeren... Bezie me die lutte, ze 'n ziet maar half heuren buik vol en ze zou lezen, jandorie, met heur gat in 't water...

En lijk of ze me daar aan 't praktizeeren was van pikerotten⁽¹⁾ en aan 't studeeren van roste katers, 't komt daar al met een keer een deftige heer binnen en hij gaat schoone gaan knielen daar een beetje in 't midden. Hij was nog z'n neus aan 't afvagen en Brunona met een patersgezicht en heur hand vooruit stond er al bij gespogen... Ze kreeg een halffranksken.

- Goed gevlogen! dacht ze en ze grijbelde in dat bijzonder dievezaksken; vol gedienstigheid en met het vriendelijkste mondje van g'heel de wereld gaf ze dien ‘chicken’ Menheere als wisselgeld een heele poote valsche klutteringe weder.

(1) fr. chiper.

(1) fr. chiper.

[p. 201]

- Merrrci M'sieur, schuifelde ze lijk een Parisienne. En toen, loensch en valsch van onderuit keek ze naar ‘dien blenden uil’ en schoof dievlinge weg naar Coletje toe: ze 'n kon heur geluk niet zwelgen. Coletje, 't jongske, was bij God en z'n Heilige Moeder, verre weg van de wereld en de winste; en Nona al met eens en met een duivelsche blijdschap:

- Colette, fluisterde ze met heur mond scheef, ‘hij 'n heeft er maar achttiene meê!’ - en ze gaf het meisje nen dok in de lenden dat z'er van kraakten. Als de duivel slimmer is, 't is dat hij ouder is,' ei!?..

Van als Menheere-den-B1enden-Uil z'n hielen keerde, ‘gauw,' besloot Nona, we zijn 't op⁽¹⁾, 't is al wèl voor vandago; tijd van den aap te scheren, en tijd van op te kramen. De lampen uit en de deuren toe!... gauw' vooruit! leest morgen de reste!’

En beiden gingen: Coletjen ingetogen en met heur kleen kleen ‘tootje’ in heur kappemanteltjen en alle twee heur magere gerimpelde pollevietjes⁽²⁾ bevallig gekruist boven op heur buiksken. D'andere, Brunona, uitgelaten lijk een sater op geetepooten, was zot-en-half met die groote klompe kole waar ze die-velinge aan sleurde en met dat gewisseld half franks-ken! een dobbelen hazaard van dezen keer!... ja-ja! stoeltjes zetten op zoo'n aboord dat is profijtig, ‘jandorie’!...

Maar... toen ze nu thuis gekomen waren, en de kole is den bak getooverd lag, en 't geld op tafel rolde... ‘Helsche verdoemenisse! kraakt onder m'n voeten dat hemel en aarde brokken vaneen breken’!!... Menheere-den-Blenden Uil had heur een halffranksken gegeven... en... 't was... een valsch!!?... ‘Ai! die gloeiende onrecht-veerdige dief! ze moesten hem ree'n⁽³⁾! met peerden stukken vaneen scheuren’!... Brunona in een passie, was om entwat te krijgen en met oogen lijk fakkels stond ze sterrelinge te bepeizen hoe ze nog zoo dóm

(1) we zijn weg.

(2) bandjes.

(3) afrossen, van reeden.

[p. 202]

en zoo schóóne ‘Merrrci’ gezeid hadde! Een halve frank! hóe moet e' mensch dat, op Gods wereld, nog kwijt geraken?!... al 't ander was altijd maar gruis van weezegeld, dat ging gemakkelijk, maar nu... een halve frank!!.. en wroed van kwaadheid gaf ze Coletje, dat op z'n knie'n, aan 't houtbaksken bezig was, een stamp in de longen dat 't bloed spoog en in den grond vloog...

- God vergeeft het haar! kreunde 't dutsje binnensmonds...

Zonder eten, zonder lezen, zonder hond of beeste te zeggen ‘trok de duivelinne de Bastillie⁽¹⁾ op’ en sloeg de deure van heur slaapkamer toe dat ze kwakte.

Coletje kroop rechte en:

- Och goede God, smeekte 't, 'k en ben niet kwaad daarom, ‘je mag het toch ook niet zijn’!...

De liefde is geduldig, is vol goedheid, wordt niet toornig.

_**_*

Heel zijn leven had Coletje, 't heilig Coletje, de schoone geschiedenisse onthouden van ‘'t Pastertje van Ars’ dat aan een ander geestelijk man den raad gegeven had te bidden en te vasten opdat de paro-chianen hen zouden bekeeren.

- En weet ge wat er gebeurde, vertelde Coleitaatje, die Menheere de paster ging aan 't bidden en aan 't vasten negen dagen zonder stoppen, maar toen moest hij er zeere-zeere voor ‘e! momentje’ van uitscheiden van dat vasten, immers den negensten dag van de ‘neuvaine’ ze dromden glad z'n kerke om. verre en hij 'n had al met 'en keer geen handen genoeg... dat er zòòvele bekeeringen waren ineens!!... Wel! Moeder zaliger heeft het zoo dikwijls opgehaald.

En met dat schoon ‘vertalderingsken’ vóór oogen begon Coletjen ook te vasten, niet negen dagen, maar haast negen maal negen jaar, tot bekeeringe van

(1) naar boven of naar bed gaan.

[p. 203]

Nona, die ‘halve gedraaide’.... Hoe ze daar tégenkon, tegen dat vasten? 'k en ben 't niet wijs! en als ge dan weet dat-dat sloortjen uitteerde!! Negen, neen maar toch zeven maal zeven jaar, heeft het brood geeten met een lekske smout, en zoo bitter weinig smout dat er de processie kon op wandelen; voor-drank: water uit de pompe... al niet veel meer. Soms een droogen haring, of een beetje sprot, of e' schardijntje ‘bij smoorende weêr’; en ook wel 'en keer 'en kommetje kerrepap of ‘e' taljortje⁽¹⁾ bierpap’ om te zweeten, als 't jongkse klutste van de koortsen. Gestampte petatjes met zurkel of 'en ‘kokkeldemokkel⁽²⁾ in andjuinsauce’ dat was al een ‘extraatje’... bij g'heele-groote uitzonderingen! - of ook nog 'en appeltjen in den oven met een potje ‘kaffie’, van dien ‘deurejas’, maar gòed warm: ze kon heur daar, zoo-gezeid, aan dikke blazen. Laatons zeggen: al te gare te weinig om te leven en te veel om dood te gaan. Al 't overige: 't vleesch, 't groensel, 't fruit en do fijne beetjes waren voor 't zustertje, 't zoete mondje.

En of het schaapje gelezen heeft, moet ge niet vragen! Honderde-duizende rozenhoedjes! den dag door, van den vroegen morgen tot den laten avond! Zij, en koster Allegoet waren altijd de eersten daar gezet in de kerke.

'k Ga 't nooit vergeten, dien morgen dat 't vroos dat 't kraakte. 't Was nog pikke donkar, 't vrouwtje deed al heur deurtjen open en was te wege de straat op... maar 't eerste staptje dat 't zette buiten op de blauwe gladde schorre vóór de deur, 't viel mij daar o! zoo leelijk op z'n kiskedietje⁽³⁾.

- 't Is voor Brunona en al dat God wilt, loech het, maar de beentjes zaten voorzekers door 't velletje geschoten. 't En zei noch oeie noch aie...

Nona intusschen lag met heur koffer⁽³⁾ tusschen de wolle te doomen lijk een zijdeworm in 't gruis.

(1) telloortje.

(2) een samenraapsel, een allegaartje.

(3) achterste.

(3) achterste.

[p. 204]

- Wachte, peisde Coletje, 'k gaan 't anders doen! en 't trok eerst een paar versleten wollen zokken over z'n sluffers, en dat ging beter, vele beter; daarmeê trippelde 't naar de kerke. Aan de poorte gekomen:

- Ne', dacht het, wat is dadde, de koster heeft hem overslapen: 't is al nog potdichte... we gaan een ‘citertje’⁽¹⁾ wachten. Maar al met een keer 't wekkerde... en 't was, verdecie, viere nog-maar! Ooo! 't en was maar van een uurtje gemist.

- Al-ha, al dat God wilt, bad het en, vóór Onzen Heertjes bloksken. las het z'n eerste paternoster...

't Vroos intusschen brokken uit de steenen, 't was brieschende koud, en een wind van alie duivels, met nu en dan een zwepe tusschen van die kleene verpijnde hagelsteentjes die vliems door 't vel snijden. 't Martelarestje stond te bibberen en te beven, in godschenname, bleek en blauw van de koude, 't en voelde noch handen noch voeten meer, en doorvlogen van den wind in die doodopversleten slunsjes, las het voor Brunona!

Och mijn lief meisje, dat thans in den hemel zijt, ik ook vrage 't u, ik, liefhebber van warme stoven, ik die zoo geern aan tafel zitte, ik die d'anderen late lezen, bid ook voor mij want... 't is noodig.

Achter 'en geslegen ure wachtens, kwam daar van uit ‘'t mostaardstretje’ lijk een zwart spook aangevaren, met touwen rond z'n schoe'n om niet te vallen, 't Was koster Allegoet... maar aangetroeteld!... benauwelijk om ziene: met een razzureel⁽²⁾ aan, een kattevel, een paar slaaplijven, twee vesten en twee paar zokken, drie overjassen: twee den eenen op den anderen en den derden over z'n mutse-met-oorlappen... al-ha!... een beer op zokken of... op touwen.

- Ah-wel, Coletje zij'-je daaral, me kind! gauw',

(1) een weinig.

(2) soort wolachtig geweefsel door een zekere Doctor Rasurel, over een dertig jaar, aanbevolen tegen valling, kouden, stijften en lendengeschot.

[p. 205]

zeere binnen... dat 'n is hier geen staan in dat trekgat; en wach'-je hier al lange?...

- Al een uurtje, koster,

- Waddewadde wat zeg'-je?... een ure? e'... 't vriest dat 't klinkt! - En de koster, hoe koud dat 't was, hield op van draaien aan 't slot en snakte hem om... om Coletje te bezien.

- Jamaar, koster, loech het, 'k en hebbe m'n tijd niet verloren in ledigheid, binst dien heb ik een beetje gelezen.

- God van d'Hooge Zaligheid, brabbelde de koster in z'n eigen, hoe ga'k ik van m'n leven toen in den hemel geraken?

Maar als Coletje nu wilde met heuren koster mee binnengaan in het huis des Heeren...

- Hei! schruwelde 't, koster, 'k valle! en oprecht; Allegoet sioeg z'n arms open en 't lag er in!...

- En-maar, Coletje, zei de koster, e' zou'-je gij nog willen trouwen dé'?’

- Je zou' 't lijk zeggen 'ei? loech 't wijvetje tegen, maar 'k sta hier stakestijf en vaste gevrozen! en mezinke waar! de kousen bleven aan de kalsijden plakken, en trekken 'n baatte niet! Z'hadden te gare, de koster en 't meisje, de meeste leute van de wereld. Gedwongen was Coletje met heur sluffers uit de zokken te kruipen en te laten plakken dat plakte.

't En duurde niet lange, of d'eene of d'andere voorbijdretsende schurkebrokke had de zokken vol sneeuw gestoken en een geutje water gekletst, en daar stonden ze nu boutvaste vóór 't portaal, die twee grauwe zokken, lijk een paar kapleerzen aan de schoe'-kasse... tot groot plezier van elkendeen en bijzonderlijk van Coletje! En ze waren daar toch zoo schoone gezet, de twee voeten een beetje innewaards: ge zaagt er 't meisjen in rechte,..... de schuchterheid, de goedheid en d'eenvoudigheid stonden er in gebakken.

Brunona echter, o! dat bullig schepsel, was nu d'eenigste om wederom hoorndul te zijn. Ze ging heur zuster aan lijk de vuiligheid van de strate en 't was

[p. 206]

‘stom-einde alhier, smoutval alginder!’ en van heur eigen hemde dat aan heur lijf brandde van schaamte!

- Als 't nog gebeurt, - en ze bokte met beide heur knuistevuisten op d'hersens en tegen de neuze van ons lief dutstje dat 't bloed eruit gutste, - als 't nog gebeurt, schruwelde ze, 'k rolle j'op lijk een haring en 'k smijte j'in de kelder da'-je nek en bek en beenen breekt! Gij gloeiende, leelijke, stinkende kwezel da'-je 't zijt! Ah! Quelle bêta! 'k zou je... 'k weet nie' wadde!!... da'-je van glas ware, 'k brake j'in brokken!

Met een moortje kokend water moest Coletje, dat verduldige zieltje, de twee schamele zokken los gaan dooien.

- Och Heertje, murmelde 't, 'k en ben niet kwaad en als 't m'n lot is 'k gaan 't ik dragen.

Caritas omnia suffert:... de liefde verdraagt alles.

- Jamaar, antwoordde Ons'-Heere, Coletje, je zij' bezig 'ei? en g'houdt alsan maar standvastig mijne Handen tegen, en ze jeuken! Maar wacht maar! eer er acht dagen verstreken zijn ‘ga' me z'ook een keer vast he'n’!...

('t Vervolgt).

K. De Wolf.

Den 7ⁿ, S. Godelieve die de kraaien wachtte.

Bing bong bang
Tone de Blanc
Piere en Naas
Sissen Verrewaarts
drie leegaarts!

De kinders zongen dat te Oyghem, over tachentig jaar, als ze de klokken hoorden luien. - Die klokkeluiers waren gekend in 't ronde: ze moesten soms naar [Oost-] Roosebeke gaan luien.

P.D.B.