Biekorf. Jaargang 37

Procureerre.
Uit den ouden taalschat.

DIT Mnl. woord, afgeleid van Lat. procurator, staat in den ouden Regel van 't Brugsche Begijnhof (einde 13^e eeuw) onlangs door eerw Pastor Hoornaert uitgegeven⁽¹⁾.

Onder de hoofding ‘Hoe men sal kiesen ene meestrigghe’ staat (bl. 22-23) de volgende zin: ‘Ais die grote meestrigghe es doot...... sullen alle die meestrigghen [der conventen] vergadren omme te kiesene ene groote meestrigghe bi hars biachters [biechtvaders] rade ende bi haren proeureerres na dien dat es nutte’.

(1) Annales de la Soc. d'Emulation de Bruges, LXXII, 1929, bl. 1-79.

[p. 120]

Het Mnl. Wdb. (VI, 724) van Verdam geeft nopens dit woord al den noodigen uitleg. Toch heeft de eerw. Uitgever den zin slecht begrepen en keeraafsch vertaald⁽¹⁾ en liet alzoo eene kostelijke geschiedkundige bizonderheid nopens de aloude instelling onbenuttigd. We vernemen immers uit den Regel dat er te Brugge heel vroeg procuratores, tutores, voogden, avoués, over 't Begijnhof aangesteld waren.

Die procuratores, elders nog pensoors, momboors, proviseerders geheeten, waren manspersonen, leeke of geestelijke, die het ambt van voogd uitoefenden, toezicht hielden over het beheer der gelden, behulpzaam waren bij het bestuur der zusters, en de begijnengemeente gerechtelijk moesten vertegenwoordigen. Daarbij hadden zij nog, zooals te St. Truiden, bij voorbeeld, hun woord van spreken bij de benoeming van den pastor en hielpen tevens om de groot meesteres te kiezen. Die instelling staat nauwkeurig beschreven in 't geleerde werk van L. Philippen, De Begijnhoven, bl. 241-245 (Antwerpen, 1918).

Dat er op het einde der 13^e eeuw voogden over den Brugschen ‘Wijngaerd’ aangesteld waren en dat ze aan de verkiezing der ‘grote meestrigghe’ mochten deelnemen, zijn geschiedkundige bizonderheden die, door de schuld eener gebrekkige ontleding, niet mogen in het duister blijven.

A.V.

(1) De vertaling luidt (bl. 23): ‘et elles l'éliront... par une procuratrice (!), si c'est nécessaire.’